Ο Ερντογάν στον Λευκό Οίκο – Η διπλωματία των γαμπρών

Στην Ουάσιγκτον βρίσκεται ήδη ο Ταγίπ Ερντογάν, έτοιμος για τη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις. Ο Τούρκος πρόεδρος αιχμαλωτίστηκε από τον φωτογραφικό φακό, ενόψει της συνάντησης, να αγναντεύει στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου του. Σύμφωνα με τα τουρκικά Μέσα προετοιμάζεται για μία “πολύωρη μάχη”.

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ενημέρωσαν ατύπως τους δημοσιογράφους ότι η συνομιλία των δύο ανδρών αναμένεται να διαρκέσει ώρες. Αυτός είναι και ο λόγος που το προεδρικό κέτερινγκ έχει ήδη ετοιμάσει πλούσιο μενού, έτσι ώστε «να διατηρήσουν τις δυνάμεις τους». Είναι η δεύτερη επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσινγκτον, από την ημέρα που ο Ντόναλντ Τραμπ μετακόμισε στον Λευκό Οίκο.

Η πρώτη, έλαβε χώρα τον Μάιο του 2017 και μάλιστα αμαυρώθηκε από την επιθετική στάση που επεφύλαξαν τα άτομα της ασφάλειας του Τούρκου προέδρου σε διαδηλωτές, κυρίως Αρμένιους. Ήταν τέτοια η προκλητικότητα της προσωπικής του φρουράς που έφτασε στο σημείο να επιτεθεί ακόμα και σε Αμερικανούς αστυνομικούς, οι οποίοι επιχείρησαν να επαναφέρουν την τάξη.

Το κρίσιμο τετ-α-τετ των δύο προέδρων πραγματοποιείται υπό την σκιά των αποκαλύψεων του πρώην συμβούλου Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον. Στο Μαϊάμι της Φλόριντα, ενώπιον ενός σημαντικού ακροατηρίου αποτελούμενο από στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα, υποστήριξε ότι η κόρη και ο γαμπρός του Αμερικανού προέδρου λειτουργούν παρασκηνιακά, έχοντας οικονομικά και προσωπικά συμφέροντα στην Τουρκία. Λίγο ως πολύ, τους κατηγόρησε ότι ασκούν μυστική διπλωματία, επηρεάζοντας τον Πρόεδρο να τηρεί επιεική στάση απέναντι στην Άγκυρα. Ολοκλήρωσε, λέγοντας ότι «είναι πολύ απογοητευμένος για τον γενικότερο χειρισμό του Τραμπ σε ό,τι αφορά την Τουρκία».

Η εφημερίδα New York Post επιβεβαίωσε τις καταγγελίες Μπόλτον, μέσω ενός εκτενούς άρθρου για την «μυστική και ύποπτη διπλωματία», όπως την χαρακτήρισε. Σε αυτό το ρεπορτάζ περιγράφεται η επιρροή των τριών γαμπρών: ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, ο γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Μπεράτ Αλμπαϊράκ και ο γαμπρός ενός Τούρκου μεγιστάνα που συναλλάσσεται επιχειρηματικά εδώ και δεκαετίες με την οικογένεια Τραμπ.

Η “διπλωματία της πίσω πόρτας” οδήγησε στον Λευκό Οίκο

Γεγονός, όμως, παραμένει ότι εκτός από την “διπλωματία της πίσω πόρτας”, η ατζέντα της συνάντησης των δύο ανδρών είναι πλούσια, αλλά και κρίσιμη. Δεν είναι, άλλωστε, μυστικό ότι Αθήνα και Λευκωσία παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στη σχέση Τραμπ-Ερντογάν. Κι αυτό, καθώς αναμένεται να επηρεάσει καταλυτικά την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στο ελλαδοτουρκικό μέτωπο.

Τόσο οι Ρεπουμπλικανοί, όσο και οι Δημοκρατικοί του Κογκρέσου χαρακτηρίζουν τον Τούρκο πρόεδρο ανεπιθύμητο, κατηγορώντας τον Λευκοί Οίκο ότι ξεπλένει έναν «δικτάτορα». Ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στην επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ ζήτησε από τον πρόεδρο Τραμπ να θέσει στον Τούρκο ομόλογό του δέκα σκληρά ερωτήματα. Μεταξύ άλλων, ο Ρόμπερτ Μενέντεζ θέτει θέματα όπως η θρησκευτική ελευθερία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ, η προστασία του καθεστώτος λειτουργίας της Αγίας Σοφίας και βέβαια τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παρά το σε βάρος του κλίμα που επικρατεί στην Ουάσιγκτον, ο Ερντογάν εισέρχεται στην διαπραγμάτευση με τον Αμερικανό ομόλογό του με τον αέρα του νικητή. Γύρισε με πείσμα και αυτοπεποίθηση την πλάτη του στις ΗΠΑ, επιλέγοντας την συμμαχία με τη Ρωσία τόσο για τα θέματα ασφαλείας, όσο και για την στρατιωτική εισβολή στη βορειοανατολική Συρία εναντίον του προπλάσματος κρατικής οντότητας που είχαν δημιουργήσει εκεί οι Κούρδοι.

Ο Τούρκος πρόεδρος, πάντως, ξεκαθάρισε ότι η εισβολή στη Συρία και ο αγώνας εναντίον των “τρομοκρατών Γκιουλενιστών” θα είναι μεταξύ των σημαντικότερων θεμάτων που θα θέσει ο ίδιος στη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ. Σε ελεύθερη μετάφραση, αυτό σημαίνει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν για ακόμα μία φορά θα ζητήσει την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν στην Άγκυρα.

Το αγκάθι των S-400

Από τη διαπραγμάτευση ανάμεσα στους δύο ηγέτες δεν θα λείψουν η συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς και οι διμερείς οικονομικές σχέσεις. Στο επίκεντρο της συνάντησης θα βρεθεί και η ρωσοτουρκική συμφωνία για το αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Να υπενθυμίσουμε ότι η απόκτηση των ρωσικών πυραύλων έχει βαθύνει το ρήγμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε πρόθεση να παρακάμψει το πρόβλημα με τους S-400. Γι’ αυτό και είχε προτείνει ως συμβιβασμό μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας τη φόρμουλα της μη ενεργοποίησής τους. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Μάρκ Έσπερ, πάντως, έχει τηρήσει διαφορετική στάση. Συγκεκριμένα, λίγες ώρες πριν την άφιξη του Ταγίπ Ερντογάν στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι η «από κοινού παρουσία του ρωσικού συστήματος αντιαεροπορική και αντιβληματικής S-400 και του αμερικανικού μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς F-35, παραμένει απολύτως ασύμβατη».

Δεν είναι, εξάλλου, ο μόνος που δεν βλέπει με καλό μάτι την επίσκεψη Ερντογάν. Η μεγάλη πλειονότητα των μελών του Κογκρέσου υποστηρίζει ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα έπρεπε να είχε καν προσκληθεί στον Λευκό Οίκο. Μόνο τυχαίο δεν είναι και δημοσίευμα της έγκυρης ισραηλινής εφημερίδας Jerusalem Post, το οποίο χαρακτηρίζει τον Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα».

Πηγές του Λευκού Οίκου δήλωσαν –υπό καθεστώς ανωνυμίας– ότι ο πρόεδρος δεν επιβραβεύει τον Ερντογάν με την επίσκεψη στον Λευκό Οίκο. Αντιθέτως, επιστρατεύει τη διπλωματία. Σημείωσαν, επίσης, ότι απαιτούνται διαβουλεύσεις σε υψηλό επίπεδο, εξαιτίας της κατάστασης στη Συρία, η οποία οδήγησε στον εκτοπισμό δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων.