Άφησε τον Ερντογάν για το τέλος ο Τραμπ

Αν και το θέμα της συνόδου της ομάδας των G20 στην Ιαπωνία είναι η παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση το ενδιαφέρον στρέφεται στις διμερείς συναντήσεις των ηγετών και ειδικά του Τραμπ, ο οποίος άφησε τον Ερντογάν για το τέλος. Η επιλογή δεν είναι τυχαία, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έχει να επιλύσει σοβαρά ζητήματα με την Κίνα και την Ιαπωνία, αλλά και με τον Πούτιν. Μάλιστα αυτή η τελευταία συνάντηση μπορεί να κρίνει και την έκβαση των συνομιλιών που θα έχει με τον Τούρκο πρόεδρο.

Η ομάδα των G20 είναι γνωστό ότι εμφανίστηκε στο προσκήνιο το  2008, όταν, μπροστά στον κίνδυνο μιας παγκόσμιας οικονομικής κατάρρευσης, που ξεκινούσε από τις ΗΠΑ, οι ηγέτες των 20 μεγαλύτερων οικονομιών  αποφάσισαν να συνεργαστούν και να παρέμβουν.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, η εικόνα των ΗΠΑ είναι διαφορετική, η οικονομική ανάκαμψη ανά τον κόσμο παραμένει ωστόσο εύθραυστη και ο “εμπορικός πόλεμος” Ουάσινγκτον-Πεκίνου απειλεί να ανατρέψει το υπάρχον καθεστώς ελεύθερου εμπορίου. Παραλλήλως, μια σειρά περιφερειακών συγκρούσεων, όχι άσχετων με την εκλογή Τραμπ, δημιουργούν ένα εξαιρετικά ρευστό γεωπολιτικό σύστημα, το οποίο με την σειρά του επιδρά αρνητικά στην επιστροφή του κόσμου στην ανάπτυξη.

Οι ηγέτες της G20 συναντώνται στην ιαπωνική πόλη Οζάκα και ο Αμερικανός πρόεδρος, μέσα από διμερείς επαφές, θα επιδιώξει την προώθηση του δικού του ανεξάρτητου προγράμματος, με τις προσφιλείς στον ίδιο διμερείς συμφωνίες.

Όταν ο Τραμπ κάνει παιχνίδι 

Έχοντας κλείσει με τον Καναδά, στην προηγούμενη σύνοδο της G20 στο Μπουένος Άιρες, όπου ανακοίνωσε την νέα NAFTA και έχοντας προσεγγίσει το υπό αποχώρηση από την ΕΕ Λονδίνο, ο Τραμπ ξεκινά τις επαφές του στην Ιαπωνία με δείπνο με τον πρωθυπουργό της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον. Παραμένει κατά κάποιον τρόπο στο αγγλοσαξονικό τόξο πριν επεκταθεί στους υπόλοιπους συμμετέχοντες.

Αν και το βλέμμα του είναι στραμμένο στο Ιράν και στην συμφωνία με την Κίνα, ο δεύτερος ηγέτης με τον οποίο θα συναντηθεί είναι ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίντζο Άμπε. Ο λόγος δεν είναι βεβαίως μόνο ότι ο Άμπε είναι ο οικοδεσπότης της διοργάνωσης, ο οποίος προ ημερών ανέλαβε και μια ανεπιτυχή πρωτοβουλία για την προσέγγιση Ουάσινγκτον-Τεχεράνης.

Πριν από μερικές ημέρες δημοσίευμα του Bloomberg ήθελε τον Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από την διμερή αμυντική συνθήκη με το Τόκιο, επειδή δεν καλύπτει την Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με τους Ιάπωνες ο  Αμερικανός πρόεδρος το διέψευσε, ο ίδιος ωστόσο επανήλθε στο θέμα για να επισημάνει ότι, βάση της συνθήκης η Ιαπωνία «δεν έχει υποχρέωση να μας βοηθήσει καθόλου». Τόκιο και Ουάσινγκτον επιμένουν και σήμερα ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα, ο Τραμπ όμως είχε αναφερθεί παλιότερα στο ενδεχόμενο να ζητήσει από την Ιαπωνία να πληρώσει το κόστος για την μετακίνηση μιας αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Οκινάουα.

Ανοιχτά θέματα υπάρχουν όμως και με την Ινδία, τους δασμούς της οποίας σε αμερικανικά προϊόντα επέκρινε ο Αμερικανός πρόεδρος, εν πτήση προς την Ιαπωνία. Το θέμα αναμένεται να θιχτεί στην τριμερή συνάντηση Τραμπ, Άμπε και του πρωθυπουργού της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι. Το γεγονός όμως ότι το Νέο Δελχί έχει εκφράσει ενδιαφέρον για τους ρωσικούς S-400 επιβάλλει και μία κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Μόντι, η οποία θα ακολουθήσει.

