Τι φέρνει ο Δένδιας από το Βελιγράδι

Το μοντέλο των συνεργασιών με χώρες που ασπάζονται τις αξίες του Διεθνούς Δικαίου αναδεικνύει η συμμετοχή του  υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην πρωτη τριμερή συνάντηση Ελλάδας-Σερβίας-Κύπρου και έπεται και συνέχεια με τη πρόταση του για τριμερή σύνοδος στην Κέρκυρα μεταξύ Ελλάδας-Σερβίας-Βόρειας Μακεδονίας. Οι αιχμηρές δηλώσεις για τις προκλήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και για τη οικονομική και θρησκευτική διείσδυση της, έδειξαν ότι  Αθήνα και Κύπρος δεν συμμερίζονται τις πολιτικές της Άγκυρας. Η ελληνική διπλωματία προσφέρθηκε να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο και στην επίλυση της διαμάχης Σερβίας-Κοσόβου.

Ο Νίκος Δένδιας επισήμανε μετά το τέλος της τριμερούς, ότι η αυτή βασίζεται στη λογική να υπάρχουν μαζί σε ένα χώρο χώρες οι οποίες ασπάζονται τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου και του Δικαίου της Θαλάσσης, όπως έγινε και στην Αθήνα με το Φόρουμ Φιλίας. Επίσης, επισήμανε ότι οι προοπτικές ανάπτυξης της πολυμερούς συνεργασίας μας με τη Σερβία είναι πάρα πολλές, εστιάζοντας στους τομείς της ενεργειακής ασφάλειας με τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών και εναλλακτικών οδών και  στις μεταφορές τονίζοντας τη μεγάλη σημασία στον πανευρωπαϊκό άξονα Χ.

Οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών έθιξαν και το ζήτημα του μεταναστευτικού. Ο Νίκος Δένδιας ανέφερε, «ότι τόσο εμείς, όσο και η Κύπρος είμαστε στην πρώτη γραμμή της Ανατολικής Μεσογείου ως προς στις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επ’ αυτού, νομίζω ότι υπάρχει ένας σαφής χώρος για ανάγκη πλήρους συμμόρφωσης της Τουρκίας με τη Συμφωνία του 2016. Η Τουρκία έχει την υποχρέωση καταρχήν να ελέγχει τις μεταναστευτικές ροές από το έδαφος της και από εκεί και πέρα να δέχεται τις επιστροφές από την Ε.Ε. Νομίζω ότι η Τουρκία πρέπει να ενισχύσει τον έλεγχο των συνόρων της και να ανταποκριθεί πλήρως σε αυτή τη Συμφωνία».

Επίσης, ανέφερε ότι έγινε μια ευρύτερη συζήτηση για τα ζητήματα που αφορούν στα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου και επανέλαβε ότι η Ελλάδα, την αντιλαμβάνεται σαν μια θάλασσα συνεργασίας και όχι σαν μια θάλασσα στην οποία θα ασκείται πολιτική των κανονιοφόρων. Τo Νίκο Δένδια υποδέχθηκε ο Σέρβος ομόλογός  του Νίκολα Σελάκοβιτς και στη μεταξύ τους κοινή συνέντευξη Τύπου, ο κ. Δενδιας επανέλαβε την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας καθώς και όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Τόνισε ότι στα Βαλκάνια πρέπει να χτίζονται δίαυλοι επικοινωνίας και συνεργασίας και όχι να καλλιεργείται η μισαλλοδοξία και ο θρησκευτικός φανατισμός.

Επισήμανε σε αυτό το σημείο την έντονη παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή που προσπαθεί  να επηρεάσει καταστάσεις και να αυξήσει την επιρροή της χρησιμοποιώντας την οικονομία και τη θρησκεία. Αναφερόμενος στην περιφερειακή συνεργασία τόνισε ότι θα πρέπει να συμπεριλάβει όλες της χώρες και συμφώνησε με το Σέρβο ομόλογό του, για τη διοργάνωση, μιας τριμερούς στην Κέρκυρα μεταξύ Ελλάδας-Σερβίας- Βόρειας Μακεδονίας.

Οι ελληνοσερβικές σχέσεις έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της Κοινής Δήλωσης για τη Σύσταση Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης του 2019 που περιλαμβάνει συνεργασία στους τομείς άμυνας, οικονομίας, ασφάλειας, πολιτισμού, τουρισμού, αθλητισμού και παιδείας. Η ορθόδοξη Σερβία αποτελεί το μεγαλύτερο κράτος των Δυτικών Βαλκανίων και η πρώτη τριμερής συνάντηση Ελλάδας-Σερβίας-Κύπρου παραπέμπει σε  συνειρμό περί ορθόδοξου τόξου, που δεν έχει εφαρμοστεί. Η κυβέρνηση της Αθήνας στηρίζει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Σερβίας  και προωθεί την οικονομική διπλωματία στην περιοχή, με στόχο να διαδραματίσει σταθεροποιητικό ρόλο.

Η ελληνική διπλωματία στα Βαλκάνια

Όμως, το βασικό εμπόδιο για την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας αποτελεί η διαμάχη με το Κόσοβο. ΕΕ και ΗΠΑ πιέζουν Βελιγράδι και Πρίστινα για επανεκκίνηση των συνομιλιών που διακόπηκαν καθώς διεξήχθησαν εκλογές στο Κόσοβο. Το Βελιγράδι έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία για πείσει χώρες να αποσύρουν την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Υπενθυμίζεται, ότι Ελλάδα και Κύπρο δεν το έχουν αναγνωρίσει.

Η πρώτη τριμερή του Βελιγραδίου στέλνει και το μήνυμα ότι η Αθήνα ασκεί μια πολυδιάστατη διπλωματία υιοθετώντας μια στρατηγική εξωστρέφειας για να προβάλλει ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε βασικό δρώντα των περιφερειακών γεωπολιτικών ισορροπιών. Ταυτόχρονα, δείχνει ότι τα προβλήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων (απόρροια των τουρκικών προκλήσεων) δεν περιχαρακώνουν την εξωτερική πολιτική της Αθήνας. Η Ελλάδα έχει επανάφερει στη διπλωματική ατζέντα της και την οικονομική διπλωματία που τη θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Ωστόσο, για να αποδώσει η ελληνική εξωτερική ολιτική στα Δυτικά Βαλκάνια απαιτείται συντονισμός και γνώση των πολιτικών εξελίξεων που συντελούνται στα κράτη της περιοχής. Η αξιολόγηση πληροφοριών κρίνεται απαραίτητη καθώς θα δίνει την ευκαιρία στην ελληνική διπλωματία να προβλέπει τις εξελίξεις και να έχει παρουσία σε σημαντικές διπλωματικές πρωτοβουλίες και φόρουμ αναφορικά με λήψη αποφάσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια. Η ελληνική διπλωματία πρέπει να αντιληφθεί ότι οι πολιτικές εξελίξεις στα κράτη της περιοχής διαμορφώνουν τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς σε συνδυασμό με την επιρροή ξένων δυνάμεων.