Παράδειγμα προς αποφυγή για τον Σάντσεθ η συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τη Δεξιά

Για τα αποτελέσματα των ισπανικών εκλογών ξεχειλίζει, για μια ακόμα φορά σε ένα ακόμα ζήτημα, η υποκρισία. Σχετική κριτική για το γεγονός αυτό ασκήθηκε, ήδη. Όχι, πάντως, στην έκταση που θα έπρεπε και με την απαιτούμενη ένταση. Πρωταγωνιστικής υποκρισίας η στάση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που με χαρακτηριστική ευκολία αποστασιοποιείται από τον ”στενό φίλο” του Πάμπλο Ιγκλέσιας (τον επικεφαλής των Podemos που έχασαν 25 έδρες) και μεταμφιέζεται με εντυπωσιακή άνεση στον νικητή Πέδρο Σάντσεθ και θριαμβολογεί υπέρ της νίκης του και για λογαριασμό του!

Διαγράφοντας, μέσα στην ”ωραία ατμόσφαιρα” και ένα επιπλέον κρίσιμο στοιχείο από την στρατηγική του Σάντσεθ, ότι ουδέποτε ο προοδευτικός Σάντσεθ έχτισε αντιδεξιό μέτωπο με τον αντίστοιχο δεξιό Ισπανό Πάνο Καμένο, όπως έκανε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας επί σχεδόν πέντε (5) χρόνια στη μνημονιακή Ελλάδα!

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί υποδύεται το ρόλο του αυριανού πρωθυπουργού μιας χώρας σαν την Ελλάδα και κάθε τι που ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να το υιοθετεί: από τις απόψεις του Γερμανού Μάνφρεντ Βέμπερ μέχρι τον ολίγιστο Κασάδο του ισπανικού Λαϊκού Κόμματος και των ακροδεξιών προτιμήσεων του. Οι οποίες μάλλον ενίσχυσαν, παρά αναχαίτισαν το ακραία αντιδραστικό Vox, που οποίο μετά από 42 χρόνια εισέρχεται για πρώτη φορά (!) στην ισπανική Βουλή (+24 έδρες!).

Η Φώφη Γεννηματά, που θεωρεί ότι για να μιλά εκ μέρους του PSOE στην Ελλάδα αρκεί η γενική ονοματοθεσία (σοσιαλιστές), που κι αυτή πλέον δεν υπάρχει αναρτημένη στον τίτλο του κόμματος που προεδρεύει (ο επίσημος τίτλος του είναι: ”Κίνημα Αλλαγής”). Ή, ότι αρκεί μια χαλαρή, τυπική σχέση, στο πλαίσιο ενός ευρύ διευρωπαϊκού/διακομματικού θεσμού, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (με παρατηρητή και τον Τσίπρα), για να αποκτηθεί το αυθεντικό δικαίωμα ενδοχώριας εκπροσώπησης των Ισπανών Σοσιαλιστών και η γνησιότητα του εκφραστή μιας νίκης.

Μια νίκη που όμως κατακτήθηκε μέσα από μια στρατηγική και μια πολιτική του Σάντσεθ και του PSOE, αντιδιαμετρικά αντίθετη, από εκείνη που ακολούθησε ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος και δεν αρνήθηκε ούτε η ίδια (η Γεννηματά) σε σχέση με τη Δεξιά. Κι ας γίνουμε συγκεκριμένοι: ο Σάντσεθ αρνήθηκε κάθε συμμαχική-κυβερνητική σχέση με τη Δεξιά, και την καταπολέμησε διαφωνώντας και με “βαρωνείες” του κόμματός του, απέναντι στον Ραχόι και την κυβέρνησή του,. Έτσι ακολούθησε μια δύσκολη και σε φάσεις μοναχική πορεία από τον Οκτώβριο 2016 μέχρι τον Ιούνιο 2018.

Αντίθετα, η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, τότε, και συνεχώς μέχρι τον Ιανουάριο 2015 συμμάχησε, συγκυβέρνησε με τη Δεξιά, τον Σαμαρά και την κυβέρνησή του. Αλλά, το ΠΑΣΟΚ αυτής της περιόδου και τα σχήματα μεταλλαγής του, ουδέποτε επανεξέτασαν κριτικά – απολογιστικά το σύνολό αυτής της πορείας τους, από το 2009 έως σήμερα. Αν το έκαναν αυτό, θα μπορούσαν να εξάγουν ουσιώδη συμπεράσματα που θα οδηγούσαν σε ανάλογες με εκείνες του Σάντσεθ πολιτικές. Ήταν εκείνες οι πολιτικές που επέφεραν τη θεαματική αποδυνάμωση των Podemos, με τον επαναπατρισμό περισσότερων από δύο (2) εκατομμυρία ψηφοφόρων από τους Podemos στο PSOE δίνοντας την νίκη στον Σάντσεθ (με +38 έδρες!).

