Με Αιγύπτιους ψαράδες πλέει η ελληνική αλιεία

Θεωρούνται οι καλύτεροι στη Μεσόγειο και άψογοι στη συνεργασία τους στα ελληνικά καΐκια. Ξεχωρίζουν για τη ναυτοσύνη τους, πρόθυμοι, εργατικοί, χαμηλών τόνων, αυτάρκεις με τα λίγα για να στέλνουν το μισθό στην οικογένειά τους. «Αν δεν υπήρχαν οι ξένοι, οι Αιγύπτιοι, θα είχαμε δέσει τα καΐκια μας, δεν υπάρχει ένας Έλληνας να ρθει να μας ζητήσει δουλειά» θα πει ο πρόεδρος των αλιέων Αλεξανδρούπολης Δημήτρης Σαρίκας. O λόγος για τους Αιγύπτιους ψαράδες, οι οποίοι είναι ο κορμός των εργαζομένων στην ελληνική αλιεία.

Οι περισσότεροι μένουν μέσα στα καΐκια. Εκεί μαγειρεύουν τρώνε παρέα, κοιμούνται στο πλοίο, κάνουν τις μπουγάδες τους, εκεί ζουν κι ονειρεύονται. Η χαρά τους όταν πιάνουν λιμάνι και στις ώρες της ξεκούρασης συνδέονται με το ίντερνετ, με skype για να μιλήσουν με την οικογένειά τους, να δουν τα κουτσούβελά τους. Οι περισσότεροι δε εξ αυτών είναι πολύτεκνοι.

Για τη ζωή τους στην Αλεξανδρούπολη και τους καπετάνιους τους, μιλούν ο Αχμέτ, ο Σαϊτ, ο Μωχάμετ, ο Αϊμαν, ο Φαϊσάλ, ο Μπίλυ, που έχουν κλείσει πολλά χρόνια και πλέον δεν βλέπουν την Ελλάδα σαν ξένη χώρα. Έχουν κάνει γνωριμίες, φίλους, δανείζονται ελληνικές συνήθειες, κι εκφράζουν την ικανοποίησή τους που είναι σε καλά καΐκια, όπου παρά την σκληράδα της δουλειάς, όταν παλεύεις όλη μέρα με την θάλασσα, νοιώθουν ικανοποίηση με την ζωή τους αφού εξασφαλίζουν τα προς το ζειν με άνεση για την χώρα τους με τις αποδοχές που έχουν.

Οι Αιγύπτιοι ψαράδες έχουν καλή φήμη, εμπειρία, είναι ευπρόσδεκτοι, πολλές φορές περιζήτητοι, δεν δημιουργούν θέματα. Η παραμονή τους και ο εργασιακό καθεστώς είναι κατoχυρωμένα. Υπενθυμίζουμε ότι από το 1981 υπογράφηκε ειδική σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για την μετάκληση αλιεργατών για τα ελληνικά σκάφη.

Όταν λοιπόν στην δεκαετία του 1990 μειώθηκε δραματικά ο αριθμός των Ελλήνων ψαράδων η παρουσία των Αιγυπτίων ήρθε να καλύψει το μεγάλο κενό. Και μόλις άνοιξε η πόρτα νέοι ψαράδες από την Damietta Νταμιέτα μια πόλη 3,5 ώρες από το Κάιρο κοντά στο Πορτ Σάιντ και το ψαροχώρι Εσμπέτ Ελ Μποργκ με τους 100.000 κατοίκους που φημίζεται για τον αλιευτικό του στόλο, άρχισαν να καταφθάνουν και να εντάσσονται επαγγελματικά στα ελληνικά καΐκια.

Σήμερα σε όλα τα καΐκια της Αλεξανδρούπολης απασχολούνται Αιγύπτιοι, μιλούν αραβικά αλλά όταν πλησιάζει κάποιος ντόπιος απευθύνονται στα ελληνικά που οι παλιοί τα ξέρουν σε πολύ καλό επίπεδο.

Θεωρούνται οι καλύτεροι ψαράδες στη Μεσόγειο και πολύ καλοί στη συνεργασία τους στα ελληνικά καΐκια. «Μ΄αρέσει η Ελλάδα κι εδώ η ζωή στην Αλεξανδρούπολη, αλλά μου λείπει η οικογένειά μου. Πάω για τρεις μήνες και ξαναέρχομαι. Συμπλήρωσα ήδη 10 χρόνια» θα πει ο Μωχάμετ που τα γαλανά μάτια του ταξιδεύουν στους τόπους του. Μου δείχνει τα παιδιά του σε φωτογραφίες στο κινητό, την σύζυγό του.

Με καλοσυνάτο χαμόγελο μας υποδέχεται ο Μπίλυ, έτσι θέλει να τον φωνάζουν. «Θέλεις ένα μεζέ» και μου προτείνει καθαρισμένα ψαράκια σε σακούλα που ετοιμάζονται να τηγανίσουν για το μεσημεριανό τους. Όλα έχουν την δική τους κοινοβιακή ιεροτελεστία.

