Διαχωρίζονται πρόσφυγες από μετανάστες – Μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση

Μέτρα-παρέμβαση στο μεταναστευτικό αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο στη σκιά της τραγωδίας στη Μόρια. Την ίδια ώρα η κατάσταση στη Λέσβο και στα υπόλοιπα νησιά του βορείου Αιγαίου, καθώς και ο τρόπος που διαχωρίζονται οι πρόσφυγες από τους μετανάστες, εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης. Αντιπαράθεση που πλέον εντείνεται και από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για αλλαγές στον τρόπο χορήγησης ασύλου.

Το φαινομενικά τυχαίο, πλην όμως αναμενόμενο λόγω του συνωστισμού, τραγικό γεγονός στη Μόρια, στο οποίο μία γυναίκα απανθρακώθηκε, αλλά και τα επεισόδια που ακολούθησαν, τα οποία προσέλαβαν χαρακτηριστικά εξέγερσης, ενέτειναν τους προβληματισμούς της κυβέρνησης. Το μεταναστευτικό μπήκε εκτάκτως ως θέμα στην ατζέντα του Υπουργικού Συμβουλίου, που είχε προγραμματιστεί ήδη για το πρωί της Δευτέρας και η κυβέρνηση βρήκε μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να επισπεύσει μέτρα και ρυθμίσεις που είχε ήδη προαναγγείλει τμηματικά.

Το μεταναστευτικό είναι ένα μεγάλο και σύνθετο πρόβλημα. Η επίλυσή του, ωστόσο, όπως συμβαίνει άλλωστε με όλα τα προβλήματα, προϋποθέτει την  αναγνώρισή του ως τέτοιο, καθώς και τον παραμερισμό κάθε ιδεοληψίας. Τα μέτρα που εξήγγειλε σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ανεξαρτήτως του πόσο και πως θα τα υλοποιήσει, δείχνουν τουλάχιστον ότι κατανοεί την οξύτητα του προβλήματος και επιχειρεί να δώσει λύσεις.

Το απόγευμα της Κυριακής η Μόρια έδειξε αυτό που δείχνει χρόνια τώρα. Ότι δηλαδή το υπάρχον σύστημα όχι μόνον δεν “δουλεύει”, αλλά αντιθέτως δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα τόσο για τους “αιτούντες ασύλου”, όσο βεβαίως και για τους κατοίκους των ακριτικών νησιών μας.

Οι διαδικασίες αποσυμφόρησης, τις οποίες ξεκίνησε προεκλογικά η προηγούμενη κυβέρνηση  και ανέβασε τον ρυθμό τους η τωρινή, δεν λύνουν το πρόβλημα, καθώς οι αφίξεις συνεχίζονται αμείωτες. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα, αν και δεν μπορούμε να μιλάμε ακόμα για νέο 2015, οι ροές από τα τουρκικά παράλια είναι ιδιαίτερα αυξημένες και σε αυτό έχουν συμβάλλει μάλλον και οι απειλές του Ερντογάν προς την ΕΕ ότι θα ανοίξει τα σύνορα.

Ελάχιστες επαναπροωθήσεις

Η καθημερινότητα στα νησιά του Βορείου Αιγαίου δείχνει επίσης ότι δεν “δουλεύει” ούτε η περιβόητη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, καθώς οι επαναπροωθήσεις είναι ελάχιστες. Όχι μόνο λόγω της απροθυμίας της Άγκυρας, αλλά και εξαιτίας των προσκομμάτων που προβάλουν ΜΚΟ, εκμεταλλευόμενες το υπάρχον νομικό καθεστώς στην Ελλάδα. Ελάχιστες είναι, όμως, όπως καταγγέλλουν ΜΚΟ, και οι προωθήσεις προς την Γερμανία, στο πλαίσιο της επανένωσης οικογενειών που προβλέπει η επίσης πολυδιαφημισμένη διμερής συμφωνία Τσίπρα-Μέρκελ.

Η συμφωνία είχε κλειστεί πριν έναν χρόνο για να σωθεί η καγκελάριος από την κρίση που προκάλεσε ο πιεζόμενος από τις εκλογές στην Βαυαρία υπουργός Εσωτερικών Ζεεχόφερ και σ’ αυτήν είχε ανταποκριθεί και ο Ισπανός πρωθυπουργός Σάντσεθ. Σήμερα, πάντως, ο Ζεεχόφερ διέταξε και πάλι την γερμανική αστυνομία να εντείνει τους ελέγχους στα σύνορα με την Αυστρία.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την αναγκαιότητα να προχωρήσει η Ελλάδα σε μια νέα προσέγγιση του ζητήματος, περισσότερο εθνική, όσο βεβαίως επιτρέπει κάτι τέτοιο η ιδιότητά της ως κράτος-μέλος της ΕΕ. Κανείς δεν περιμένει από την Αθήνα να προχωρήσει σε πολιτικές ρήξης με τις Βρυξέλλες, όπως έκανε ο Σαλβίνι στην Ιταλία και εξακολουθεί να κάνει ο Όρμπαν στην Ουγγαρία. Οι περιορισμοί, ωστόσο, που θέτουν οι εξαγγελίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε ό,τι αφορά τη χορήγηση ασύλου, όπως και πολλά άλλα από τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν στέλνουν ένα μήνυμα σε πολλούς αποδέκτες.

Η θέσπιση κριτηρίων, από τα οποία θα τεκμαίρεται η προσφυγική ιδιότητα διαχωρίζει αυτούς που έχουν ουσιαστικό πρόβλημα και χρήζουν προστασίας, από οικονομικούς μετανάστες που υποβάλλουν αίτηση ασύλου για να καθυστερήσουν την απέλαση. Κι αυτό είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Θετικό αποτέλεσμα αναμένεται να έχει και το κριτήριο της συμπεριφοράς και της συνεργασίας με τις ελληνικές αρχές σε ό,τι αφορά την πορεία της αίτησης όσων ζητούν άσυλο, παρά το γεγονός ότι η αξιωματική αντιπολίτευση βλέπει σ’ αυτό μια τιμωρητική διάθεση.

Διαχωρισμός προσφύγων από μετανάστες

Με τα νέα μέτρα οι αιτούντες ασύλου θα πρέπει οι ίδιοι να έρχονται σε επαφή με τις αρμόδιες υπηρεσίες σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, γεγονός που αναμένεται να λειτουργήσει προστατευτικά και για τους ίδιους. Και αυτό γιατί, με το προηγούμενο καθεστώς, πολλοί αιτούντες ασύλου χάνονταν στην πορεία από την επιτήρηση των ελληνικών αρχών και συχνά έπεφταν θύματα κυκλωμάτων, τις περισσότερες φορές από ομοεθνείς τους.

Τα μέτρα της κυβέρνησης έχουν, επίσης, για πρώτη φορά μια σαφή κατεύθυνση διαχωρισμού προσφύγων και οικονομικών μεταναστών, ακολουθώντας την πραγματικότητα, όπως αυτή προκύπτει από τις χώρες προέλευσης όσων εισέρχονται παράνομα στην Ελλάδα. Η κατάρτιση μάλιστα λίστας “ασφαλών χωρών προέλευσης” αναμένεται να οδηγήσει σε άμεσες απελάσεις ατόμων που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη δέσμη άμεσων μέτρων που ανακοίνωσε και τις εξαγγελίες για τις αλλαγές στο σύστημα χορήγησης ασύλου, έκανε σαφή την διαφορετική προσέγγισή της στο μεταναστευτικό από την προηγούμενη κυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, εγκλωβισμένος σε κάποιες ιδεοληψίες, αδυνατούσε να διαχωρίσει τους πρόσφυγες από τους οικονομικούς μετανάστες. Με την δημιουργία μάλιστα των κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων για όσους μπήκαν παράνομα στην χώρα και δεν δικαιούνται άσυλο αναμένεται να κάνει αυτήν την διαφορά ακόμη πιο σαφή, σταματώντας και την περιβόητη “ηλιοθεραπεία” στην Ομόνοια.