Το μοντέλο της ήττας

Δηλαδή, το μοντέλο στρατηγικής και ηγεσίας του Σάντσεθ που θα επαναπάτριζε τους ΠΑΣΟΚικούς ιδεολογικούς πρόσφυγες στο ΣΥΡΙΖΑ, εφαρμοσμένο ανάλογα σε ελλαδικό έδαφος, δεν υπήρξε, ώστε να αποδυναμωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ όπως αντίστοιχα οι Podemos, που και αυτοί είχαν αποτελέσει υπερδιογκωμένο σχήμα του ”κινήματος των αγανακτισμένων” στην Ισπανία. Μπορούσε, όμως, στην Ελλάδα να ακολουθηθεί το μοντέλο του Σάντσεθ;

Σε όσους στην παραπάνω ερώτηση απαντούν αρνητικά, και πεισματικά εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι την περίοδο εκείνη (2012 -2013) η επιλογή της συνεργασίας με τον Αντώνη Σαμαρά και της κυβέρνηση της ”ΝΔ” ήταν μονόδρομος και στην απόφαση δεν υπήρξαν αντιρρήσεις ή διαφωνίες, οφείλουμε πλέον δημόσια να καταθέσουμε τα παρακάτω, που υπεύθυνα, και προφητικά για τις μοιραίες εξελίξεις που επήλθαν, είχαν παρουσιασθεί από τον υπογραφόμενο, ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου, στο 9ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, στις 2 Μαρτίου 2013, στην Αθήνα.

“Αν, σύντροφοι, αποφασίσουμε ότι ο τριετής κύκλος της αδιέξοδης και αποσυνθετικής πολιτικής έκλεισε, ότι το ΠΑΣΟΚ οφείλει να κινηθεί στα πλαίσια των αρχών του και σε προοδευτική κατεύθυνση, αναδεικνύοντας και προωθώντας και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη μια άλλη πολιτική, τότε η σχέση με την κυβέρνηση Σαμαρά αποκλείεται να είναι και να εξακολουθήσει να είναι η σημερινή (της συμμετοχής, της συνευθύνης, της συγκυβέρνησης)”.

Η κατάθεση αυτή δεν έχει τόσο ιστορική σημασία, όσο, κυρίως, πολιτική. Θέλει να δείξει ότι ο δύσκολος, αλλά νικητήριος δρόμος του Πέδρο Σάντσεθ θα μπορούσε αναλόγως να ακολουθηθεί και στην Ελλάδα από το ελληνικό σοσιαλιστικό κόμμα. Ότι υπήρχαν αυτές οι δυνατότητες, ότι δυνάμεις μέσα στο ΠΑΣΟΚ υποστήριξαν μια τέτοια στρατηγική, μια τέτοια πορεία.

Γι’ αυτό ακριβώς είχα τοποθετηθεί λέγοντας μπροστά σε 4.500 συνέδρους πως “αν το ΠΑΣΟΚ είναι αξιόπιστο και συνεπές με την απόφαση επανασύνδεσης του με την προοδευτική του πολιτική, το αναγεννητικό κοινωνικό της περιεχόμενο, καθώς και την επανατοποθέτησή του στο δημοκρατικό-αριστερό φάσμα του πολιτικού πεδίου, τότε η αποσύνδεση του από την κυβέρνηση Σαμαρά του ακραίου νεοφιλελευθερισμού και της κοινωνικής αποσάθρωσης είναι η πρώτη, απλή λογική συνέπεια, η πρώτη, άμεση πολιτική κίνηση. 

Αν, όμως, τίποτα απ΄ αυτά δεν ισχύσει, στην πράξη, τότε το ΠΑΣΟΚ, συνεχίζοντας βαθύτερα στου ”κακού τη σκάλα”, δεν θα αντιστρέψει την τροχιά της ήττας μέσα στην οποία επί τρία χρόνια κινείται και τα αποτελέσματα της ήταν και θα είναι συντριπτικά. Κατρακυλώντας, μέσα σε δυόμιση (2,5 !) χρόνια από το 43,3% στο 12,35%, χάνοντας, δηλαδή, 2.250.000 υποστηρικτές του, ψηφοφόρους ! Συνεχίζοντας έτσι οδηγείται στην πλήρη σχεδόν εξουθένωσή του, υποδιπλασιάζοντας τη δύναμή του, που απέμεινε…”

Υπήρχε και άλλος δρόμος

Από τότε λοιπόν πίστευα ότι τα πράγματα, πάντα, έχουν -μπορούν να έχουν- και άλλο δρόμο. Ότι, όπως τόνιζα και σε εκείνη την ομιλία μου τον Μάρτιο 2013, θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει την περιπέτεια ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αν τον Ιούνιο του 2012 το ΠΑΣΟΚ δεν συμμετείχε στην κυβέρνηση Σαμαρά. Αλλά ακόμα και τότε, τον Μάρτιο 2013, μετά το Συνέδριο και με απόφαση Συνεδρίου, το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, αξιοποιώντας την μη τήρηση σχεδόν κανενός ουσιώδους σημείου από το κοινό Σύμφωνο Σκανδαλίδη-Μεϊμαράκη-Χατζησωκράτη για τον σχηματισμό συγκυβέρνησης. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει θέση σε κυβέρνηση της Δεξιάς. Διασώζοντας το ΠΑΣΟΚ, διασώζουμε την εναλλακτική δυνατότητα της πατρίδας.

