“Καποδίστριας”: Μία κινηματογραφική τελετουργία μνήμης

Ο «Καποδίστριας» του Γιάννη Σμαραγδή δεν είναι απλά μια ιστορική ταινία, είναι μια κραυγή αξιοπρέπειας, μια λειτουργία της μνήμης και της γνώσης. Δεν αφηγείται τον βίο ενός ανθρώπου, αλλά θρηνεί για ένα έθνος που δεν άντεξε το ύψος του ευεργέτη του.

Προσεγγίζει τον Καποδίστρια ως ηθικό μέγεθος, ως τραγικό ήρωα, που αφιερώνεται σ’ έναν κόσμο μικρότερο από το όραμά του. Παράλληλα όμως, τον προβάλει σαν μορφή βγαλμένη μέσα από ευαγγέλιο. Λιτός, ακέραιος, αλύγιστος. Δεν κρατά σπαθί, κρατά αρχές γι’ αυτό ακριβώς είναι καταδικασμένος.

Η σκηνοθεσία του Σμαραγδή είναι τελετουργική, άρτια σε όλα τα επίπεδα παραμένοντας πιστός στο προσωπικό του κινηματογραφικό σύμπαν. Μιλάμε για έναν κινηματογράφο ιδεών, συμβόλων και ηθικών μεγεθών. Οι εικόνες δεν βιάζονται. Στέκονται, αναπνέουν, ζητώντας από τον θεατή να σταθεί κι εκείνος με μυαλό καθαρό απέναντι στην Ιστορία. Τα βλέμματα των ηθοποιών, με άριστες ερμηνείες από όλους. Οι σιωπές, έχουν μεγαλύτερο βάρος ακόμα κι από τους διαλόγους. Η αφήγηση καταθέτει, κι αυτό ίσως είναι η μεγαλύτερη αρετή της.

Ο Καποδίστριας έφτασε στα ανώτατα αξιώματα της εξουσίας στην Ρωσία, πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες για την σωτηρία της Ελβετίας και την αποφυγή της κατάτμησης της Γαλλίας και της καταστροφής του Παρισιού. Ως άνθρωπος, κουβαλά την Ευρώπη μέσα του με απώτερο σκοπό την απελευθέρωση και την σωτηρία της πατρίδας του.

Επιλέγει συνειδητά να αιμορραγήσει για μια Ελλάδα που βρισκόταν στα σπάργανα, ανοργάνωτη και βαθιά διχασμένη, σχεδόν εχθρική απέναντι στην ίδια της την σωτηρία. Παρουσιάζεται ένα τραγικό ρήγμα, ανάμεσα στον υψηλό στόχο και στο συμφέρον, θα μπορούσαμε να πούμε πως, αυτό είναι η καρδιά της ταινίας.

Η μουσική και η υπέροχη φωτογραφία της ταινίας, λειτουργούν ως υπόγειο ρεύμα συγκίνησης, σαν μνήμη που επιστρέφει δίχως να ρωτά. Δεν ντύνουν απλά τις σκηνές, τους δίνουν την διάσταση του βάθους. Ο «Καποδίστριας» είναι ταινία που διχάζει, ακριβώς επειδή δεν κάνει εκπτώσεις. Δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις ούτε κινηματογραφική άνεση. Προσφέρει όμως κάτι σπανιότερο: μια συνεπή, θαρραλέα κατάθεση για το τι σημαίνει να κυβερνάς με ήθος σε έναν κόσμο που δεν το αντέχει.

Ο κεντρικός ήρωας δεν δομείται ως πολιτικός ηγέτης αλλά ως ηθικό υποκείμενο. Αποφεύγεται η μικροπολιτική ανάλυση, αλλά υπάρχει η σύγκρουση ιδεών. Βάζει τον έρωτα και την συντροφικότητα, όσο απαραίτητα κι αν του είναι σε δεύτερη μοίρα, καθώς, θεωρεί πως σώθηκε από βέβαιο θάνατο στην εφηβεία του, για κάτι μεγαλύτερο, πέρα από τον εαυτό του.

Επίσης, στην ταινία δεν υπάρχουν δραματικά ξεσπάσματα, αλλά μια σταδιακή συσσώρευση τραγικότητας, βάζοντας την θεατή, να σταθεί μόνος του απέναντι στο βάρος των αποφάσεων και των συνέπειών τους.

Έχουν ακουστεί και πραχθεί πολλά και άσχημα γι’ αυτήν την ταινία πριν ακόμα ολοκληρωθεί. Είναι μια ταινία που διχάζει, ακριβώς επειδή δεν κάνει εκπτώσεις. Προσφέρει μια συνεπή, θαρραλέα κατάθεση για το τί σημαίνει να κυβερνάς με ήθος σε έναν κόσμο που δεν το θέλει, αφού είναι διαμορφωμένος αλλιώς και δεν έχει διάθεση αλλαγής και προσφοράς.

Ο «Καποδίστριας» είναι μια ταινία που αξίζει μακρύ χειροκρότημα!!!

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Μια ταινία του Γιάννη Σμαραγδή

Σκηνοθεσία, σενάριο: Γιάννης Σμαραγδής

Παίζουν:

Αντώνης Μυριαγκός – Καποδίστριας

Finbar Lynch – Μέτερνιχ

Τάσος Χαλκιάς – Πρωθυπουργός Σπηλιάδης

Μάξιμος Μουμούρης – Κολοκοτρώνης

Νικορέστης Χανιωτάκης – Νικόδημος

Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη – Ρωξάνδρα

Δημήτρης Γεωργιάδης – Τσάρος Αλέξανδρος

Ναταλία Καποδίστρια – Άυλη Μορφή

Μαίρη Βιδάλη – Μαντώ Μαυρογένους

Καιτή Ίμπροχωρή – Charlotte de Sor

Παύλος Κοντογιαννίδης – Κουντουριώτης

Μιχάλης Ιατροπούλος – Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

Νίκος Καρδώνης – Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Τάσος Παλατζίδης – Μάντης

Πάνος Σκουρολιάκος – Βοσκός

Μελίνα Βαμβακά – Γυναίκα Βοσκού

Δημήτρης Δανίκας – Κανάρης

Γιάννης Σύριος – Αλέξανδρος Στούρτζα

Δημήτρης Μαύρος – Γεώργιος Σταύρου

Αλέξανδρος Κολλάτος – Charles Pictet De Rochemont

Nathan Thomas – Jean Gabriel Eynard

Dirk Sikorski – Βαρόνος Hager

Duncan Skinner – Άγγλος Πρέσβης

Πάνος Κλάδης – Αλέξανδρος Υψηλάντης

Adrian Frieling – Στρατηγός Blücher

Κωνσταντίνος Μπούρας – Ρώσος Πρέσβης

Ερρικα Μπιγιού – Τσαρίνα Ελισάβετ

Ιβαν Σβίταιλο – Τσάρος Νικόλαος

Έλενα Αμβροσίου – Τσαρίνα Αλεξάνδρα