Η εικόνα ανατροπής και τα σενάρια της επόμενης ημέρας

Η εικόνα τόσο από τις δημοσκοπήσεις όσο και από την αίσθηση του πολιτικού και κοινωνικού κλίματος είναι αυτή της ανατροπής: οι δημοσκοπικές διαφορές της τάξης των 10, 12, 15 ποσοστιαίων μονάδων υπέρ της ΝΔ που υπήρχαν μέχρι το ξεκίνημα της προεκλογικής περιόδου, έχουν πέσει στις 5-7 ποσοστιαίες μονάδες και η διαφορά βαίνει μειούμενη. Παράλληλα και το κλίμα στην κοινωνία μετά τις περιοδείες του Αλέξη Τσίπρα εμφανώς έχει αλλάξει, η αίσθηση της μεγάλης ήττας έχει υποχωρήσει και έχει δώσει την θέση της στην εντύπωση για εκλογές ντέρμπι και τελική διαφορά στο όριο του στατιστικού λάθους.

Εάν ο Αλέξης Τσίπρας πετύχει να ωθήσει στις κάλπες τους αναποφάσιστους που τον είχαν ψηφίσει στο παρελθόν και -βοηθούμενος από τον ράπερ ΥPΟχθόνιο-τους νέους ψηφοφόρους, τότε οι πολιτικοί παρατηρητές δεν αποκλείουν και την ολική ανατροπή. Το σενάριο αυτό εφόσον συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες θα είναι έκπληξη τεράστιου μεγέθους, αλλά το ότι συμπεριλαμβάνεται πλέον στις αναλύσεις στα πολιτικά και εκδοτικά παρασκήνια, είναι ενδεικτικό του κλίματος που διαμορφώνεται καθώς μόλις πριν από τρεις εβδομάδες δεν έμπαινε καν στη συζήτηση.

Μέχρι στιγμής ο Αλέξης Τσίπρας αξιοποίησε όλα τα όπλα που είχε στην διάθεσή του και έκανε μία αποτελεσματική καμπάνια με ελάχιστα λάθη, εξουδετερώνοντας παράλληλα τα ατού του αντιπάλου του και αξιοποιώντας τις πολλές και καίριες γκάφες του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο κ. Τσίπρας βασίστηκε στο επικοινωνιακό του χάρισμα για να κάνει μία εκστρατεία προσωπικής επαφής με τον κόσμο και να υπερκεράσει το μπλόκο των συστημικών ΜΜΕ που είναι το πλεονέκτημα του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Έτσι πρόβαλε αδιαμεσολάβητα -από τις παρεμβολές και τα παράσιτα των ΜΜΕ- ένα συμπαγές πολιτικό αφήγημα, στο οποίο προσέδωσε αξιοπιστία με το πακέτο των μέτρων που παρουσίασε. Το αφήγημά του συμπυκνώνεται ως εξής: “πήραμε την χώρα σε κατάσταση χρεωκοπίας με άδεια ταμεία γιατί οι πολιτικοί αντίπαλοι ετοίμαζαν την αριστερή παρένθεση. Χάσαμε την πρώτη μάχη, υποχρεωθήκαμε σε ένα βήμα πίσω, ανανεώσαμε την εμπιστοσύνη του λαού με εκλογές, και στην συνέχεια υλοποιήσαμε τις δεσμεύσεις, βγάλαμε την χώρα από το μνημόνιο και τώρα κάνουμε φιλολαϊκή πολιτική”.

Πάνω σε αυτό βασίζει και το δίλημμα των εκλογών: Με ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ τα θετικά μέτρα θα έχουν συνέχεια και μετά το δώρο Πάσχα θα έλθει και δώρο Χριστουγέννων. Με ψήφο στον Κυριάκο Μητσοτάκη το πακέτο των θετικών μέτρων θα ακυρωθεί.

Η καμπάνια που γύρισε μπούμερανγκ

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκίνησε με καμπάνια προσωπικής καταστροφής του αντιπάλου. Οι πρώτες του ομιλίες τον Απρίλιο (καθώς ξεκίνησε νωρίτερα), έβριθαν χαρακτηρισμών για τον Αλέξη Τσίπρα: ο Τσίπρας είναι ψεύτης, ταυτίζεται με τον Πολάκη, πούλησε την Μακεδονία, κατέστρεψε την χώρα με την φορολογική πολιτική για να χτίζει το πελατειακό κράτος. Η καμπάνια κορυφώθηκε με την συζήτηση στην Βουλή και το συμπλήρωμα ότι “ο Τσίπρας έχει χουντικό πατέρα και κάνει διακοπές σε κότερα”.

