Η γαλλική πρωτοβουλία για το Ιράν και το αντίβαρο του Πεκίνου

Εξελίξεις στο θέμα του Ιράν δρομολόγησε η σύνοδος της G7 στην Μπιαρίτς της Γαλλίας, με όλα τα ενδεχόμενα να παραμένουν ανοιχτά και την κατάσταση στον Περσικό να εξακολουθεί να είναι κρίσιμη. Στην τροπή αυτή συνέβαλε και το σχεδόν αιφνιδιαστικό ταξίδι του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών στην Γαλλία, μετά από ευρωπαϊκή πρόσκληση και σιωπηρή συναίνεση του Τραμπ.

Οι ηγέτες της ομάδας των Επτά φέρονται να συμφώνησαν ότι η Τεχράνη δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά, αλλά και ότι η κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Περσικό θα πρέπει να διευθετηθεί με πολιτικά μέσα. Στην τελική συνέντευξή του μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, ο οικοδεσπότης Μακρόν  τόνισε ότι «τίποτε δεν είναι τελειωμένο» και ότι η κατάσταση παραμένει «ιδιαίτερα ευαίσθητη». Επανέλαβε, ωστόσο, την πεποίθησή του ότι, αν συναντηθούν οι πρόεδροι Ροχανί και Τραμπ, «μπορεί να επιτευχθεί μια συμφωνία».

Την εκτίμηση αυτή ο Μακρόν την εξέφρασε την Κυριακή στον Ιρανό υπουργός Εξωτερικών Ζαρίφ, με τον οποία συναντήθηκε στην Μπιαρίτς, αλλά τηλεφωνικά και στον ίδιο τον Ροχανί, με τον οποίο, όπως ανέφερε, θα συνομιλήσει και πάλι τις επόμενες ώρες. Ως μια ρεαλιστική εκδοχή εκτίμησε όμως, το ενδεχόμενο να συναντηθεί με τον Ιρανό πρόεδρο και ο Ντόναλντ Τραμπ.

Ζεστό κρύο από τον Τραμπ

Οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου είχαν ωστόσο και έντονα προειδοποιητικούς τόνους, καθώς σημείωσε ότι το Ιραν δεν μπορεί να κάνει όσα λέει πως θα κάνει, γιατί τότε θα βρεθεί αντιμέτωπο «με μια πραγματικά πολύ βίαιη δύναμη». Ο Τραμπ απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να κάνουν παραχωρήσεις σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις που έχουν επιβάλλει στην ιρανική οικονομία, μετά την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την συμφωνία του 2015.

Τονίζοντας μάλιστα, ότι το Ιράν έχει «λαβωθεί σοβαρά» από αυτές τις κυρώσεις, ο Αμερικανός πρόεδρος εκτίμησε ότι ο Ροχανί θα ήθελε μία  συνάντηση μαζί του, προκειμένου να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Τραμπ και Ροχανί θα βρίσκονται βεβαίως, στα τέλη Σεπτεμβρίου, στη Νέα Υόρκη για την Γενική Συνέλευση του. Ωστόσο, μια συνάντησή τους με απτά αποτελέσματα, υπό τις παρούσες συνθήκες, φαίνεται δύσκολη, καθώς η Τεχεράνη επιμένει στην άρση των κυρώσεων.

Ο Μακρόν και η Μέρκελ, άλλωστε, αν και εκτιμούν ότι οι συζητήσεις στην G7 δημιούργησαν «τις προϋποθέσεις» για μια συνάντηση Ροχανί-Τραμπ, δεν  προδικάζουν το αποτέλεσμα. Και ο Τραμπ, όμως, εκφράζει την ικανοποίησή του για την «ενότητα» της G7, αλλά αναφέρεται περισσότερο στην υιοθέτηση της επιθυμίας του να μην αποκτήσει η Τεχεράνη πυρηνικά όπλα.

Έχοντας το μυαλό του στις εμπορικές συμφωνίες, ο Τραμπ είχε κρατήσει χαμηλούς τόνους στο ιρανικό θέμα, ήδη από την Κυριακή, όταν εμφανίστηκε στην Μπιαρίτς, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, μετά από πρόσκληση του Μακρόν. Ο Αμερικανός πρόεδρος  δεν έκανε κανένα δημόσιο σχόλιο για την παρουσία του επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας. Δήλωσε μάλιστα, ότι γνώριζε τα πάντα και τα είχε εγκρίνει.

Αντίβαρο στο Πεκίνο

Την ίδια ώρα, σχολιάζοντας τις εξελίξεις, ο Ζαρίφ, από το Πεκίνο, όπου συναντήθηκε με τον κορυφαίο Κινέζο διπλωμάτη Ουάνγκ Γι, έκανε λόγο «όχι απλώς για έλλειψη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά για απόρριψή του». Ο Ζαρίφ, όπως δήλωσε ο ίδιος, βρίσκεται στο Πεκίνο για να ενημερώσει την κινεζική ηγεσία σχετικά με τις πρόσφατες συναντήσεις που είχε στη Γαλλία για την πυρηνική συμφωνία του Ιράν. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών δεν αναφέρθηκε, ωστόσο, σε λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά τις συνομιλίες που είχε στη Γαλλία, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Μακρόν για την εξομάλυνση των σχέσεων της Τεχεράνης με την Ουάσινγκτον.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Κίνα, η οποία είναι μία από τις διεθνείς δυνάμεις που υπέγραψαν την συμφωνία του 2015, έχει πολύ στενές σχέσεις με το Ιράν, σε διπλωματικό, αλλά και σε ενεργειακό επίπεδο. οι σχέσεις αυτές έγιναν ακόμη στενότερες με την συμμετοχή της Τεχεράνης, μετά από πρόσκληση της Μόσχας, στην σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, η οποία έγινε πριν δυο μήνες στο Κιργιστάν. Ο Ζαρίφ, άλλωστε, δηλώνει ενθουσιασμένος με την κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» που αποτελεί επαναδημιουργία του παλιού Δρόμου του Μεταξιού.

Νωρίτερα, ο πρόεδρος Ροχανί εμφανίστηκε υποστηρικτής της επιλογής του διαλόγου, τονίζοντας ότι δεν θα δίσταζε να πάει σε μία συνάντηση, αν αυτό ήταν προς το συμφέρον του Ιράν. Ο Ροχανί δέχεται έντονες επικρίσεις, από τους σκληροπυρηνικούς, για την επίσκεψη Ζαρίφ στην Μπιαρίτς. Οι ίδιοι εκτιμούν, μάλιστα, ότι το δεύτερο ταξίδι στη Γαλλία μέσα σε λίγες ημέρες στέλνει «ένα μήνυμα αδυναμίας και απελπισίας».

Κρατώντας πάντως τις ισορροπίες, ο Ροχανί, αν και υπερασπίστηκε τον διάλογο, τάχθηκε και υπέρ της παράλληλης χρήσης ισχυρής δύναμης. Αναφερόμενος μάλιστα στα πρόσφατα περιστατικά της σύλληψης δεξαμενόπλοιων, τόνισε ότι η ιρανική κυβέρνηση μπορεί «να δουλεύει και με τα δύο χέρια». «Το χέρι της δύναμης και το χέρι της διπλωματίας», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά.