Το επικίνδυνο chicken game του Τραμπ με το Ιράν

Ποιος κερδίζει από την αυξανόμενη ένταση ΗΠΑ-Ιράν στον Περσικό Κόλπο; Εάν πιστέψουμε τον γερουσιαστή των ΗΠΑ Κρις Μέρφι, η αμερικανική πολεμική βιομηχανία. Σύμφωνα με τον Αμερικανό γερουσιαστή, ο Ντόναλντ Τραμπ σχεδιάζει να πουλήσει βόμβες στη Σαουδική Αραβία, παρακάμπτοντας το Κογκρέσο. Ως γνωστόν ο πρίγκηπας Σαλμάν είναι persona non grata για πολλούς Αμερικανούς γερουσιαστές.

Η εμπλοκή του βασιλείου στην δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι και στον πόλεμο της Υεμένης, έχουν αμαυρώσει την εικόνα του. Όμως φαίνεται πως ο Αμερικανός πρόεδρος θα επικαλεστεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να πουλήσει υπερσύγχρονο οπλισμό στην Σαουδική Αραβία. Ο Τραμπ θα ισχυριστεί ότι προστατεύει έναν ιστορικό σύμμαχο των ΗΠΑ, από τις “επιθετικές διαθέσεις” του Ιράν.

Σχολιάζοντας τις αποκαλύψεις για την φρικιαστική δολοφονία του Κασόγκι, ο πρόεδρος Τραμπ είχε ισχυριστεί πως “είναι πολλά τα λεφτά” για κυρώσεις στην Σαουδική Αραβία. Επομένως, η ένταση στον Περσικό Κόλπο μοιάζει να αποτελεί μία ιδανική αφορμή για business της αμερικανικής πολεμικής βιομηχανίας. Ο Τραμπ θα εμφανιστεί ακόμα μία φορά σαν ‘προστάτης’ των Αμερικανών εργατών, οι οποίοι αποτελούν τον σκληρό πυρήνα των υποστηρικτών του.

Ταυτόχρονα, βλέπουμε πως όλο και περισσότερο, ο Αμερικανός πρόεδρος διαψεύδει ότι επιδιώκει έναν πόλεμο με το Ιράν. Μάλιστα, εμφανίστηκε ιδιαίτερα ενοχλημένος με τα δημοσιεύματα που τον φέρνουν να σύρεται σε μία πολεμική αναμέτρηση, από τους Μάικ Πομπέο και Τζον Μπόλτον. Η απόφαση για έναν πόλεμο με το Ιράν ανήκει στον Αμερικανό πρόεδρο, όχι στον υπουργό Εξωτερικών ή στον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας. Όλα τα γεγονότα δείχνουν πως, κατά βάθος, ο Τραμπ δεν τον επιθυμεί.

1.500 αντί 120.000 Αμερικανοί στρατιώτες

Η αμερικανική κυβέρνηση απέφυγε να κατηγορήσει το Ιράν για τις επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν σε δεξαμενόπλοια στον Περσικό Κόλπο. Επισήμως, ανακοίνωσε πως “δεν έχει στοιχεία“, ισχυρισμός που δεν ακούγεται πειστικός. Για παράδειγμα, όποτε γίνεται χρήση χημικών όπλων στην Συρία, μονίμως αποδίδει τις ευθύνες στο καθεστώς Άσαντ. Προφανώς, ο Σύρος ηγέτης δεν είναι άγιος, αλλά έχει αποδειχτεί πως χρήση χημικών όπλων γίνεται και από τους αντάρτες.

Επομένως, εάν ο Τραμπ ήθελε να πάει σε πόλεμο, δεν θα περίμενε τα ‘στοιχεία’, προκειμένου να κατηγορήσει το Ιράν για το σαμποτάζ στα δεξαμενόπλοια. Ούτε θα άφηνε αναξιοποίητη τη ‘μυστηριώδη’ πυραυλική επίθεση, η οποία σημειώθηκε στην ‘Πράσινη Ζώνη’ της Βαγδάτης. Αμερικανοί αξιωματούχοι και ο γερουσιαστής Γκρέϊχαμ, απέδωσαν την επίθεση στις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ. Όμως, ο Λευκός Οίκος προτίμησε να κρατήσει χαμηλούς τόνους.

Παρόλα αυτά η ένταση παραμένει, με την ενισχυμένη στρατιωτική παρουσία των Αμερικανών στον Περσικό Κόλπο. Ο Τραμπ ανακοίνωσε πως θα στείλει επιπλέον 1.500 Αμερικανούς στρατιώτες στη Μέση Ανατολή, ως “προληπτικό μέτρο προστασίας“. Σίγουρα ο αριθμός είναι αισθητά μικρότερος από τις πληροφορίες περί επικείμενης αποστολής 120.000 στρατιωτών, τις οποίες ο Τραμπ διέψευσε οργισμένος. Θα έμοιαζε με προοίμιο ενός γενικευμένου πολέμου, η ανάπτυξη χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών στην Μέση Ανατολή.

Προτεραιότητα για τον Αμερικανό πρόεδρο είναι η οικονομική αντιμετώπιση της Κίνας, όπως δείχνει η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου με το Πεκίνο. Επομένως δεν υπάρχει χειρότερο timing για έναν ακόμα πόλεμο στην Μέση Ανατολή. Πόσο μάλλον εάν στραφεί εις βάρος του Ιράν, που αποτελεί έναν ιδιαίτερα υπολογίσιμο και επικίνδυνο αντίπαλο για τις ΗΠΑ.

Άσσοι στο μανίκι του Ιράν

Εάν εξετάσουμε συνοπτικά τις τελευταίες πολεμικές επεμβάσεις των ΗΠΑ, βλέπουμε πως έγιναν εναντίον στρατιωτικά υποδεέστερων χωρών από το Ιράν. Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ συνέδραμε τους Αμερικανούς στις επεμβάσεις στην Λιβύη και στην Σερβία, ενώ στην εισβολή του υιού Μπους στο Ιράκ υπήρχε μία ισχυρή ‘συμμαχία προθύμων’. Ο ιρακινός στρατός πολεμούσε τους Αμερικανούς με απαρχαιωμένο οπλισμό σοβιετικής προέλευσης. Ο δε σερβικός στρατός ήταν ήδη εξουθενωμένος από τον πολυετή εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας.

Η περίπτωση του Ιράν διαφέρει. Ο ιρανικός στρατός φημίζεται για το αξιόμαχό του. Μην ξεχνάμε πως άντεξε έναν πολυετή πόλεμο με το Ιράκ, την δεκαετία του ’80, σε συνθήκες πλήρους απομόνωσης. Όσον αφορά την υπεροπλία του είναι αρκετά αξιόλογη. Έχει το μεγαλύτερο απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων στην περιοχή και περισσότερα υποβρύχια από τη Σαουδική Αραβία. Επίσης, σε αντίθεση με την Λιβύη, δεν παρατηρούνται διαλυτικές τάσεις στις ένοπλες δυνάμεις του Ιράν.

Επίσης, η Τεχεράνη ειδικεύεται στον πόλεμο της νέας γενιάς, τον επονομαζόμενο και ‘υβριδικό πόλεμο’. Οι σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις στην Μέση Ανατολή μπορούν να λειτουργήσουν ως ιδανικά υποκατάστατα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων. Οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης, οι σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ και φυσικά η Χεζμπολάχ του Λιβάνου αποτελούν έναν θανάσιμο συνδυασμό. Οι επιθέσεις με drones που πραγματοποιούν οι Χούτι στην Σαουδική Αραβία ουσιαστικά αποτελούν μία πολεμική προειδοποίηση της Τεχεράνης.

Το Ιράν προειδοποιεί πως, εάν το αποφασίσει, μπορεί να επιφέρει θανάσιμα πλήγματα στην Σαουδική Αραβία, στο Ισραήλ και στα αμερικανικά στρατεύματα στην Μέση Ανατολή. Ειδικά οι Ισραηλινοί έχουν πικρή εμπειρία από την δράση της Χεζμπολάχ στην Λίβανο, με πιο πρόσφατη την ταπείνωση τους στην εισβολή του 2006. Μία σιιτική παραστρατιωτική οργάνωση νίκησε τον ισχυρότερο στρατό της Μέσης Ανατολής, στον θεωρούμενο πρώτο υβριδικό πόλεμο της νεότερης εποχής μας.

Κανείς δεν υποχωρεί

Ο Τραμπ υπολογίζει πως η πολεμική ένταση και οι οικονομικές κυρώσεις θα αναγκάσουν το Ιράν να υποχωρήσει. Έχει μεγάλη σημασία που καλεί σε διαπραγματεύσεις τους Ιρανούς. Δείχνει πως στόχος του Αμερικανού προέδρου δεν είναι πλέον η αλλαγή καθεστώτος, όπως επιθυμούν οι Πομπέο και Μπόλτον, αλλά περισσότερο η συμμόρφωσή του. Όμως, οι Ιρανοί θα θεωρήσουν ταπείνωση να συρθούν σε διαπραγματεύσεις, υπό καθεστώς αδυναμίας.

Το μεγάλο τους στοίχημα είναι να καταφέρουν να παρακάμψουν τις δρακόντειες οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ. Προσβλέπουν στις ευρωπαϊκές και στις ασιατικές χώρες, που επιθυμούν στενούς ενεργειακούς δεσμούς με την Τεχεράνη. Όμως, το Ιράν προειδοποιεί ταυτόχρονα τους Ευρωπαίους πως η επιμονή του εξαντλείται. Η Τεχεράνη αύξησε σε τετραπλάσιο βαθμό τον εμπλουτισμό ουρανίου, αλλά απέχει πολύ ακόμα από την κατασκευή ατομικών όπλων.

Η κατάσταση θυμίζει ένα επικίνδυνο chicken game, κοινώς το ‘παιχνίδι του δειλού’. ΗΠΑ και Ιράν θυμίζουν δύο παράτολμους ραλίστες, οι οποίοι κινούνται στο αντίθετο ρεύμα, με κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης. Αυτός που θα υποχωρήσει θα φύγει με το στίγμα του δειλού, της ‘κότας’. Το πρόβλημα είναι πως καμία πλευρά δεν μοιάζει διατεθειμένη να υποχωρήσει.

Από την μία έχουμε έναν εκρηκτικό Αμερικανό πρόεδρο που δεν φημίζεται για την ψυχραιμία του. Θα μπορούσε το πρώτο βήμα να γίνει από την μετριοπαθή κυβέρνηση Ροχανί στο Ιράν, αν δεν φοβόταν τις αντιδράσεις της σκληροπυρηνικής πτέρυγας του καθεστώτος. Επομένως φαίνεται πως το ιδιότυπο chicken game των δύο πλευρών θα συνεχιστεί. Τουλάχιστον μοιάζει να γίνεται κατανοητό, μένει να δούμε μέχρι πότε, πως μία απ’ ευθείας σύγκρουση των δύο πλευρών θα σημάνει μεγάλη καταστροφή.