Χωρίς όρους ο Μητσοτάκης στη Λιβύη – Υπό προϋποθέσεις ο Δένδιας στην Τουρκία

Την επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στη Λιβύη, με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη, ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών. Και αυτό, παρότι δεν υπάρχει, μέχρις στιγμής, καμία ένδειξη για αλλαγή στάσης της νέας λιβυκής κυβέρνησης στο θέμα του παράνομου μνημονίου με την Τουρκία. Την ίδια ώρα οριστικοποιήθηκε η επίσκεψη των κορυφαίων αξιωματούχων στην Τουρκία, ενώ σε ό,τι αφορά την επίσκεψη Δένδια, παραμένει η προϋπόθεση της διατήρησης του καλού κλίματος.

Η επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη ανακοινώθηκε, όταν ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ρωτήθηκε σχετικά με την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Λιβύη. Και, όπως ο ίδιος ο κ. Παπαϊωάννου διευκρίνισε το άνοιγμα γίνεται για την προετοιμασία αυτής της επίσκεψης, αλλά και για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Το άνοιγμα της πρεσβείας είχε αποφασιστεί, πάντως, ήδη από τον προηγούμενο μήνα, αμέσως μόλις έγινε γνωστή η συμφωνία για τη νέα μεταβατική κυβέρνηση στη χώρα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πρεσβεία μας στην Τρίπολη είχε κλείσει, εξαιτίας του μνημονίου που είχαν υπογράψει ο τότε Λίβυος πρωθυπουργός Σάρατζ και ο Ερντογάν για τον καθορισμό ΑΟΖ. Μια συμφωνία, με την οποία καταπατούνται ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, όχι μόνον από την Τουρκία, αλλά και από την Λιβύη, στα νότια της Κρήτης.

Ξανανοίγει η πρεσβεία στη Λιβύη

Το ατυχές όμως για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι, ότι υπέρ αυτής της συμφωνίας έχει ταχθεί ανοιχτά και ο νέος μεταβατικός πρωθυπουργός, Ντμπέϊμπά, από τον οποίο ο Έλληνας πρωθυπουργός αποδέχθηκε, βιαστικά και χωρίς προϋποθέσεις, την πρόσκληση να επισκεφθεί τη Λιβύη. Ο Ντμπέϊμπά είναι άλλωστε, εκείνος που έχει μιλήσει ήδη για «μία πολύ σημαντική συμφωνία, που θα εξακολουθεί να ισχύει, χωρίς κανένα πρόβλημα».

Με αυτά τα δεδομένα όμως, το άνοιγμα της πρεσβείας και κυρίως η επίσκεψη του πρωθυπουργού ενέχει κινδύνους σχετικά με την νομιμοποίηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Και εδώ προκύπτει το ερώτημα, γιατί ο Μητσοτάκης δέχθηκε να πάει στη Λιβύη, χωρίς προηγούμένως να έχει εξασφαλίσει αν όχι την απόσυρση, τουλάχιστον το πάγωμα του παράνομου μνημονίου, το οποίο αξιοποιεί δεόντως η Τουρκία στην προσπάθειά τηςνα δελεάσεικαι άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Αίγυπτος.

Ειδικά δε, όταν η κυβέρνηση Ντμπέϊμπά, τυγχάνει μεγαλύτερης νομιμοποίησης από εκείνη του προκατόχου του Σάρατζ, καθώς για την συγκρότησή της έχουν συμφωνήσει όλες οι αντιμαχόμενες πλευρές. Η λιβυκή Βουλή δεν έχει εγκρίνει βέβαια την συμφωνία, η επιβίωση της οποίας είχε ταυτιστεί με την παραμονή του Σάρατζ στην εξουσία. Τα δείγματα που έχει δώσει όμως, με τις δηλώσεις του, και ο διάδοχός του Ντμπέϊμπά είναι ότι η συμφωνία αυτή έχει δυνατούς υποστηρικτές και στην παρούσα λιβυκή κυβέρνηση.

