Ο πεισματάρης Μακρόν και η ψευδαίσθηση των οικολόγων του Κέντρου
14/06/2019
Γράφει ο Τhomas Piketty –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Ας ξεκινήσουμε με το καλό νέο: Φαίνεται πως από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, οι Γάλλοι και οι Ευρωπαίοι πολίτες νοιάζονται περισσότερο για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Το πρόβλημα είναι ότι οι εκλογές ελάχιστα κατάφεραν για την προώθηση του βασικού ζητήματος. Στην πραγματικότητα, με ποιες πολιτικές δυνάμεις σκοπεύουν να κυβερνήσουν οι οικολόγοι και ποιο είναι το πρόγραμμα τους; Στη Γαλλία, οι Πράσινοι πέτυχαν ένα αξιοσέβαστο αποτέλεσμα κερδίζοντας το 13% των ψήφων. Όμως, δεδομένου ότι είχαν ήδη λάβει ένα 11% στις ευρωεκλογές του 1989, 10% το 1999 και ένα 16% το 2009, δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι μια αυτόνομη πλειοψηφία των Πράσινων είναι εφικτή.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Πράσινοι θα έχουν σχεδόν το 10% των εδρών (74 από τις 751). Αυτό είναι καλύτερο από το προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο, όπου το μερίδιό τους ήταν μόνο 7% (51 έδρες). Ωστόσο, αυτό μας αναγκάζει να θέσουμε το ερώτημα που αφορά τις συμμαχίες. Τώρα, οι ιθύνοντες των Πρασίνων, μεθυσμένοι από την επιτυχία τους, ιδίως στη Γαλλία, αρνούνται να πουν εάν θα ήθελαν να κυβερνούν με την αριστερά ή με τη δεξιά.
Ωστόσο, είναι ολοένα και πιο σαφές ότι η επίλυση της κλιματικής πρόκλησης δεν θα είναι δυνατή χωρίς μια ισχυρή κίνηση προς την κατεύθυνση της άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων σε όλα τα επίπεδα.
Με τα σημερινά επίπεδα της ανισότητας, η πρόοδος προς την περιορισμένη χρήση ενέργειας είναι ένας ευσεβής πόθος. Πρώτον, επειδή οι εκπομπές άνθρακα προκαλούνται περισσότερο από τους πλούσιους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το πλουσιότερο 10% είναι υπεύθυνο για σχεδόν το ήμισυ των εκπομπών και μόνο 1% των εκπομπών άνθρακα προέρχεται από τον μισό πλανήτη. Μια δραστική μείωση της αγοραστικής δύναμης των πλουσιότερων θα έχει, συνεπώς, ουσιαστικό αντίκτυπο στη μείωση των εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, είναι δύσκολο να δει κανείς πώς οι μεσαίες εργατικές τάξεις στις πλούσιες χώρες, όπως στις αναδυόμενες οικονομίες, θα δέχονταν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους (κάτι που είναι ωστόσο απαραίτητο) εάν δεν έχουν αποδείξεις ότι το ίδιο συμβαίνει και με τους πλουσιότερους. Η αλυσίδα των πολιτικών γεγονότων που παρατηρήθηκε στη Γαλλία το 2017-2019, η οποία παραδόξως εξέλειπε από την προεκλογική εκστρατεία, παρέχει μια δραματική και συμβολική εικόνα αυτής της ανάγκης για δικαιοσύνη. Ο φόρος επί των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έγινε σχετικά ευνοϊκά αποδεκτός στη Γαλλία το 2017 με σκοπό να αυξηθεί μέχρι το 2030, ώστε να μπορέσει η χώρα να μειώσει τις εκπομπές της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί με τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή.
Τι έκανε ο πεισματάρης Μακρόν
Εάν όμως μια τέτοια εξέλιξη γίνεται αποδεκτή, είναι απαραίτητο να επηρεάσει τους μεγαλύτερους ρυπαίνοντες, τουλάχιστον συγκριτικά με τα χαμηλότερα εισοδήματα και το σύνολο των εσόδων από τον φόρο να διατεθεί στη μετάβαση στην ενέργεια και να χρησιμοποιηθεί για βοηθηθούν τα νοικοκυριά που πλήττονται περισσότερο. Η κυβέρνηση Μακρόν έκανε ακριβώς το αντίθετο. Οι φόροι επί των καυσίμων που πληρώθηκαν από τα χαμηλότερα εισοδήματα χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση άλλων προτεραιοτήτων, αρχίζοντας με την κατάργηση του φόρου περιουσίας (ISF) και τον προοδευτικό φόρο εισοδήματος.
Όπως έδειξε το Ινστιτούτο Δημοσίων Πολιτικών (IPP, Institut des Politiques Publiques), μεταξύ 2017 και 2019, το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση κατά 6% της αγοραστικής δύναμης του πλουσιότερου 1% και του 20% του ανώτερου 0,1% των πλουσιότερων.
Δεδομένης της κοινωνικής αναταραχής, η κυβέρνηση θα μπορούσε να αποφασίσει να ακυρώσει τα δώρα στους πλουσιότερους και επιτέλους να μεταφέρει τα χρήματα στο κλίμα και στις αποζημιώσεις των φτωχότερων. Αντίθετα, ο Μακρόν, όντας πεισματάρης όπως και ο Σαρκοζί όταν προσέφερε φοροπροστασία στους πλούσιους το 2007-2012, αποφάσισε να επιμείνει στα δώρα στους πλούσιους και να ακυρώσει τις αυξήσεις του φόρου άνθρακα κατά πλήρη παράβαση της Συμφωνίας του Παρισιού. Σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει πότε θα αποκατασταθεί ο φόρος επί του άνθρακα.
Επιλέγοντας να αναγάγει την κατάργηση του φόρου περιουσίας (ISF) σε σύμβολο της πολιτικής του, το κόμμα του Μακρόν επιβεβαίωσε ότι είναι πράγματι ο κληρονόμος της δεξιάς φιλελεύθερης πτέρυγας που είναι υπέρ των επιχειρήσεων. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία επ’ αυτού, όπως αποδεικνύει και η κοινωνικο-οικονομική προέλευση των ψηφοφόρων του, που από το 2017 και ακόμα περισσότερο φέτος, απαρτίζεται από τα υψηλά εισοδήματα και τον πλούτο.
Είμαστε σίγουροι;
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί γιατί οι Γάλλοι ή οι Γερμανοί Πράσινοι σκοπεύουν να κυβερνήσουν με τους φιλελεύθερους και τους συντηρητικούς. Η επιθυμία πρόσβασης στις ευθύνες είναι ανθρώπινη, αλλά πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι είναι πραγματικά προς το συμφέρον του πλανήτη; Αν οι αριστεροί και οι οικολόγοι συμμαχούσαν στη Γαλλία, θα ξεπερνούσαν τους φιλελεύθερους και τους εθνικιστές. Εάν πρόκειται να ενωθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα αποτελούσαν κατά πολύ τη μεγαλύτερη ευρωομάδα και θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη επιρροή.
Αν υπάρξει μια κοινωνικο-ομοσπονδιακή και οικολογική συμμαχία αυτού του είδους, οι διάφοροι αριστεροί θα πρέπει επίσης να προσχωρήσουν. Το Les Insoumis στη Γαλλία και το Die Linke στη Γερμανία δεν μπορούν απλώς να δηλώνουν ότι θέλουν να αλλάξουν την παρούσα έκδοση της ΕΕ ή να βγουν από τις συνθήκες. Πρέπει να εξηγήσουν ποιες νέες συνθήκες θα επιθυμούσαν να υπογράψουν.
Όσον αφορά τους σοσιαλιστές και τους σοσιαλδημοκράτες, η άσκηση της εξουσίας σημαίνει ότι φέρουν σημαντική ευθύνη για την καταστροφή του πολιτικού συστήματος και έχουν κεντρικό ρόλο στην ανοικοδόμηση. Θα πρέπει να αναγνωρίσουν τα λάθη του παρελθόντος: ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη σφυρηλάτηση του σημερινού ευρωπαϊκού πλαισίου, ιδίως μέσω της οργάνωσης της ελεύθερης αφορολόγητης κυκλοφορίας κεφαλαίων ή με το να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι πρόκειται να επαναδιαπραγματευτούν τις ευρωπαϊκές συνθήκες, ενώ στην πραγματικότητα, δεν έχουν ακριβές σχέδιο. Είναι δυνατόν να οικοδομηθεί ένα μοντέλο για δίκαιη και αεροφόρα ανάπτυξη στην Ευρώπη, αλλά αυτό απαιτεί συζήτηση και δύσκολες επιλογές και αυτοί είναι οι λόγοι για να πιάσουμε δουλειά χωρίς καθυστέρηση.
