Μισή αλήθεια από τον Κυριάκο για το δάνειο στην Ουκρανία

Όμως οι αποφάσεις και κινήσεις της κυβέρνησης – άλλες λογικές και άλλες υπερβολικές στα σχεδόν τέσσερα έτη του πολέμου – τείνουν πλέον να εξαντλήσουν τη χρησιμότητά τους για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Δεν εξασφαλίζουν ανταλλάγματα και δεν μεταφράζονται σε εκτίμηση και σεβασμό από καμία πλευρά. Ασφαλώς, η βασική γραμμή δεν μπορεί και δεν πρέπει να αλλάξει, αλλά επείγουν – αν δεν είναι ήδη αργά – διορθωτικές κινήσεις και λεπτές ρυθμίσεις.

Η ελληνική διπλωματία και η εθνική οικονομία έχουν αυτοπαγιδευτεί σε ένα φαύλο κύκλο. Αφενός, η Αθήνα προσφέρει στο Κίεβο, πολλά περισσότερα από όσα αναλογούν στα οικονομικά και στρατιωτικά μεγέθη της. Αφετέρου, οι ελληνικές συνεισφορές, όταν συγκρίνονται με τις πολλαπλάσιες άλλων κρατών, είναι πολύ μικρές, για να ληφθούν πραγματικά υπόψη και να ανταμειφθούν, στο πολιτικό επίπεδο, από τις ΗΠΑ και τα ισχυρά μέλη της ΕΕ.

Πρόκειται για πρωτόγνωρη κατάσταση και η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στον Μητσοτάκη. Δεν ήθελε ή δεν κατάφερε να επιδείξει μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε η Ελλάδα και συνεπής να είναι προς τη γραμμή της Δύσης και να μην καταβάλλει μεγάλο κόστος, όπως είχε επιτευχθεί κατά τους δύο Πολέμους του Κόλπου (1990-91 και 2003) και με το δίδυμο πρόβλημα των διεθνών αποστολών στο Ιράκ και το Αφγανιστάν (2004 ως 2009).

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι ελληνικές κυβερνήσεις εξασφάλισαν τις ευχαριστίες του διεθνούς παράγοντα και την ίδια ώρα αποδεικνύονταν αρκετά ισχυρές, ώστε να επιβάλουν την άποψή τους σε άλλα ζητήματα (π.χ. απειλή βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ).

Αλλεπάλληλα λάθη από το Μαξίμου 

Ταυτόχρονα, το Μέγαρο Μαξίμου διαπράττει αλλεπάλληλα λάθη ως προς τη χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων. Το Δεκέμβριο του 2023, αρνήθηκε, παρά τους ευνοϊκούς όρους, αμυντικό δάνειο ως και $ δύο δισ. που θα χορηγείτο απευθείας από το πρόγραμμα Foreign Military Financing (FMF) των ΗΠΑ, περιέχοντας μάλιστα διάταξη ότι το 10% ($ 200 εκατ.) θα αποτελούσε δωρεάν βοήθεια προς κάλυψη της ελληνικής στήριξης στην Ουκρανία.

Το Μαξίμου ήταν απλώς “υπεράνω” της αμερικανικής διευκόλυνσης, ή δεν προέβλεπε ότι ο πόλεμος θα συνεχιζόταν ως σήμερα; Ή δεν γνώριζε και δεν γνωρίζει ότι, ακόμα κι αν ο πόλεμος λήξει σύντομα, τα μέλη του ΝΑΤΟ θα συνεχίσουν τη χρηματοδότηση της αναβάθμισης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων τουλάχιστον ως το 2030;

Πιο πρόσφατα, στα μέσα Νοεμβρίου 2025, ο κ. Μητσοτάκης συζήτησε με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τη διμερή αμυντική συνεργασία, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και, σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Γραφείου Πρωθυπουργού, τη «διερεύνηση πιθανοτήτων συνεργασίας στον τομέα των θαλασσίων drones».

Πιθανόν το Μαξίμου να έχει δίκιο, όταν παρουσιάζει την εκδοχή μιας συνήθους «διερεύνησης πιθανοτήτων», αλλά το Κίεβο έχει εκλάβει κάτι πολύ διαφορετικό. Υποστηρίζει πως η Αθήνα θα χρηματοδοτήσει (μόνη της) τη συμπαραγωγή drones τα οποία θα εξάγονται προς άμεση χρήση στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, χωρίς μέριμνα ενίσχυσης της ελληνικής άμυνας.

