Ο Τραμπ καταλύτης γεωπολιτικών αντισυσπειρώσεων

Η εξωτερική πολιτική του Τραμπ θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως μια προσπάθεια του αμερικανικού συστήματος να διορθώσει τα τραγικά λάθη των ΗΠΑ -από τους Μπους μέχρι τον Ομπάμα- μέσω ενός προσώπου που δεν ανήκει στην πολιτική τάξη, η οποία διέπραξε αυτά τα λάθη.

Η ρητορική και η διαχείριση των καταστάσεων εκ μέρους του Αμερικανού προέδρου, ωστόσο, επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις προεκλογικές εξαγγελίες του και στις πιέσεις που δέχεται από το αμερικανικό «βαθύ κράτος», μπολιάζοντας την αμερικανική εξωτερική πολιτική με νέες παραμέτρους, οι οποίες δημιουργούν κλίμα γεωπολιτικής ρευστότητας. Αυτό έχει συνέπεια στρατηγικές αντισυσπειρώσεις τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας, που εκ των πραγμάτων θέτουν όρια στην επιχειρησιακή ικανότητα της Αμερικής και ως εκ τούτου συνιστούν προκλήσεις για την Ουάσιγκτον.

Η προσέγγιση Άγκυρας-Δαμασκού μετά από πέντε χρόνια πολέμου και με διακοπή της υποστήριξης της Τουρκίας προς τον Εθνικό Συνασπισμό της Συριακής Επανάστασης και των Δυνάμεων της Αντιπολίτευσης, έγινε για να εμποδιστεί η δημιουργία κουρδικού κράτους στη συριακή (και στην ιρακινή) επικράτεια. Πρόκειται για εξέλιξη ενδεικτική των αντισυσπειρώσεων που δημιουργούνται από την καταλυτική ρητορική του Τραμπ.

Η προσέγγιση που προφανώς γίνεται με τη μεσολάβηση και τις ευλογίες της Μόσχας, μπορεί να οδηγήσει και σε μια νέα έκπληξη: την σύσφιξη των σχέσεων Άγκυρας-Τεχεράνης και τη συγκρότηση ενός άξονα Μόσχα-Άγκυρας-Τεχεράνης-Δαμασκός που θα έχει μεγάλη στρατιωτική ισχύ στην περιοχή. Ήδη ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο για “Μεγάλη Ευρασία”.

Η σύσφιξη των σχέσεων Μόσχας-Άγκυρας επισφραγίστηκε με τη συμφωνία πώλησης συστοιχιών πυραύλων S-400. Οι νέες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης που προωθεί η Ουάσιγκτον, θα ρίξουν πλήρως το Ιράν στην αγκαλιά της Μόσχας. Ήδη το ιρανικό Κοινοβούλιο απάντησε στην αμερικανική πρόθεση, ψηφίζοντας αφενός την ανάπτυξη ενός προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων κόστους 520 εκατ. δολαρίων, αφετέρου την ενίσχυση των περιφερειακών μονάδων των Φρουρών της Επανάστασης. Αυτό, όμως, που ανέβασε την ένταση ήταν η δήλωση των Ιρανών ότι θα αποχωρήσουν από την συμφωνία για τα πυρηνικά ένα υπάρξουν νέες οικονομικές κυρώσεις εναντίον της χώρας τους. Η κίνηση αυτή θέτει σε δοκιμασία την αμερικάνικη πρακτική.

Ο παράγοντας Κίνα

Στο παζλ πρέπει να προστεθεί και ο ρόλος της Κίνας που στον ΟΗΕ μπλοκάρει κυρώσεις κατά της Συρίας. Να σημειωθεί ότι μέσα από αυτή την περιοχή περνάει το μεγαλόπνοο οικονομικό-εμπορικό σχέδιο, ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού που ανακοίνωσε πριν λίγους μήνες το Πεκίνο.

Να σημειώσουμε, επίσης, την έμμεση προειδοποίηση του Πεκίνου προς την Ουάσιγκτον πως η Κίνα δεν θα ανεχθεί την ανατροπή του καθεστώτος στη Βόρεια Κορέα από τις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα και πως αν επιχειρηθεί κάτι τέτοιο θα τους εμποδίσει. Η προειδοποίηση αυτή αποτελεί ένα νέο στοιχείο στην κρίση της Βόρειας Κορέας, καθώς θέτει αφενός όρια στις αμερικανικές επιδιώξεις στην περιοχή, αφετέρου αποκαλύπτει τις πραγματικές προθέσεις μέσα από τη μόχλευση της κρίσης.

Τέλος, να επισημάνουμε την άμεση απόρριψη της απειλής για προσφυγή σε στρατιωτική δράση των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα, που υπαινίχθηκε ο Τραμπ, από εφτά χώρες της Λατινικής Αμερικής (Βραζιλία, Κολομβία, Περού, Χιλή, Μεξικό, Ισημερινός και Νικαράγουα). Ας σημειωθεί ότι ορισμένες από αυτές επικρίνουν ανοικτά την κυβέρνηση Μαδούρο. Οι γεωπολιτικές αντισυσπειρώσεις που προκαλεί η αμερικανική ρητορική έχουν τεράστια διεθνή σημασία. Εκτός των άλλων, δημιουργούν εξαιρετικά κακό κλίμα, το οποίο επηρεάζει τις διεθνείς σχέσεις με αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά των αγορών.