Γιατί η Άγκυρα σκληραίνει τη στάση της στη Συρία – Πως αντιδρούν Κούρδοι και Ισραήλ

Για την Τουρκία, οι SDF – με το βλέμμα στραμμένο σε πιθανή ισραηλινή στήριξη – αποφεύγουν να αναλάβουν την ευθύνη του αφοπλισμού. Η ίδια εξακολουθεί να τους βλέπει ως το συριακό παρακλάδι του PKK, παρόλο που οι ίδιοι δηλώνουν ότι δεν έχουν πια καμία σχέση με αυτό.

Η στάση τους είναι ένα αγκάθι στον στόχο της κυβέρνησης Ερντογάν για μία “Τουρκία χωρίς τρομοκρατία”. Αν και η Άγκυρα αποτελεί δύναμη κατοχής της Συρίας, η ίδια εμφανίζεται να ομνύει στην εδαφική κυριαρχία-ακεραιότητα της χώρας και ζητά οι SDF να υπαχθούν στον έλεγχο της Δαμασκού, αποτρέποντας κάθε απειλή για το εσωτερικό της Τουρκίας από το συριακό έδαφος.

Το συριακό επισκιάζει το τρομοκρατικό πλήγμα του Ισλαμικού Κράτους, με νεκρούς δύο Αμερικανούς στρατιώτες και έναν διερμηνέα και άλλους πέντε, Αμερικανούς και Σύρους στρατιώτες, τραυματίες. Η ίδια η Δαμασκός παραδέχτηκε ότι ο δράστης (ο οποίος σκοτώθηκε) άνηκε στις δυνάμεις ασφαλείας της – αν και χωρίς σημαντικό ρόλο, όπως ισχυρίστηκε, ισχυριζόμενη πως αμελήθηκαν από τις δυνάμεις του διεθνούς συνασπισμού οι προειδοποιήσεις τηςς για ενδεχόμενη παρείσφρηση του Ισλαμικού Κράτους.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Σύρου προσωρινού προέδρου Αχμαντ αλ Σάρα στην Ουάσινγκτον τον περασμένο μήνα, η Δαμασκός εντάχθηκε σε αυτόν τον διεθνή συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτους, στον οποίο ανήκουν εδώ και χρόνια οι δυνάμεις των SDF.

Σκληραίνουν οι τόνοι της Άγκυρας

Τον γενικό συντονισμό της διαδικασίας για το Κουρδικό έχει αναλάβει ο διοικητής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν. Ωστόσο, όσο η διαδικασία προχωρά, τόσο μεγαλώνει η απόσταση ανάμεσα στα μηνύματα που έρχονται από τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, και στις δημόσιες τοποθετήσεις του φιλοκουρδικού-κοινοβουλευτικού κόμματος DEM. Παρότι ο Οτσαλάν εμφανίζεται να ισχυρίζεται ότι μπορεί να “πείσει” τις SDF, στην Άγκυρα ενισχύεται η υποψία ότι, μέσω ενός διφορούμενου λόγου, επιχειρεί στην πραγματικότητα να φρενάρει τις εξελίξεις.

Η δήλωση του στελέχους του συγκυβερνώντος MHP (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης) Φετί Γιλντίζ. ότι «χωρίς τον πλήρη αφοπλισμό όλων των στοιχείων δεν μπορεί να υπάρξει λύση» – η οποία επαναλήφθηκε με τα ίδια σχεδόν λόγια και από την ηγεσία του κυβερνώντος AKP, λίγο πριν από την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του DEM στο Ιμραλί όπου κρατείται φυλακισμένος ο Οτσαλάν – εκλαμβάνεται ως ένα τουρκικό μήνυμα μηδενικής ανοχής. Στις 12 Δεκεμβρίου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού 2026 στη Βουλή, ανέβασε κι άλλο τον τόνο, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι η Τουρκία “δεν θα επιτρέψει” καμία τρομοκρατική δομή στη Συρία.

