Από την Pax Americana στην Pax των hedge funds

Ιστορικά, τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετές διακοπές στην παραγωγή πετρελαίου παγκοσμίως. Οι λόγοι ποικίλουν ανά περίπτωση. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται σχεδόν όλες οι σημαντικές διακοπές στην παραγωγή του πετρελαίου ανά ημερομηνία. Ο πίνακας δείχνει πότε άρχισε το κάθε γεγονός, πόσες εβδομάδες διήρκησε καθώς και πόση ήταν η μέγιστη αύξηση στην τιμή του πετρελαίου σε κάθε περίπτωση. Στην τελευταία στήλη θα βρείτε το ποσοστό μείωσης που προκάλεσε το κάθε συμβάν στην παγκόσμια παραγωγή.

Όπως θα διαπιστώσετε δύο ήταν οι τραγικότερες ιστορικά περιπτώσεις. Το «αραβικό εμπάργκο» και το «χτύπημα στην Βενεζουέλα», τα οποία προκάλεσαν 231,6% και 117,5% αύξηση στις τιμές πετρελαίου αντίστοιχα. Ενώ οι απώλειες στην παραγόμενη ποσότητα ανήλθαν σε -3,3% και -5,1%. Όσο για την διάρκεια τους αρκεί να δείτε ότι το μεν εμπάργκο κράτησε τέσσερις εβδομάδες, ενώ στην Βενεζουέλα η κρίση του 2002 διήρκησε μόνο δύο εβδομάδες.

Σκεφτείτε, λοιπόν, ότι το χτύπημα στις πετρελαιοπηγές της ARAMCO φέτος, από τους Χούτι(;) δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως και βαίνουμε στην τρίτη εβδομάδα. Και παρά το γεγονός ότι αφορούσε στην διακοπή του 50% της σαουδαραβικής παραγωγής (5% της παγκόσμιας παραγωγής), οι αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου είναι μερικά δολάρια πάνω από τα επίπεδα πριν το χτύπημα.

Τι συμβαίνει με το πετρέλαιο

Είναι προφανές ότι τόσο ο ΟΠΕΚ όσο και οι άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες μετά το πάθημα της Βενεζουέλας, συνεργάζονται μεταξύ τους με ρυθμούς που δίνουν οι ενεργειακοί κολοσσοί και οι πολυεθνικές. Και πως συνεργάζονται; Σαφώς υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας με τα οικονομετρικά επιτελεία όλων. Με αποτέλεσμα να κατευθύνουν στον σωστό χρόνο και προς την σωστή κατεύθυνση διάφορα hedge funds που εξειδικεύονται στις αγορές του μαύρου χρυσού. Εργαλεία έχουν αναπτυχθεί πολλά.

Αμέσως μετά την επίθεση στην Aramco ένα γιγαντιαίο fund που εξειδικεύεται στο hedging  έκανε το θαύμα του, όπως κάθε άλλη φορά. Φαίνεται ότι είχαν προνοήσει την αντιστάθμιση του συστημικού κινδύνου (market risk), όπως είχαν κάνει και στις περιπτώσεις των πρόσφατων επιθέσεων σε τάνκερ στον Περσικό.

Γενικώς, τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία hedging φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα από μια επενδυτική κίνηση στον τομέα των υδρογονανθράκων, όπως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) και τα συμβόλαια προαίρεσης (options). Στην αγορά hedging έχουν αναπτύξει ένα τεράστιο και πολυεπίπεδο δίχτυ ασφάλειας που ωφελεί όλους τους παίκτες. Ακόμα και τα «άτακτα παιδιά», όπως ο Πούτιν και ο Ροχανί.

Αυτός είναι και ο λόγος που εδώ και πέντε χρόνια, όλοι οι στρατιωτικοί αναλυτές προβλέπουν πόλεμο στο Ιράν, στην Κορέα ή και αλλού, αλλά πόλεμο ακόμα δεν είδαμε. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι αναλυτές απέτυχαν παταγωδώς στις προβλέψεις τους από το 2012 και μετά (περί γενικευμένου πολέμου). Απέτυχαν πολύ απλά διότι από την στιγμή που όλοι οι παίχτες είναι διασφαλισμένοι, ουδείς θα διακινδύνευε ένα πόλεμο στην περιοχή που θα ήταν αιτία να εξανεμιστούν σε 48 ώρες, κεφάλαια που ακουμπάνε τα 2,5 τρις δολάρια!

“Σκουπίδια” στην αγορά πετρελαίου

Αρχικά, ο παίχτης που ήταν στριμωγμένος ήταν ο Πούτιν, ειδικά όταν η τιμή του βαρελιού είχε πέσει ακόμα και στα 26 δολάρια. Εντούτοις, από τότε που ο πρώην Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ ανέλαβε την προεδρία της Rosneft, φαίνεται ότι μαζί με τον Γερμανό τραπεζίτη Ματίας Γουώρνερ της Dresden Bank (κι αυτός μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Rosneft) έφεραν την Ρωσία σε επαφή με ένα κόσμο «άγνωστο» γι’ αυτήν. Άγνωστο αλλά εξόχως ωφέλιμο!

Κι αν αναρωτιέστε γιατί ο Τραμπ ασκεί αυτή τη φαιδρή εξωτερική πολιτική, υπάρχει εξήγηση, αλλά δεν προέρχεται από τις κλασικές σχολές ανάλυσης. Στον παρακάτω πίνακα θα δείτε τον αριθμό των αμερικανικών επιχειρήσεων ενέργειας που εντάχθηκαν στον πτωχευτικό κώδικα των ΗΠΑ ή του Καναδά:

Πρόκειται για επιχειρήσεις που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο και εδρεύουν σε ΗΠΑ και Καναδά. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν κατάφεραν να αποπληρώσουν τα χρέη τους και ούτε μπόρεσαν να τα ανακεφαλαιοποιήσουν, με αποτέλεσμα να κάνουν αίτηση πτώχευσης. Μόνο το 2016, πτώχευσαν 34 τέτοιες επιχειρήσεις με κυριότερες την Sanchez και την Halcon. Υπολογίζεται ότι σήμερα υπάρχει στην αγορά των ΗΠΑ ένα ποσοστό 6-7% ομολογιακών δανείων που έχουν συνάψει εταιρίες ενέργειας με τράπεζες, που σύντομα θα περιέλθουν στην κατηγορία «σκουπίδια» και θα οδηγήσουν κι άλλες εταιρίες στην πτώχευση.

Αν δείτε τώρα στον πίνακα τις τιμές Spot του αργού πετρελαίου την ίδια περίοδο, θα διαπιστώσετε ότι ο λόγος που πτώχευσαν τόσες επιχειρήσεις έχει σχέση με τις χαμηλές τιμές του βαρελιού και ειδικά του Brend. Αρκεί να συγκρίνετε τα δύο σχεδιαγράμματα και θα καταλάβετε τι συνέβη.

Το “τελευταίο σύνορο” του πετρελαίου

Ο Τραμπ τώρα αντιμετωπίζει κι ένα νέο πρόβλημα. Πρόκειται για ένα θηριώδες νορβηγικό fund που κατέχει τεράστια ποσοστά ιδιοκτησίας σε ενεργειακούς κολοσσούς, το οποίο απειλεί με απόσυρση κεφαλαίων από τις ΗΠΑ, αν αυτές χρησιμοποιήσουν το “τελευταίο σύνορο” του πετρελαίου. Δηλαδή την Αλάσκα. Απειλεί λοιπόν ευθέως την προεδρία Τραμπ, ότι αν παραχωρήσει δικαιώματα εξόρυξης στην Αλάσκα, συνεπώς και στην Βόρεια Θάλασσα, τότε θα αποσύρει τα κεφάλαιά του.

Και πιστέψτε με είναι πολλά μιας και το νορβηγικό αυτό fund εκτιμάται ότι διαχειρίζεται επενδύσεις ύψους 6 τρις δολαρίων! Σαφώς και η πρόσφατη απόσυρση της BP από την Αλάσκα σχετίζεται με όλο αυτό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το νορβηγικό Fund έριξε ήδη την προειδοποιητική βολή. αποσύροντας επενδύσεις  από τρεις επιχειρήσεις των ΗΠΑ. Μεταξύ αυτών είναι και η γνωστή στην Ελλάδα (από τις έρευνές της για πετρέλαια στο Αιγαίο) Occidental που ίδρυσε ο συχωρεμένος Armand Hammer.

Το σημερινό άρθρο, σε συνδυασμό με το προηγούμενο (“Πως εξηγείται η πισώπλατη μαχαιριά Τραμπ στους Κούρδους”), δεν σημαίνει ότι παίρνω το μέρος κάποιας πλευράς. Αντίθετα, προσπαθώ να δώσω την οπτική γωνία, με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος σε αποφάσεις πολιτικών προσώπων, η οποία δεν αναλύεται καθόλου στην Ελλάδα, ενώ θα έπρεπε να την αναλύουμε διεξοδικά.

Σαφώς και μόνο με δύο άρθρα, δεν μπορεί να εξηγηθεί μια εξόχως πολύπλευρη και πολυεπίπεδη κατάσταση όπως αυτή στα ενεργειακά, αλλά σκοπεύω να επανέλθω πολλές φορές στο ζήτημα αυτό και ειδικά στα δεδομένα της Ανατολικής Μεσογείου. Εν κατακλείδι, με όλα όσα έχω περιγράψει ως σήμερα, ποιος από εσάς, αν ήταν στην θέση του Τραμπ, θα έκανε πόλεμο με το Ιράν; Και ποιος από εσάς θα τολμούσε να ρίξει την πρώτη σφαίρα στην Μέση Ανατολή; Και ναι μεν οι καταστάσεις αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου, αλλά πιστεύω ότι απέχουμε πολύ από την ημέρα που στην Μέση Ανατολή θα ξεσπάσει ένας γενικευμένος πόλεμος. Κι αν θα γίνει, αιτία θα είναι το φυσικό αέριο κι όχι το πετρέλαιο.