Η Ελλάδα μπλόκαρε την ένταξη της Τουρκίας στο SAFE των 150 δισ. ευρώ

Η Άγκυρα δεν πρόλαβε την προθεσμία, ενώ Αθήνα και Λευκωσία παρενέβησαν στο παρασκήνιο – Η Γερμανία στήριξε την τουρκική συμμετοχή, αλλά η διαδικασία «μπλόκαρε» από την αρχή.

Η Τουρκία μένει τελικά εκτός του νέου αμυντικού χρηματοδοτικού μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Safety Action for Europe (SAFE), ενός φιλόδοξου προγράμματος ύψους 150 δισ. ευρώ (περίπου 7,3 τρισ. λίρες Τουρκίας), το οποίο σχεδιάστηκε για να ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των συμμάχων.

Η Άγκυρα δεν κατάφερε να τηρήσει την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου, γεγονός που από μόνο του την έθεσε εκτός διαδικασίας. Όμως, όπως επιβεβαιώθηκε από κοινοτικές πηγές, ακόμη κι αν προλάβαινε, η ένταξη της Τουρκίας θα «σκόνταφτε» στο ενδεχόμενο βέτο από την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η Ελλάδα και η Κύπρος ενεργοποίησαν το δικαίωμα αρνησικυρίας

Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, ήδη από τον Ιούλιο οι υπηρεσίες της Κομισιόν αναγνώριζαν ότι η τουρκική αίτηση θα συναντούσε σοβαρές αντιρρήσεις από Αθήνα και Λευκωσία. Η συμμετοχή τρίτων χωρών απαιτεί ομοφωνία μεταξύ όλων των κρατών-μελών, κάτι που κατέστη πρακτικά αδύνατο.

Ως αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διαβίβασε ποτέ επίσημα την τουρκική αίτηση στο Συμβούλιο για έγκριση, γνωρίζοντας ότι η διαδικασία θα «κολλούσε» με το που έφθανε στο τραπέζι των υπουργών.

Η στάση της Ελλάδας και της Κύπρου σχετίζεται με τις διαρκείς εντάσεις στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και με το γεγονός ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να μην ευθυγραμμίζεται με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ σε σειρά ζητημάτων.

Η Γερμανία υποστήριξε την τουρκική συμμετοχή

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η Γερμανία ήταν από τις χώρες που υποστήριξαν ενεργά την ένταξη της Τουρκίας.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιοχάνες Βάντεπουλ, σε συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, επανέλαβε ότι το SAFE θα πρέπει να είναι ανοικτό σε σημαντικούς συμμάχους του ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ωστόσο, η πολιτική στήριξη του Βερολίνου δεν ήταν αρκετή για να παρακάμψει την ανάγκη ομοφωνίας.

Τι σημαίνει πρακτικά ο αποκλεισμός της Τουρκίας

Παρότι η Τουρκία δεν θα έχει πρόσβαση στον πυρήνα των 150 δισ. ευρώ του SAFE, διατηρεί τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε διμερή αμυντικά προγράμματα με χώρες της ΕΕ.

Ωστόσο, ακόμη και σε τέτοιες συνεργασίες, το μερίδιο τρίτων χωρών σε έργα που χρηματοδοτούνται από το SAFE δεν μπορεί να υπερβαίνει το 35%, κάτι που περιορίζει το εύρος και το βάθος της τουρκικής συμμετοχής.

Η εξέλιξη θεωρείται σημαντική, καθώς το SAFE αναμένεται να αποτελέσει τον βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής την επόμενη δεκαετία.

Εκτός και το Ηνωμένο Βασίλειο: Ναυάγησαν οι διαπραγματεύσεις με το Λονδίνο

Δεν είναι μόνο η Τουρκία που μένει εκτός. Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο επίσης βρισκόταν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης, αποχώρησε από τις συζητήσεις, καθώς δεν έγινε δεκτή η πρότασή του για χρηματοδοτική συνεισφορά.

Η ΕΕ ζήτησε από το Λονδίνο συνεισφορά έως 6,75 δισ. ευρώ

Η βρετανική πλευρά προσέφερε μόλις 82 εκατ. ευρώ, πρόταση που απορρίφθηκε ως ανεπαρκής.

Με αυτόν τον τρόπο, το SAFE θα προχωρήσει τελικά με 19 κράτη-μέλη, τα οποία οφείλουν να καταθέσουν τα εθνικά τους σχέδια έως την Κυριακή. Η Κομισιόν θα τα αξιολογήσει στα μέσα Δεκεμβρίου, με τις πρώτες πληρωμές –έως και 15% των κονδυλίων– να αναμένονται πριν από το τέλος του έτους.