Παράλληλα, η αυξημένη κινητικότητα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στη βόρεια Συρία, σε συντονισμό με τη Δαμασκό, καθώς και η επίσκεψη του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, στη συριακή πρωτεύουσα, ενδέχεται να εκλαμβάνονται από τους Κούρδους-PKK ως ένδειξη ότι “δεν μπορούν να κάνουν πολλά, το Ισραήλ θα πιέσει και οι ΗΠΑ θα εμποδίσουν” μια τουρκική αντίδραση. Ωστόσο, για το ίδιο το PKK, η προσήλωση σε μια τέτοια υπόθεση μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητική, κατά την εκτίμηση αναλυτή.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στις τελευταίες δηλώσεις του σχετικά με τη Συρία, υπογράμμισε ότι οι SDF πρέπει να συμμορφωθούν με τη συμφωνία της 10ης Μαρτίου κατηγορώντας τους ότι «παίρνουν θάρρος από το Ισραήλ».  Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, σε συνέντευξή του στο κανάλι TVNET, δήλωσε ότι οι SDF καταφεύγουν στο πρόσχημα του Ισλαμικού Κράτους: «Παίρνουν οπωσδήποτε θάρρος από το Ισραήλ. Αυτό δεν είναι καινούργιο, έτσι ήταν πάντα. Οι SDF ποτέ δεν κινήθηκαν μαζί με την αντιπολίτευση εναντίον του Άσαντ». Οι δηλώσεις αυτές αποτελούν το πιο ευθύ και επιθετικό μήνυμα μέχρι σήμερα, στοχοποιώντας ανοιχτά τη σχέση Ισραήλ-SDF.

Προηγουμένως ο Φιντάν δήλωσε χαρακτηριστικά: «Υπάρχει σχέση, υπάρχει αναλογία ανάμεσα στην κινητικότητα του Ισραήλ στη Συρία και στην απροθυμία των SDF. Πρέπει πλέον να το λέμε καθαρά. Δεν πρόκειται για απόφαση που έλαβε μόνο του το YPG. Την ημέρα που το Ισραήλ θα φτάσει σε μια συμφωνία με τη Συρία, τότε θα δείτε και το μέλλον του YPG».

Νωρίτερα, ο Φιντάν είχε δηλώσει ότι «δεν μπορούν να υπάρχουν δύο στρατοί σε ένα κράτος», αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό ένα παράθυρο συμβιβασμού, υπό την προϋπόθεση συμφωνίας με τη Δαμασκό, ακόμη και με αστυνομική δύναμη προερχόμενη από τις SDF. Επανήλθε όμως, ξεκαθαρίζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση η Τουρκία δεν θα το επιτρέψει.

Στη Βουλή ο χρόνος πιέζει

Ο πρόεδρος της Τουρκικής Βουλής, Νουμάν Κουρτουλμούς, ανακοίνωσε ότι τα προσχέδια των εκθέσεων έχουν αρχίσει να κατατίθενται στην Επιτροπή Εθνικής Αλληλεγγύης, Αδελφοσύνης και Δημοκρατίας. Στελέχη του κόμματος DEM εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι, παρά τις συζητήσεις για τον προϋπολογισμό, η έκθεση μπορεί να φτάσει στην Ολομέλεια πριν από το τέλος του έτους. Ακόμη κι αν αυτό δεν συμβεί, υπάρχει η δυνατότητα δίμηνης παράτασης.

Ωστόσο, όσο παρατείνεται η διαδικασία, τόσο αυξάνεται η ένταση στην Άγκυρα. Πλέον, θεωρείται σαφές ότι ένας από τους βασικούς παράγοντες αυτής της νευρικότητας είναι η κλιμακούμενη ένταση στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.

Οι SDF και οι “κόκκινες γραμμές”

Στη Συρία, οι κόκκινες γραμμές εμφανίζονται ταυτόχρονα πιο σκληρές και πιο ευέλικτες. Από τη μία πλευρά, η Τουρκία δεν αποδέχεται καμία μορφή στρατιωτικής αυτονομίας. Από την άλλη, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας διοικητικής δομής τύπου “ομοσπονδίας χωρίς να ονομάζεται ομοσπονδία”, με αστυνομικές αρμοδιότητες, υπό την προϋπόθεση συμφωνίας με τη Δαμασκό και απομάκρυνσης των μη Σύρων ενόπλων από τις SDF.

Καθοριστικό παράγοντα της αυξανόμενης έντασης στην Άγκυρα αποτελεί η εκτίμηση ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου, καθώς και κύκλοι της αμερικανικής διοίκησης που επηρεάζονται από το ισραηλινό λόμπι, επιχειρούν να αποτρέψουν την Τουρκία από το να επιλύσει πολιτικά το κουρδικό ζήτημα, μέσω του αφοπλισμού του PKK και εντός της ίδιας της τουρκικής Βουλής.