Ο σχεδιασμός προέβλεπε ότι μετά τις φωτογραφίες του Αλέξη Τσίπρα στο κότερο της κ. Παναγοπούλου θα έβγαιναν και οι φωτογραφίες από το ίδιο κότερο κορυφαίου υπουργού και φίλου του πρωθυπουργού. Παράλληλα τα φιλικά Μέσα ήταν έτοιμα να βγάλουν “ρεπορτάζ” με τακτοποιήσει συγγενών σε κρατικές θέσεις. Το συμπύκνωμα θα ήταν ότι “υπάρχει μία παρέα στο Μέγαρο Μαξίμου που νέμεται την εξουσία και δεν έχει σχέση με τις αξίες και τις παραδόσεις της αριστεράς”. Θεωρούσαν ότι μέχρι και την τελευταία εβδομάδα θα πηγαίναμε σε εκλογές με αρνητική δημοσιότητα αυτού του τύπου αποδομώντας τον Τσίπρα, τον οποίο θεωρούν ισχυρό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ.

Η καμπάνια κατέρρευσε από μόνη της μετά την έμπνευση να δώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης διακαναλική συνέντευξη όπου απρόκλητα μίλησε για το επταήμερο και την ανάγκη να προσαρμοστούν όλοι στις νέες συνθήκες εργασίας, σε αντιδιαστολή μάλιστα με το πακέτο των θετικών μέτρων, την αμηχανία του Κυριάκου Μητσοτάκη -που δεν δεσμεύτηκε για την 13η σύνταξη- και την επίσης απρόκλητη αναφορά στην εκχώρηση νοσοκομείων σε ιδιώτες.

Κατόπιν τούτων, αν συνέχιζαν με τα κότερα του Τσίπρα και της παρέας εκτιμήθηκε ότι θα δημιουργούσαν την εντύπωση ότι επιμένουν σε αρνητική καμπάνια για να κρύψουν τις αντιλαϊκές θέσεις και την έλλειψη προγράμματος. Κάπως έτσι από την προηγούμενη Τετάρτη δέκα ημέρες πριν τις κάλπες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ουσιαστικά δεν κάνει καμπάνια. Ενδεικτικό είναι ότι προχθές την Τρίτη το πρόγραμμά του περιελάμβανε μία life style συνέντευξη στην Σταματίνα Τσιμτσιλή και βόλτα σε καφέ της Γλυφάδας, όπου για πρώτη φορά άφησαν φωτογράφους αφού είχαν εξασφαλίσει την παρουσία μερικών δεκάδων ατόμων.

Του γυρίζουν την πλάτη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης όμως έχει πρόβλημα και με τις συγκεντρώσεις. Στην Καβάλα το στάδιο ήταν μισογεμάτο, ενώ στην Λάρισα έκανε συγκέντρωση στην πλατεία Ταχυδρομείου και όχι στην κεντρική πλατεία της πόλης. Είναι τουλάχιστον περίεργο για ένα κόμμα σαν τη ΝΔ που έχει μακροχρόνια και βαθιά ερείσματα στην κοινωνία. Η απάντηση δίνεται από το ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν συμπαθεί ούτε τους βουλευτές του, ούτε τα κομματικά στελέχη. Και ο κομματικός μηχανισμός τώρα του ανταποδίδει.

Άλλωστε, οι τοπικές οργανώσεις έχουν κατακερματιστεί στον αγώνα για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, “τρώγονται” μεταξύ τους και όλοι είναι δυσαρεστημένοι από τα κεντρικά. Εντυπωσιακό είναι ότι δεν μπορεί καν να στήσει μία περιοδεία που να μιλά με πολίτες, ενίοτε μπαίνει σε καφενεία και του γυρνούν την πλάτη. Γι’ αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης όποτε έκανε κάποια περιοδεία, δεν έπαιρνε μαζί δημοσιογράφους και μοίραζε στην συνέχεια κατασκευασμένα από το γραφείο Τύπου ρεπορτάζ.

Το νεοφιλελεύθερο αφήγημα

Το δε αφήγημά του είναι αποκρουστικό καθώς συμπυκνώνεται στις σκληρές νεοφιλελεύθερες θέσεις: “Να σταματήσει η πολιτική των επιδομάτων και αντίστοιχα να μειωθούν οι φόροι- ώστε να ενισχυθεί με φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα η επιχειρηματικότητα, δηλαδή οι επιχειρηματίες – να προχωρήσει το επταήμερο και οι ελαστικές μορφές εργασίας, να επεκταθεί το outsourcing των δημοσίων υπηρεσιών στους ιδιώτες και να μπει ο ιδιωτικός τομέας παντού μέχρι και την υγεία, τις συντάξεις και την ασφάλιση”. Με αυτό τον τρόπο θα έλθει ανάπτυξη και δουλειές, ωστόσο η αναδιανομή και η μείωση των ανισοτήτων επαφίεται στους καλούς επιχειρηματίες.

Η συζήτηση για την επομένη των εκλογών επηρεάζει και την προηγούμενη. Το επικρατέστερο σενάριο πλέον (είχαμε γράψει και παλαιότερα για τα τρία σενάρια), δεν είναι της άνετης επικράτησης αλλά μίας δύσκολης νίκης στο όριο του στατιστικού λάθους. Εάν επιβεβαιωθεί τότε η παράσταση νίκης για τις εθνικές εκλογές θα αλλάξει άρδην, η δυναμική θα είναι με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρωθυπουργός εκτιμάται ότι θα ανοίξει τις κομματικές οργανώσεις δίνοντας σάρκα και οστά στο εγχείρημα της Προοδευτικής Συμμαχίας ξεπερνώντας αυτή την φορά τον ΣΥΡΙΖΑ του 1,5%. Παρότι δέχεται εισηγήσεις σε περίπτωση καλού αποτελέσματος να σηκώσει το γάντι και να πάει και σε εθνικές εκλογές, το αρνείται επιμόνως και υποστηρίζει ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, εξασφαλίζοντας αξιοπιστία στους Ευρωπαίους εταίρους που του γυρίζει πίσω με πολλαπλή στήριξη.

Αλλαγή αρχηγού

Στη ΝΔ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα αφού ήδη αμφισβητείται ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι κομματικοί ψηφοφόροι, θα ψηφίσουν μεν αλλά είναι δυσαρεστημένοι. Οι καραμανλικοί δεν έκρυψαν ποτέ την δυσανεξία τους στο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη και σε πρόσωπα όπως ο Γεωργιάδης, ο Σκυλακάκης και η Ξαφά που τον πλαισιώνουν.

Ο τρόπος που κινήθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης -χωρίς να προβάλει στον βαθμό που θα ήθελαν το σκοπιανό και τα επιτεύγματα της προηγούμενης κυβέρνησης-έχει προκαλέσει την δυσαρέσκεια του σαμαρικού στρατοπέδου, ακόμη και ο Αντώνης Σαμαρά περιορίστηκε σε μία εκδήλωση σε αίθουσα ξενοδοχείου την Θεσσαλονίκη. Ο Άδωνις Γεωργιάδης φέρεται δυσαρεστημένος γιατί δεν είχε την στήριξη που θα ήθελε στην υπόθεση Novartis και ετοιμάζεται ακόμη και για νέο κόμμα. Φρόντισε δε να του βάλλει τρικλοποδιά λέγοντας ότι διαφορά κάτω από 3,5% δημιουργεί πρόβλημα, δηλ. -δεν το είπε- θέμα ηγεσίας.

Θα δούμε τι θα γίνει την επομένη των εκλογών, είπε ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης που βρέθηκε επικεφαλής της καμπάνιας για τις ευρωεκλογές μετά από ένα ραντεβού με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ενώ περίμενε να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας των εθνικών εκλογών. Είχε πρώτος βάλλει τρικλοποδιά στον Κυριάκο Μητσοτάκη λέγοντας ότι είναι τιμητική για την χώρα η υποψηφιότητα Τσίπρα για το Νόμπελ. Από την στιγμή που τον εξόρισε στις Βρυξέλλες, το τι θα κάνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ελλάδα του είναι αδιάφορο.

Και ξαφνικά εμφανίστηκε και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος λέγοντας ότι “στηρίζει τον Μητσοτάκη αυτή την ώρα αλλά προέχει το πατριωτικό καθήκον”. Κατά τα λοιπά τίθεται στην διάθεση των γεγονότων -ούτε αυτός το είπε, αλλά ακόμη και σε θέμα ηγεσίας εξέλαβαν όλοι. Όπως έλεγε πολιτικός παρατηρητής “εάν ο Μητσοτάκης δεν πετύχει καθαρή διαφορά -όπως όλα δείχνουν- το θέμα για τους νεοδημοκράτες είναι αν θα αλλάξουν αρχηγό τώρα ή θα περιμένουν και την ήττα των εθνικών εκλογών” .

Κάπως έτσι σάλπισε και η επιστράτευση του Κώστα Καραμανλή: η καθιερωμένη πια δήλωση να γίνει νωρίτερα και να συμμετάσχει εμφανώς στην προεκλογική συγκέντρωση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Θεσσαλονίκη. Πάντως, ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ ακόμη και όταν οι δημοσκοπήσεις έδιναν δέκα μονάδες διαφορά, έλεγε ότι το παιχνίδι είναι δύσκολο, ο Τσίπρας είναι σκληρός παίκτης. Αυτά όμως λειτουργούν σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αυξάνοντας την απογοήτευση των νεοδημοκρατών που, όπως έχει πει ο γραμματέας τους, έχουν καρδιά καρδερίνας.