Σε κινούμενη άμμο η Λευκωσία με φόντο τη συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν

Η Τουρκία συνδέει μια ενδεχόμενη αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο και πιο συγκεκριμένα στην κυπριακή ΑΟΖ με την έναρξη συζητήσεων για το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Άγκυρα το μήνυμα προς όσους παρεμβαίνουν για αποκλιμάκωση συνίσταται στη γνωστή τουρκική συνταγή:

Πρώτον, πάγωμα όλων των ερευνών από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας και ταυτόχρονα αποχώρηση του τουρκικού γεωτρύπανου «Πορθητής» και ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός» από τη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Δεύτερον, έναρξη συζητήσεων με στόχο την εμπλοκή των Τουρκοκυπρίων στη διαχείριση των ενεργειακών, στη βάση και της διαχρονικής τουρκικής θέσης για συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου και συναπόφαση από τώρα, χωρίς συμφωνία στο Κυπριακό.

Όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, η Λευκωσία δεν αποδέχεται να συμπεριληφθεί στην ατζέντα των συζητήσεων το θέμα του φυσικού αερίου, πλην όμως είναι σαφές πως μπορεί τούτο να μεθοδευθεί και να επιβληθεί. Δεν είναι τυχαίο που παρασκηνιακά αναφέρεται από διάφορους πως η ένταση στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να εκτονωθεί με διάλογο.

Πίσω, βέβαια, από τέτοιες «αθώες» υποδείξεις είναι η προώθηση των τουρκικών επιδιώξεων και εμπλοκή της κατοχικής δύναμης στα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σχετικό με τα πιο πάνω είναι και το γεγονός ότι στην Άγκυρα επαναφέρουν σε παρασκηνιακές συζητήσεις και το θέμα της μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας. Ένα σενάριο που είχε παλαιότερα πολλούς συμμάχους και υποστηρικτές αλλά όχι, όμως, τώρα.

Την ίδια ώρα, όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, η κατοχική Τουρκία εκπέμπει μια νευρικότητα αναφορικά με τα ενεργειακά και αυτό δεν μπορεί να υποβαθμιστεί, καθώς ο Ερντογάν παραμένει αστάθμητος παράγοντας. Κανείς δεν μπορεί να αναφέρει με βεβαιότητα πώς θα αντιδράσει στη συνέχεια το καθεστώς της Άγκυρας.

Στη μεγάλη εικόνα των παρασκηνιακών διεργασιών φαίνεται να εντάσσεται και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, οι συζητήσεις για την οποία θα συμπέσουν με εξελίξεις και στα ενεργειακά. Γι’ αυτό και είναι προφανές πως δημιουργούνται συνθήκες για διαμόρφωση ενός ασφυκτικού κλοιού πιέσεων για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Εργαλεία αποτροπής

Στη Λευκωσία αναζητούν εργαλεία αποτροπής. Φαίνεται πως το πεδίο της ΕΕ προσφέρεται παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν. Πέραν από τη φραστική στήριξη, η Λευκωσία αναμένει και τις αποφάσεις στις συνόδους αυτού του μήνα για πρακτικά μέτρα. Δεν είναι καθόλου εύκολο το εγχείρημα, αν και υπάρχει ανοικτό κανάλι επικοινωνίας με ισχυρούς εταίρους μας, που θεωρούνται κλειδί για τις αποφάσεις στην ΕΕ.

Είναι σαφές πως εμπόδιο στους σχεδιασμούς της Λευκωσίας είναι η Βρετανία. Ρόλο διαδραματίζει -όχι θετικό- το Λονδίνο και στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Το μήνυμα από την Κυπριακή Δημοκρατία είναι πως τον Ιούνιο η ΕΕ θα συζητήσει θέμα Brexit και η στάση της Λευκωσίας θα καθοριστεί από τη συμπεριφορά του Λονδίνου στα δύο ζητήματα. Στα μέτρα κατά της Τουρκίας μέσω ΕΕ και στο ζήτημα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Σε ό,τι αφορά την Τουρκία το θέμα που φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά το καθεστώς Ερντογάν είναι η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης. Είναι ξεκάθαρο πως εάν η Τουρκία εξασφαλίσει τούτο, δεν θα αναγκαστεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Υπό τα σημερινά δεδομένα η Λευκωσία δεν πρόκειται να συναινέσει σε αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-ΕΕ κι αυτό θα έχει σημαντικό οικονομικό κόστος στην Άγκυρα.

Οι εξελίξεις τους επόμενους μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι. Η ενίσχυση από πλευράς της Άγκυρας της επιθετικής ρητορικής, η συνεχιζόμενη παρουσία της στην περιοχή, η επιβολή τετελεσμένων, τεντώνουν επικίνδυνα το σχοινί. Οι διαρροές πως δήθεν θα εγκαταστήσει τους S-400 απέναντι από την Κύπρο, στις ακτές της στην Ανατολική Μεσόγειο, εντάσσονται στο παιχνίδι του εκφοβισμού, όπως και οι καθημερινές απειλητικές δηλώσεις που γίνονται.

Την ίδια ώρα, πολλά ενδεχομένως να κριθούν στη συνάντηση Τραμπ και Ερντογάν, στην Ιαπωνία, που θα πραγματοποιηθεί 28 ή 29 Ιουνίου. Είναι προφανές πως καταβάλλεται, παρά τις όποιες δυσκολίες υπάρχουν, προσπάθεια να βρεθεί τρόπος ομαλοποίησης των σχέσεών τους. Σε μια τέτοια περίπτωση σαφώς και τούτο δεν θα εξυπηρετεί την Κύπρο. Ιδιαίτερα εάν χρησιμοποιηθεί ως «δώρο» επανασυγκόλλησης. Και στην περίπτωση αυτή θα ενισχυθεί το σενάριο «για αποκλιμάκωση μέσω ενός διαλόγου για το φυσικό αέριο».