Ενεργούμενο της Άγκυρας ο Ερχιουρμάν – Δεν κάνει βήμα χωρίς έγκριση του Φιντάν!

Ως εκ τούτου, ο Φιντάν θα είναι αυτός που θα καθορίσει το τοπίο. Και για την πραγματοποίηση της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, αλλά και για την επανέναρξη των συνομιλιών. Αλλά πρωτίστως, κατά πόσο υπάρχει αλλαγή στάσης στο θέμα της βάσης των συνομιλιών. Συνεπώς είναι ξεκάθαρο ότι όλα θα κριθούν από το πώς θα συμπεριφερθεί η Άγκυρα, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, δεν φαίνεται να διαφοροποιείται στο Κυπριακό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως απορρίπτει μια διαδικασία συναντήσεων. Η κατοχική πλευρά θα αποφασίσει και κατά πόσο θα θέλει εξελίξεις στο Κυπριακό το πρώτο εξάμηνο του 2026, στη διάρκεια δηλαδή της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.

Είναι ξεκάθαρο πως για τα θέματα που αφορούν την ουσία, απαντήσεις δεν μπορούν να δοθούν από τον κατοχικό ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν, ο οποίος έχει όρια σε ό,τι αφορά στις κινήσεις του στο Κυπριακό. Είναι δε σαφές πως η Άγκυρα θέλησε από την αρχή της θητείας του να τον φρενάρει, θέτοντάς του πλαίσιο κινήσεων.

Τηλέφωνο στον Φιντάν

Τα πιο πάνω ενισχύονται και από το γεγονός ότι ο κ. Έρχιουρμαν δεν είχε απαντήσεις σε πολλά ζητήματα, που εγέρθηκαν κατά τη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την Ολγκίν. Ο κατοχικός ηγέτης, στη διάρκεια της συνάντησης, χρειάσθηκε να βγει, δυο τουλάχιστον φορές, από την αίθουσα και να επικοινωνήσει τηλεφωνικά, κατά πάσα πιθανότατα με τον Φιντάν ή άλλο συνεργάτη του, για να συνεννοηθεί.

Σε πολλά από τα θέματα, που είχαν τεθεί κατά τη διάρκεια της κοινής συνάντησης της περασμένης Πέμπτης, στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας, στη νεκρή ζώνη, από τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την Ολγκίν, ο Έρχιουρμαν επιφυλάχθηκε να επανέλθει. Σε μια, τουλάχιστον, περίπτωση, για θέμα που τέθηκε από την Προσωπική Απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελ Ολγκίν, ο κατοχικός ηγέτης την παρέπεμψε στον Φιντάν.

Το παρασκήνιο

Στη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης, κάτω από την πίεση του Προέδρου της Δημοκρατίας, συζητήθηκε και η ουσία του Κυπριακού και έγινε αποδεκτό να γίνει αναφορά στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Δεν ήταν αυτή η πρόθεση του κ. Έρχιουρμαν όταν προσερχόταν στη συνάντηση. Ήθελε να συζητηθούν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και από το βαθμό υλοποίησή τους να εξαρτηθούν τα επόμενα βήματα. Ο Χριστοδουλίδης ζήτησε στην αρχή της συνάντησης από τον Έρχιουρμαν να απαντήσει στο μείζον. Κατά πόσο δέχεται τη βάση των συζητήσεων, που καθορίζονται από τις αποφάσεις, τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Ο κατοχικός ηγέτης είπε πως το αποδέχεται και ως εκ τούτου καταγράφηκε και στο κοινό ανακοινωθέν.

Αυτό, όμως, μπορεί να μην σημαίνει και τίποτε για τη συνέχεια καθώς όπως έχει αναφερθεί, όλα θα εξαρτηθούν από τη στάση της Άγκυρας. Αυτό το γνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, το ξέρει και ο κατοχικός ηγέτης. Άλλωστε, σε σχέση με την πολιτική ισότητα, στην οποία υπήρξε αναφορά στο ανακοινωθέν, ο κατοχικός ηγέτης είπε πως δεν γίνεται εξ ολοκλήρου αποδεκτή από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Ανέφερε πως ο Πρόεδρος δεν αποδέχεται την εκ περιτροπής προεδρία. Διευκρίνισε δε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά ερμηνεύει την πολιτική ισότητα ως τη λήψη κοινών αποφάσεων σε θέματα “κοινής κυριαρχίας”.

Περαιτέρω, ο Έρχιουρμαν, θεωρεί πως για να συγκληθεί η εξαγγελθείσα από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ άτυπη Πενταμερή, πρέπει να υπάρξει “καλό κλίμα” στην Κύπρο, που θα διαμορφωθεί με την υλοποίηση ΜΟΕ. Τούτο εκ των πραγμάτων θα καθυστερήσει την πραγματοποίηση της Διάσκεψης. Περαιτέρω, με βάση και δημόσιες τοποθετήσεις του φαίνεται να θολώνει το τοπίο σε σχέση και με το Κραν Μοντανά και “τη συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που σταμάτησαν το καλοκαίρι του 2027”.

Επί τούτου, έχει αναφέρει πως «είμαστε στο 2025. Έχουν περάσει οκτώ χρόνια. Και δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα οκτώ χρόνια κύλησαν με κινητικότητα. Από πλευράς συνομιλιών ήταν υπερβολικά στάσιμα· το να πούμε ότι έγιναν ουσιαστικές συνομιλίες θα ήταν μάλλον υπερβολή. Αλλά από την άλλη, σε περιφερειακό επίπεδο, ήταν ιδιαίτερα γεμάτα εξελίξεις». Συνεπώς δεν φαίνεται να έχει την ίδια προσέγγιση με τη Λευκωσία στο θέμα του σημείου εκκίνησης των συζητήσεων.

Πρόκληση εξελίξεων

Στην Άγκυρα, ως γνωστό, αντιμετωπίζουν το Κυπριακό μέσα στο ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι τοποθετήσεις αξιωματούχων της επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική για λύση δυο κρατών δεν αλλάζει ενώ σε σχέση με την περιοχή, ο Φιντάν, δήλωσε κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του υπουργείου στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση ότι στόχος και προτεραιότητα είναι να υπερασπίζονται “την αρχή της δίκαιης κατανομής στην Ανατολική Μεσόγειο”. Σημειώνοντας, παράλληλα, ότι λαμβάνουν «αποφασιστικά μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας». Και τα συμφέροντα της Τουρκίας είναι ο έλεγχος της περιοχής.

Από την πλευρά της, η Λευκωσία, παρακολουθώντας την τουρκική συμπεριφορά, επιλέγει να επιμένει στις αποφάσεις του ΟΗΕ και παράλληλα αξιοποιεί τις γεωπολιτικές εξελίξεις και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει. Οι κινήσεις συνεργασίας με κράτη της περιοχής (πρόσφατη συμφωνία με Λίβανο για καθορισμό ΑΟΖ) αλλά και η ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ, ενόψει και της Προεδρίας, ενισχύει τη θέση της και στο Κυπριακό.

Η Κυπριακή Δημοκρατία υιοθέτησε μια τακτική πρόκλησης εξελίξεων και κινητικότητας, χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία που διαθέτει. Προφανώς και δεν παίζει μόνη της και πολλά εξαρτώνται από τη στάση της κατοχικής δύναμης.