Η Αθήνα επιμένει στο γεγονός ότι το μνημόνιο Σάρατζ-Ερντογάν δεν έχει επικυρωθεί από την Βουλή της Λιβύης, καθώς και στο ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2019 αναφέρει πως αυτό (το τουρκολιβυκό μνημόνιο) είναι ανυπόστατο και άκυρο και πως δεν έχει κανένα αποτέλεσμα για καμία άλλη τρίτη χώρα. Ωστόσο, στο Κοινό Ανακοινωθέν της Συνόδου που έγινε πριν λίγες ημέρες, το λεκτικό που αφορά το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι σαφώς αποδυναμωμένο, όπως καταγγέλλει και η αντιπολίτευση, καθώς λείπει η αναφορά ότι δεν συνάδει με το Διεθνές Δίκαιο και δεν παράγει νομικές συνέπειες για τρίτες χώρες.

Όροι Δένδια για Τουρκία

Σε ό,τι αφορά πάντως την επικείμενη επίσκεψη του Νίκου Δένδια στην Τουρκία, η Αθήνα θέτει ως προϋπόθεση τη διατήρηση του καλού κλίματος και την αποφυγή, εκ μέρους της Άγκυρας ενεργειών που θα μπορούσαν να ανεβάσουν την ένταση. Στο πλαίσιο αυτό, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών κατέστησε σαφές, ότι η επίσκεψη θα γίνει στις 14 Απριλίου, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες, δηλαδή εφόσον η Άγκυρα συνεχίσει στον δρόμο της αποκλιμάκωσης.

Ερωτηθείς πάντως για την ατζέντα, ανέφερε ότι η συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών είναι η πρώτη τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και εκτίμησε ότι οι δύο πλευρές αναμένεται ότι θα θέσουν όλα τα ζητήματα διμερών σχέσεων και περιφερειακής συνεργασίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η τουρκική πλευρά θα θέσει σε αυτήν την συνάντηση όλα τα ανυπόστατα ζητήματα σχετικά με τις διαφορές της με την Ελλάδα.

Αντιθέτως, η ελληνική θα επιμείνει στην πάγια θέση της ότι η μόνη διαφορά είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, η οποία θα πρέπει να επιλυθεί στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Ο Νίκος Δένδιας είχε, άλλωστε, μια ευρύτερη συζήτηση για διάφορα ζητήματα στην χθεσινή συνάντησή του με τον Τούρκο πρέσβη, για την οποία ο κ. Παπαϊωάννου είπε ότι ήταν προγραμματισμένη και ότι το βασικό θέμα της ήταν η προετοιμασία της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών.

Την Τουρκία θα επισκεφθούν πάντως την ερχόμενη Τρίτη ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η επικεφαλής της Κομισιόν, σε συνέχεια της Συνόδου Κορυφής  που έγινε την περασμένη εβδομάδα με θέμα και τις ευρωτουρκικές σχέσεις, Ερωτηθείς για αυτήν την επίσκεψη των δύο κορυφαιων Ευρωπαίων αξιωματούχων, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών παρατήρησε ότι γίνεται στο πλαίσιο ευρύτερων περιοδειών τους στην περιοχή (η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα επισκεφθεί την ερχόμενη Τετάρτη και την Ιορδανία).

Έμεινε πάντως στην αναφορά που υπάρχει στα Συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ είναι έτοιμη «να εγκαινιάσει διαλόγους υψηλού επιπέδου με την Τουρκία για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως η δημόσια υγεία, το κλίμα και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καθώς και περιφερειακά ζητήματα». Σημείωσε τέλος, ότι υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα αναμένει να τεθούν στον Ερντογάν, από τον Σαρλ Μισέλ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι θέσεις της ΕΕ για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως αυτές  αποτυπώνονται στην πρόσφατη Δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.