Μισή αλήθεια από Μητσοτάκη

Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε την περασμένη Παρασκευή, μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πως η απόφαση χορήγησης νέου δανείου προς το Κίεβο «από το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού σημαίνει ότι αυτό δεν έχει πρακτικά δημοσιονομικές συνέπειες για καμία ευρωπαϊκή χώρα» και ότι «ήταν η ενδεδειγμένη λύση».

Δυστυχώς, ο πρωθυπουργός λέει μόνο τη μισή αλήθεια και δεν αποκαλύπτει τις αρνητικές πτυχές της απόφασης. Στην πραγματικότητα, το δάνειο στην Ουκρανία, ύψους € 90 δισ. για τα έτη 2026-2027, θα γίνει μέσω δανεισμού της ΕΕ από τις κεφαλαιαγορές, με εγγύηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και όχι με χρήση του περιθωρίου του.

Σύμφωνα με εγκυρότατες πηγές, σε αντίθεση με την καθησυχαστική διαβεβαίωση περί έλλειψης συνεπειών, η κυβέρνηση έχει ενημερωθεί από την Κομισιόν και την Eurostat ότι το κόστος των τόκων, που θα απαιτήσουν οι χρηματαγορές, θα βαρύνει τις συνεισφορές των κρατών-μελών της ΕΕ.

Ο υπολογισμός θα γίνει αναλογικά, ως προς κάθε κράτος, με το “κλειδί” του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος. Το κόστος χρηματοδότησης θα ήταν όντως μηδενικό, αν είχε προκριθεί η λύση της χρήσης των “παγωμένων” ρωσικών κεφαλαίων, ενώ τώρα η στήριξη προς το Κίεβο θα γίνει σε τιμές αγοράς.

Η Eurostat δέχεται μεν ότι τα έξοδα, που καλύπτονται από την Ελλάδα και τα άλλα κράτη-μέλη, δεν θα καταγράφονται σαν καθαυτοί τόκοι, αλλά πάντως θα αντιμετωπίζονται ως μεταβίβαση κεφαλαίου με χρόνο καταγραφής σε ταμειακή βάση. Θα υπάρχει αντίκτυπος στο έλλειμμα (ή πλεόνασμα) της Ελλάδας, ενώ εκτιμάται – όχι με βεβαιότητα – και ελπίζεται ότι θα αποφευχθεί η επιβάρυνση του ελληνικού χρέους.

Επιπρόσθετα, η Κομισιόν ενημέρωσε την Αθήνα πως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί για αύξηση των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας, αν οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχιστούν και μετά το 2026. Ακόμα και αν αποφευχθεί αυτό το χειρότερο σενάριο, οι “27” θα πρέπει να δώσουν εγγυήσεις, οι οποίες για την Ελλάδα εκτιμώνται σε περίπου € 1,18 δισ.

Ουκρανία: Τρία ακόμα μείζονα ερωτήματα

Τρία άλλα μείζονα ερωτήματα, επί των οποίων η κυβέρνηση δεν αποκαλύπτει λεπτομέρειες είναι, πρώτον, πώς θα αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού κατά την έκδοση των ομολόγων. Δεύτερον, αν θα υπάρξει πρόβλεψη μελλοντικής αποζημίωσης της Ελλάδας και των άλλων εταίρων. Και, τρίτον, ποιοι θα είναι οι χειρισμοί εκ μέρος του Ευρωσυστήματος και των κεντρικών τραπεζών έναντι των νέων χρεογράφων. Και στα τρία ερωτήματα, η Κομισιόν έχει υποσχεθεί ότι «δεν θα σας αιφνιδιάσουμε» και πως όλα θα γίνουν συντεταγμένα μαζί με την εκτίμησή της ότι το κόστος δανεισμού της ΕΕ δεν ξεπερνά το 4%.

Προφανώς, παρόμοιες υποσχέσεις έχουν σχετική αξία ενώπιον της διεθνούς αστάθειας με τη σκληρή στάση του Κρεμλίνου, την ολοένα μεγαλύτερη απόσταση της Ουάσιγκτον από την ΕΕ και την πολιτική αβεβαιότητα στην Αθήνα.