Επτά παραμύθια ζωής – Είναι η Νόσος ένα αμετάφραστο μήνυμα;

Σε έναν κόσμο που χάνει τα χρώματά του, που γίνεται πιο άπληστος, αφιλόξενος και απειλητικός, γιατί ένα βιβλίο για τους καρκινοπαθείς και την ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση των ψυχικών καταστάσεων που προκαλεί η νόσος καρκίνος; Ίσως γιατί προσεγγίζοντας τα βαθύτερα άγχη ο ασθενής με τον γιατρό του, δηλαδή την θανάσιμη επίθεση που δέχεται ο εαυτός του από το ίδιο το σώμα του, ανακαλύπτει πόσο τρομοκρατήθηκε στη ζωή του, πόσο απομονώθηκε και τότε παράδοξα βρίσκει το απόκοσμο φως της ζωής που δίνει νόημα στην ύπαρξης του.

Το βιβλίο μου “Εφτά παραμύθια ζωής. Είναι η Νόσος ένα Αμετάφραστο Μήνυμα;” είναι προϊόν εργασίας και ψυχοσωματικής έρευνας δεκαετιών και αναφέρεται αναλυτικά στις ιστορίες ανθρώπων που νόσησαν από καρκίνο, εκ των οποίων άλλοι επέζησαν, ενώ άλλοι δεν τα κατάφεραν. Η ανακοίνωση της διάγνωσης της νόσου στον ασθενή συχνά τού επιφέρει ένα ισχυρότατο τραύμα που τον παγώνει ψυχικά.

Ο ψυχαναλυτής αρχικά θα πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίσιμη κατάσταση, ενώ σε ένα δεύτερο χρόνο θα επιχειρήσει να διευκολύνει την ψυχική επεξεργασία αυτών των επώδυνων βιωμάτων, γεγονός που θα τον καταστήσει ψυχοσωματικά έτοιμο να παλέψει για τον εαυτό του. Σε αυτήν την περίοδο ψυχικής ευθραυστότητας του ασθενούς, αποκτά τεράστια σημασία η σχέση του με τον ογκολόγο, τον ακτινοθεραπευτή κλπ. Οι όποιες κινήσεις του γιατρού που τυχόν θα έθιγαν, ναρκισσιστικά, τον ασθενή, μπορεί να είναι καταστροφικές για την εξέλιξη της θεραπευτικής πορείας.

Στο βιβλίο περιγράφω όλες τις ψυχικές άμυνες που επιστρατεύει ο ασθενής για να αντιμετωπίσει την θανάσιμη απειλή που νιώθει μέσα του, ώστε να σιγάσει κάπως το άγχος και να μπορέσει να συνεχίσει να ζει. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η πραγματικότητα για τον καρκινοπαθή τότε γίνεται πιο απειλητική, μάλλον καταδιωκτική, ενώ συχνά αποδίδει την εμφάνιση της νόσου στην απώλεια αγαπημένων προσώπων ή της αγάπης τους. Συχνά ο ψυχισμός διαψεύδει την προοπτική θανάτου, γιατί η βεβαιότητά της θα προκαλούσε την κατάρρευσή του. Έχει ανάγκη από την προοπτική ζωής, η οποία πρέπει να μένει ισχυρή σε κάθε περίπτωση.

Ο ασθενής αισθάνεται τότε την ανάγκη να εγκαταστήσει με τον αναλυτή του μια σχέση σαν καθρέφτης με το είδωλό του, την οποία τίποτα δεν πρέπει να διαταράξει, επειδή πάνω σε αυτήν την σχέση βασίζει την ελπίδα ότι θα επανορθώσει τα συντρίμμια που του προκάλεσαν οι πρώιμες τραυματικές σχέσεις με τα κοντινά του πρόσωπα. Αρκετοί ασθενείς που αδυνατούν να εκφράσουν την οδύνη τους και όσα ανείπωτα βιώνουν, προσφεύγουν στην τέχνη, ώστε μέσω αυτής να “μιλήσουν”.

Έντονη σχέση ασθενούς-ψυχαναλυτή

Κοντολογίς αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη και έντονη σχέση μεταξύ του ασθενούς με τον ψυχαναλυτή του, ο οποίος γίνεται μάρτυρας και συνοδοιπόρος στον εσωτερικό αγώνα των δυνάμεων της ζωής με τις δυνάμεις του θανάτου. Μέσα στην θεραπεία ο ασθενής ξαναζεί με τον αναλυτή του στο εδώ και τώρα τις πρώτες τραυματικές καταστάσεις που έζησε με τους γονείς του, αλλά προσμένοντας στην ανάλυση να διευθετηθούν με τρόπο πιο ευνοϊκό, για να μην πω λυτρωτικό για εκείνον.

Στο βιβλίο όμως εκφράζω και τις δικές του σκέψεις και συναισθήματα πάνω σε όσα έζησα στην θεραπευτική συμπόρευση με τον πάσχοντα, ο οποίος επιχειρεί να γιατρέψει την ψυχική αρρώστια του και να ανακαλύψει τον “αληθινό” εαυτό του. Και τότε μπαίνει το ερώτημα και για τον ασθενή και για τον αναλυτή: Ποιος είναι ο “αληθινός” εαυτός;

Ιδιαίτερα σκληρό είναι για τον ψυχαναλυτή, το να χάνει τον ασθενή του, έναν άνθρωπο, ο οποίος ασθενής βάδισε στα όρια της ύπαρξης, όρια που όταν ήταν υγιής τού φαίνονταν απρόσιτα. Όμως πόσο παρήγορο είναι επίσης όταν ο καρκινοπαθής μιλάει για το φως της αλήθειας που έδιωξε το σκοτάδι της ψυχής του και τον οδήγησε σε μια ανακάλυψη του εαυτού του. Σε αυτήν την πορεία ίσως η νόσος μπορεί να αποκτήσει νόημα, για πιο λόγο εμφανίστηκε και να δείξει τον δρόμο που καλούσε τον ασθενή να ακολουθήσει αλλά ήταν άβατη.