Κίνα και Ιράν

Η Ατζέντα θα διευρυνθεί στην επόμενη συνάντηση, αυτήν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, όπου, αυτήν την φορά η Συρία θα είναι μάλλον λεπτομέρεια, καθώς προέχουν το Ιράν, η Βενεζουέλα και κυρίως το ζήτημα των εξοπλισμών. Η συνάντηση με τον Πούτιν μπορεί να κρίνει όμως και την τελική έκβαση της συνάντησης Τραμπ-Ερντογάν, καθώς το κλειδί για την εξομάλυνση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων είναι η προσέγγιση Μόσχας-Άγκυρας με αιχμή την αγορά των S-400 από την Τουρκία.

Το κυρίως μενού για τον Τραμπ είναι βέβαια το Σάββατο στην συνάντηση με τον Κινέζο ομόλογό του Σί, με τον οποίο, εν μέσω αλληλοεπιβολής δασμών, ελπίζει να καταλήξει σε μια συμφωνία για το εμπόριο. Αν κάτι τέτοιο δεν προκύψει, το πιθανότερο είναι ο “εμπορικός πόλεμος” να ενταθεί, ενώ κινδυνεύει και η ίδια η σύνοδος της G20 να τιναχθεί στον αέρα. Ο Τραμπ πηγαίνει βεβαίως στην συνάντηση θεωρώντας πιθανή την επίτευξη συμφωνίας, παραλλήλως όμως απειλή με επιβολή δασμών στο σύνολο των κινεζικών εξαγωγών. Την ίδια ώρα το Πεκίνο ζητά την άμεση άρση των κυρώσεων εναντίον κινεζικών εταιρειών και ιδιαίτερα της εταιρίας τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού Huawei.

Η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας δεν αφορά όμως μόνον την εμπορική και τεχνολογική κυριαρχία, αλλά και το Ιράν, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη σινο-ιρανική προσέγγιση. Είναι νωπές άλλωστε οι δηλώσεις του προέδρου Σι στην σύνοδο του Οργανισμού συνεργασίας της Σαγγάης, πριν μερικές ημέρες στο Κιργιστάν, ότι το Πεκίνο επιθυμεί στενή συνεργασία με την Τεχεράνη, ανεξαρτήτως της έκβασης της κρίσης με τις ΗΠΑ.

Επιδόρπιο ο Ερντογάν

Ο κύκλος των συναντήσεων του Τραμπ θα κλείσει με τον Ερντογάν, ο οποίος έχει λάβει ήδη τα μηνύματά του, τόσο για την αγορά των ρωσικών S-400, όσο και για τις προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Αν και αποδυναμωμένος, μετά την δεύτερη και καταλυτική ήττα στην Κωνσταντινούπολη και τις εξελίξεις που αυτή ήδη δρομολογεί στο εσωτερικό, ο Ερντογάν επιμένει στην αγορά των ρωσικών πυραύλων, παρά τις επικείμενες κυρώσεις.

Παραλλήλως επιμένει και στις προκλήσεις στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, ακόμη και με ευθείες βολές για την ενίσχυση της αμερικανικής εμπλοκής στην περιοχή με την προώθηση του νόμου για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, του γνωστού και ως East Med Act.

Ο Ερντογάν δείχνει ωστόσο να βρίσκεται σε μία σύγχυση. Από τη μια διερωτάται «Τι δικαιώματα έχουν οι ΗΠΑ στην ανατολική» και «πως το Κογκρέσο λαμβάνει τέτοια απόφαση σχετικά με την ανατολική Μεσόγειο». Από την άλλη υποστηρίζει σε συνέντευξή του ότι είναι πολύ πιθανό ο Τραμπ να επισκεφθεί την Τουρκία τον Ιούλιο. Το μόνο που δεν είπε είναι ότι ο Αμερικανός  πρόεδρος θα παραστεί και στην τελετή παραλαβής των S-400.

Προφανώς ο Τούρκος πρόεδρος ελπίζει στην συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του. Οι Αμερικανοί όμως έχουν δείξει ήδη τις προθέσεις τους και ο Τραμπ έχει δύσκολο πρόγραμμα στην Οζάκα. Οι συνομιλίες με τον Σι και με τον Πούτιν θα είναι σκληρές και, αν κάτι στραβώσει σε αυτές, τότε μάλλον θα συμβεί, αυτό που συμβαίνει κάθε φορά που τσακώνονται οι ελέφαντες. Θα την πληρώσει δηλαδή αυτός που είναι από κάτω.