Δεν αρκέστηκα όμως σεναυτά. Κατέθεσα, στο πνεύμα των παραπάνω, γραπτή πρόταση προς ψηφοφορία στο Προεδρείο του Συνεδρίου. Εν ολίγοις, πρότεινα πρώτον, να αποσυνδεθεί το ΠΑΣΟΚ από τη διαχείριση αυτής της πολιτικής και να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση Σαμαρά σε νέο πλαίσιο. Δεύτερον, να αναλάβει το ΠΑΣΟΚ και να κλιμακώσει σειρά πρωτοβουλιών στην Ευρώπη και διεθνώς για τον απεγκλωβισμό από το Μνημόνιο και την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών με στόχο μία δίκαιη και θετική νέα συμφωνία για τη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία και ένα νέο πλαίσιο αλληλεγγύης, ισόρροπης ανάπτυξης και συνοχής για τις προοπτικές της Ευρώπης.

Όταν, λοιπόν, χρονικοί κύκλοι 10ετίας εξελίσσονται και κλείνουν με το πολιτικό σύστημα προσαρμοσμένο στις βασικές προδιαγραφές, στις ορίζουσες της ίδιας κυρίαρχης πολιτικής, είναι επόμενο να υπάρξουν και να εκδηλωθούν φαινόμενα και συμπεριφορές αντισυμβατικές, αντισυστημικές. Αν ο Πέδρο Σάντσεθ και η νίκη του έχει σημασία είναι, τελικά, γιατί, έστω και δύσκολα και οριακά, κράτησε το παιχνίδι, ξαναέδειξε τον άλλο δρόμο στα πλαίσια του δημοκρατικού -σοσιαλιστικού φάσματος με αποφασιστικότητα και συνέπεια, κι όχι με μεταμορφισμούς και υποκρισία.

Το ψευτοδίλημμα

Στην ίδια μου ομιλία είχα αναφερθεί και στο επίπλαστο δίλημμα της ακυβερνησίας καθώς ήταν αρκετοί εκείνοι που επαναλάμβαναν “Μα, θα οδηγήσουμε τη χώρα σε ακυβερνησία;” αποσκοπώντας διακαώς σε μια συνεργασία με τη ΝΔ. Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένα ψεύτικο και ιδιοτελές δίλημμα και το είχα αναφέρει μπροστά στους χιλιάδες συνέδρους.

“Αυτοί που κατακεραυνώνουν τον ”κυβερνητισμό”, που καταγγέλλουν την ‘βαθιά αλλοτρίωση από τις πελατειακές σχέσεις της εξουσίας’, είναι αυτοί, οι ίδιοι, που δεν μπορούν να αισθανθούν ούτε στιγμή τον εαυτό τους έξω από την κυβέρνηση, δεν μπορούν να σκεφθούν ούτε λεπτό τον εαυτό τους έξω από τον κύκλο της εξουσίας. Είναι αυτοί, που επανέρχονται, τώρα, διεκδικώντας, συστοιχισμένοι ανασχηματισμό με πολιτικά, κοινοβουλευτικά στελέχη, φωτογραφίζοντας τους εαυτούς σας.

Η δική σας μη συμμετοχή στην κυβέρνηση σας απασχολεί. Επιθυμείτε, επιδιώκετε και οργανώνετε με κάθε τρόπο τη βαθύτερη συμμετοχή σας σ΄ αυτή την κυβέρνηση, την εμπλοκή σας στην άσκηση τούτης της πράγματι αντιδραστικής εξουσίας. Κι αυτά, -πρέπει να το γνωρίζετε-, σας κάνουν περισσότερο αντιδημοφιλείς, αποκρουστικούς στην κοινωνία και το λαό.

Αν, δηλαδή, τίποτα απ΄αυτά που οριοθετούν έναν ποιοτικά νέο κύκλο και μια νέα πορεία, έμπρακτα και συγκεκριμένα δεν γίνει, τότε το ΠΑΣΟΚ μετεξελίσσεται σ΄ένα μικρό δεξιό-σοσιαλδημοκρατικό σχήμα, δορυφορικός σύμμαχος στο συντηρητικό σκηνικό. Αλλά, τότε, θα πάψει να είναι ΠΑΣΟΚ, όπως το κατέγραψε η Ιστορία, όπως το γνώρισε η ελληνική κοινωνία και η προοδευτική Ευρώπη, και, κυρίως, όπως το απαιτεί τούτη η περίοδος. Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά”, λέει η σοφία του λαού μας.