Κοιμούνται στην τράτα σε κουκέτες, κάνουν μπάνιο εκεί, απλώνουν τις μπουγάδες των ρούχων τους σε σχοινιά, κι εκεί δουλεύουν ασταμάτητα. Όταν δεν πάνε για ψάρεμα τακτοποιούν τα δίκτυα, καθαρίζουν το σκάφος, πάντα υπάρχουν δουλειές που πρέπει να γίνουν.

Οι καπεταναίοι όλοι Έλληνες οικογενειάρχες που λειτουργούν με δικαιοσύνη, καλύπτοντας τις εργασιακές υποχρεώσεις τους και διατηρώντας μια πιο ζεστή σχέση με το αλλοδαπό προσωπικό τους. Κατανοούν πόσο απαραίτητοι τους είναι.

Δεν ενοχλούνται από τον φωτογραφικό φακό, κάποια στιγμή ποζάρουν, «αλλά θα μας τις στείλεις στο fb» ρωτούν. Σε άλλο καΐκι το μενού είναι διαφορετικό, ψητό κοτόπουλο. «Βαρεθήκαμε κάθε μέρα ψάρια» λένε πρόθυμοι να σου προσφέρουν την βούκα τους. Κι εδώ υπάρχει ιεραρχία.

Οι πολύ νεαροί ακούν τον παλαιότερους απόλυτα. Υπάρχει ένας βαθύς σεβασμός. Έχουν να μάθουν τόσα από αυτούς. Η ζωή τους όπως κάθε ξενιτεμένου που νοσταλγεί τους δικούς του, αλλά είναι συμβιβασμένος με την πραγματικότητα.

Ανύπαρκτοι πλέον οι Έλληνες αλιεργάτες

«Αν δεν υπήρχαν οι ξένοι, οι Αιγύπτιοι, θα είχαμε δέσει τα καΐκια μας, δεν υπάρχει ένας Έλληνας αλιεργάτης να ρθει να μας ζητήσει δουλειά» θα πει ο πρόεδρος των αλιέων Αλεξανδρούπολης Δημήτρης Σαρίκας που γενικεύει το θέμα σε όλη την αγροτική παραγωγή.

«Το ίδιο ισχύει στην κτηνοτροφία μας» συμπληρώνει ο κ. Σαρίκας «οι κτηνοτρόφοι μας θα ξέμεναν με 4-5 ζώα όσα μπορούν να φροντίσουν αλλά έχουμε βοσκούς ξένους, στη συλλογή φρούτων επίσης, στις αγροτικές καλλιέργειες τις ελιές κλπ που απαιτούν χέρια, Βούλγαροι, Αλβανοί. Αν δεν υπήρχαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα πεινούσαμε».

Ο κ. Σαρίκας προβληματίζεται και με όλη την χαοτική κατάσταση στον κλάδο, βροχή φοροεπιβαρύνσεις, αύξηση του κόστους παραγωγής, ενώ απευθυνόμαστε σε μια αγορά χωρίς αγοραστική δύναμη. Ποιο το μέλλον;

Εδώ προσθέτει και την υπεραλίευση των γειτόνων από την Τουρκία με υπερσύγχρονα σκάφη μαμούθ που «σκουπίζουν» τα πάντα στα διεθνή ύδατα και κάποιες φορές και στα ελληνικά –χωρίς να ενεργοποιείται όπως λέει το Λιμενικό– παρά τις καταγγελίες των ψαράδων. Κι ένας Αιγύπτιος επιχειρηματίας που ξέφυγε κι άνοιξε ιχθυοπωλείο.

Το ιχθυοπωλείο στο κέντρο της Κομοτηνής γράφει στην ταμπέλα του «ο Αιγύπτιος» και ανήκει στον Σαϊτ Αμπαουάντ 41 χρονών που τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Ελλάδα. «Είμαι 25 χρόνια εδώ και ζω μια χαρά» θα πει, ενώ εδώ κι ένα χρόνο άνοιξε το ιχθυοπωλείο κάνοντας πράξη ένα όνειρο.

Έγινε με αποταμίευση μιας ζωής. Ο κόσμος τον γνώρισε και τον προτιμά γιατί φημίζεται για τα φρέσκα ψάρια και την καθαριότητα. Κανόνες που πρέπει να σεβαστείς για να επιβιώσεις σ΄ ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Η θάλασσα, πλανεύτρα, όμορφη αλλά και απρόβλεπτη, με τους δικούς της κανόνες που πρέπει να σεβαστείς με επιχειρηματίες καπεταναίους, ψαράδες σε μικρά καϊκια, με ιχθυόσκαλες που έχασαν την παλιά αίγλη τους, ένας κόσμος που οι στεργιανοί ελάχιστα γνωρίζουν.

Στην ακριτική Αλεξανδρούπολη όμως τα θέματά τους έχουν πιο αυξημένο ενδιαφέρον για την εθνική διάσταση των ανθρώπων που πηγαίνοντας για το μεροκάματο έχουν δεχθεί απειλές χωρίς την συμπαράσταση της ελληνικής πολιτείας που κωφεύει στις καταγγελίες τους…