Τί θέση θα έχει ο Ζαλούζνι στο σταυρόλεξο της επόμενης μέρας στην Ουκρανία

Τα αντίστοιχα likes σε αναρτήσεις του Ζελένσκι κυμαίνονταν κατά μέσο όρο μεταξύ 20.000 και 25.000, αλλά του Δεκεμβρου έπεσαν στις 3.000 έως 13.000. Βέβαια οι εκλογές δεν κρίνονται από likes και οι δημοσκοπήσεις (οι οποίες δίνουν την ίδια εικόνα περί διχασμού του λαού) είναι πολύ “ρεγουλαρισμένες” για να βγει αξιόπιστο συμπέρασμα, αφού κάθε μία παίζει το παιχνίδι εξουσίας που εξυπηρετεί την ομάδα συμφερόντων στην οποία ανήκει. Εξάλλου η κάλπη αργεί και μέχρι να έρθει η ώρα της, πολλά μπορούν να αλλάξουν.

O πρώην επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων ειπώθηκε στην ουκρανική Βουλή ότι επιστρέφει για οικογενειακές γιορτές λόγω Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Όμως κανείς δεν ξέρει αν αποτελεί σύμπτωση η επανεμφάνισή του στο Κίεβο τώρα που ο Ζελένσκι έμεινε χωρίς τον Γερμάκ και βάλλεται για το σκάνδαλο, ή ότι αποτελεί επίσης σύμπτωση η δημοσίευση του άρθρου του περί ειρήνης, πολέμου και ΝΑΤΟ ή πυρηνικών, τη στιγμή που γίνονται οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και που το θέμα του Βορειοατλαντικού Συμφώνου παραμένει κόκκινη γραμμή για τη Ρωσία.

Όμως ενώ οι εκλογές αργούν, υπάρχουν και ενδεχόμενα που δεν αργούν. Όπως έπεσε σαν κεραμίδα η δημόσια απαίτηση του Ζαλούζνι με άρθρο του στην Telegraph να δοθούν πυρηνικά στην Ουκρανία (κάτι που πολλοί έχουν πει στο Κίεβο, αλλά όχι με δημόσιο άρθρο τους), μπορεί να πέσουν και άλλες κεραμίδες, λόγω της δημοφιλίας του Ζαλούζνι.

Από την άλλη, ενώ οι Δυτικοί θα εξέταζαν ίσως το ενδεχόμενο να προωθήσουν τον Ζαλούζνι για να απαλλαγούν από τα σκάνδαλα της σημερινής κυβέρνησης, ξέρουν ότι είναι μια προβληματική επιλογή, που ναι μεν εγγυάται ότι η σύγκρουση θα διαρκέσει (όπως θέλουν) αλλά με άγνωστες παραμέτρους. Ο Ζελένσκι μπορούσε να χειραγωγηθεί και να ελεγχθεί εύκολα, αλλά ο Ζαλούζνι απέδειξε στην πράξη, πως όχι. Οι Βρετανοί πάντως, σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ, εξακολουθούν να τον θεωρούν επιλογή και τον προμοτάρουν ως λογικό και μετριοπαθή.

Άσκησε κριτική στις αποτυχίες της στρατιωτικοπολιτικής ηγεσία της χώρας και ειδικότερα στον Ζελένσκι, για λανθασμένες προτεραιότητες κατά την περίοδο 2019-2022 και για την υποτίμηση της πιθανότητας στρατιωτικής σύγκρουσης με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Από το άρθρο του φαίνεται να αποδέχεται την σύναψη συμφωνίας για να σωθεί η Ουκρανία από τη διάλυση, να αναβιώσει η κατεστραμμένη οικονομία και να επιστρέψουν στην Ουκρανία τα εκατομμύρια των πολιτών που μετανάστευσαν άρον-άρον.

Επαν-αξιοποίηση;

Μια κεραμίδα θα είναι να ξαναβάλει ο Ζελένσκι σε σημαντικό πόστο τον στρατηγό ε.α. Με αυτό τον ελιγμό θα βάλει τυπικά στο συρτάρι τις διαφωνίες τους και τους χοντρούς καβγάδες τους, και θα εμφανισθεί μεγαλόψυχος, μεταθέτοντας ένα μεγάλο βάρος των ευθυνών στον Ζαλούζνι. Έτσι θα μπορέσει να τον φθείρει πολιτικά, καθώς πολλοί εκτιμούν ότι ο Ζαλούζνι ήταν ένας νικηφόρος ήρωας που παραμερίστηκε από φθόνο. Το πώς θα αντιδρούσε ο Ζαλούζνι σε αυτή την παγίδα είναι άγνωστο.

Μπορεί όμως να πέσει άλλη κεραμίδα. Προ εβδομάδων το βρετανικό συντηρητικότατο μέσο Spectator ανέφερε και σενάρια για πιθανότητα εμφυλίου ή και πραξικοπήματος στην Ουκρανία σε περίπτωση συνθηκολόγησης του Ζελένσκι και αναρωτιόταν για τον ποιόν – και πόσο καθοριστικό – ρόλο θα μπορούσε να παίξει σε μια τέτοια ταραχώδη κατάσταση η Ακροδεξιά. Ο πολιτικός χώρος της Ακροδεξιάς είναι αδύνατον να σταθμιστεί στην παρούσα φάση, γιατί το Τάγμα του Αζόφ ναι μεν δεν εκπροσωπούσε την πλειοψηφία  των Ουκρανών και συνιστούσε μειοψηφία, όμως ο πόλεμος συνήθως μεταφέρει σχεδόν αυτομάτως στα άκρα ακόμα και τους μετριοπαθείς. Ποιοι θα μπορούσαν να στηρίξουν τυχόν πραξικόπημα;

Άγνωστο και σε εμάς και στο Spectator, το οποίο πάντως έγραφε ότι η δημοφιλία του Ζελένσκι έπεσε στο 20%. Δεν ξέρουμε αν ευσταθεί κι αυτή η δημοσκόπηση, ή άλλες που δείχνουν τον Ζαλούζνι να προηγείται: Ορισμένα ουκρανικά και βρετανικά μέσα συμπλέουν στο να γίνει αλλαγή φρουράς στην κυβέρνηση και να βρεθεί αντικαταστάτης του Ζελένσκι. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε από στημένες δημοσκοπήσεις τι πραγματικά αισθάνεται και σκέφτεται η σιωπηρή πλειοψηφία του ουκρανικού λαού.

Το βαρύ παρελθόν του Ζαλούζνι

Να υπενθυμίσουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2024 ο Ζαλούζνι πήρε δυσμενέστατη μετάθεση ως πρεσβευτής στο Λονδίνο, ουσιαστικά για να απομακρυνθεί από το Κίεβο, καθώς ήταν στα μαχαίρια με τον Ζελένσκι από μηνών και αντάλλασσαν πολύ βαριές κουβέντες. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας προσπαθούσε επί μήνες να τον ξεφορτωθεί και τον πίεζε να παραιτηθεί ως “αποτυχημένο στο μέτωπο”, αλλά ο στρατηγός και τότε επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων αρνιόταν πεισματικά. “Αν θέλεις να φύγω θα με απολύσεις και θα το μάθουν όλοι, εγώ δεν παραιτούμαι ούτε θα φορτωθώ τις λανθασμένες επιλογές και τις αποτυχίες σου”, φέρεται να ξεκαθάρισε τότε στον Ζελένσκι.

Οι λόγοι που δεν τον ήθελε είναι πολλοί σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες. Μία εκδοχή είναι ότι ήθελε να τον παύσει επειδή διαφωνούσε με την τακτική και τη στρατηγική του Ζαλούζνι, ο οποίος επέμενε να του πηγαίνει κόντρα, όπως πιθανόν και στην ανατίναξη του Nordstream και στις απόπειρες ανατίναξης του τουρκικού αγωγού επίσης. Οι διαφωνίες μεταξύ τους σύμφωνα με ορισμένους ήταν ουσιαστικές, για το “ποια γραμμή” θα τηρούσαν, όπως τα στοχευμένα πλήγματα με άμυνα ή την διασπορά δυνάμεων σε πολλά μέτωπα.

Οι διαφωνίες στο επιτελείο με παρεμβάσεις και του Ζελένσκι ήταν τόσο πολλές, που τότε ο Μπάιντεν έφθασε στο σημείο να διαμηνύσει στο Κίεβο «να ξεκαθαρίσει άμεσα την στρατιωτική γραμμή που θα ακολουθήσει το 2024, για να είναι σαφές και σε τι ακριβώς θα συνδράμουν οι ΗΠΑ».

Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι τον ξαπόστειλε στο Λονδίνο καθαρά από εγωισμό, όχι τόσο επειδή πίστευε στην “γραμμή” του Σίρσκι για το μέτωπο, αλλά επειδή ο Ζαλούζνι “δεν τον άκουγε” και έκανε του κεφαλιού του, κάτι που αμφισβητούσε την προεδρική εξουσία. Η τρίτη εκδοχή είναι ότι τον έπεισε ο Γερμάκ πως ο στρατιωτικός είχε αρχίσει να συγκεντρώνει πολύ μεγάλη συμπάθεια από τον κόσμο και πρέπει να απομακρυνθεί, για να μην τους απειλήσει ως υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Τι θέλουν οι Δυτικοί

Ο Ζαλούζνι από το Λονδίνο ως πρέσβης μιλούσε διαρκώς για τις ιμπεριαλιστικές βλέψεις της Ρωσίας και το πόσο αυτή απειλεί όλη την Ευρώπη. Αναφέρει όμως ότι στην στρατιωτική ιστορία σπάνια οι πόλεμοι τελειώνουν με την ήττα του ενός, αλλά συνήθως, με μια ερμαφρόδιτη κατάσταση όπου και οι δύο θεωρούνται χαμένοι ή και οι δύο νικητές.

Κάποιοι των χαρακτηρίζουν “πολύ οπορτουνιστή για στρατηγό” επειδή οι στρατιωτικοί συνήθως δεν έχουν τυχοδιωκτικά χαρακτηριστικά. Τον στιγματίζουν μάλλον αυθαίρετα ως “πλαστελίνη” από την οποία μπορείς να πλάσεις ό,τι θέλεις: Από ηγέτη πραξικοπήματος ή επανάστασης, μέχρι έναν συμβατικό υποψήφιο για την προεδρία, ή πάντως για μεταβατικό πρωθυπουργό στην περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

Στο πλαίσιο της επιδεινούμενης εσωτερικής κρίσης, ο αγώνας των ελίτ για τον έλεγχο της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και την διεκδίκηση της θέσης του προέδρου κλιμακώθηκε. Το θέμα της διαφθοράς έχει επιστρατευθεί για να πουλήσει την ιδέα του σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας που θα έχει την εμπιστοσύνη του λαού. Και παρόλο που πιέζει ο Πέτρο Ποροσένκο για να του δώσουν αυτό το ρόλο, είναι απίθανο να το καταφέρει: Η Δύση δεν ποντάρει δύο φορές στο ίδιο άλογο.

Γιατί να μην αποκατασταθεί η δικαιοσύνη και να επιστρέψει ο “σιδερένιος στρατηγός”, με τον οποίο οι Βρετανοί θα μπορούν (ή θα νομίζουν ότι μπορούν) να τον έχουν ως μαριονέτα σε ρόλο τεχνοκράτη για τους οικονομικούς πόρους της χώρας και άλλες συνιστώσες; Οι ξένοι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης τον προτιμούν, αλλά εξετάζουν ως δεύτερο επιλαχόντα τον εκπρόσωπο του κόμματος Υπηρέτης του Λαού, τον Νταβίντ Αραχάμια, που διαφωνεί διακριτικά με τον Ζελένσκι και φαίνεται πιο βολικός από τον Ζαλούζνι.

Σενάριο που δεν θεωρείται επιστημονικής φαντασίας, βλέπει τον Ζαλούζνι και τον Αραχάμια σε προεδρικό και πρωθυπουργικό πόστο αντίστοιχα. Ο Αραχάμια γεννήθηκε στο Σότσι της Ρωσίας, αλλά έζησε στην Γεωργία. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Αμπχαζία, η οικογένειά του κατέφυγε στην Ουκρανία. Είχε συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες του 2022 που είχαν πάει καλά για την κατάπαυση πυρός, αλλά που τελικώς τις ανέκοψαν οι Βρετανοί. Είχε προσπαθήσει να δημιουργήσει επαφές και με την Κριμαία, αλλά συμπατριώτες του τον κατηγόρησαν για προδοσία.