Περιορισμένη η αναθεώρηση, διευρυμένες οι προσωπικές αντιπαραθέσεις

Χωρίς εκπλήξεις και μετά από μια μαραθώνια διαδικασία ολοκληρώθηκε η ονομαστική ψηφοφορία για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Με την ψήφιση εννέα σημαντικών διατάξεων, από τις συνολικά 49 που πρότειναν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και αφορούσαν 28 άρθρα, η Ολομέλεια της Βουλής ψήφισε και παρέδωσε τον νέο συνταγματικό χάρτη της χώρας, εν μέσω βέβαια προσωπικών αντιπαραθέσεων των πολιτικών αρχηγών.

Οι κυριότερες από τις εννέα συνταγματικές αλλαγές αφορούν τη διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και την αποσύνδεση της από τη πρόωρη διάλυση της Βουλής, την δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν στο τόπο διαμονής τους, τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας και την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας για άσκηση δίωξης υπουργών και την κατοχύρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος,

Στις αλλαγές περιλαμβάνονται επίσης η δυνατότητα λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας με υπογραφή 500.000 πολιτών, η δυνατότητα της μειοψηφίας να συγκροτεί δύο Εξεταστικές Επιτροπές ανά κοινοβουλευτική περίοδο, αλλαγές στον τρόπο επιλογής των μελών Ανεξάρτητων Αρχών και η εξομοίωση στρατιωτικών με τακτικούς δικαστές.

Πως ψήφισαν οι βουλευτές

Η ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 158 εδρών, αλλά και κάποιοι τακτικισμοί της ΝΔ, ως αντιπολίτευσης στην προτείνουσα Βουλή, έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην ψήφιση των αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος που ψηφίστηκαν από την Ολομέλεια.

Σημειώνεται ότι η ΝΔ απέρριψε όλες τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ, από την πλευρά της, η αξιωματική αντιπολίτευση υπερψήφισε τη κοινή πρόταση που είχε καταθέσει μαζί με τη ΝΔ για την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας σε ό,τι αφορά την ποινική ευθύνη υπουργών καθώς και τις δύο ξεχωριστές προτάσεις, τη δική της και της ΝΔ για τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία. “ΌΧΙ” είπε ο ΣΥΡΙΖΑ στις δύο προτάσεις της ΝΔ που αφορούν τη διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού.

Η αλλαγή του τρόπου εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας με σχετική πλειοψηφία, όπως πρότεινε η ΝΔ, πέρασε με την ψήφο των κυβερνητικών βουλευτών, ενώ ευρύτερη πλειοψηφία καταγράφηκε στην ψήφιση του άρθρου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού. Το ίδιο συνέβη και με το άρθρο για την ευθύνη υπουργών και την κατάργηση των περιορισμών για την άσκηση διώξεων σε υπουργούς και υφυπουργούς, όχι όμως και στο άρθρο για τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας αποκλειστικά και μόνο στα κοινοβουλευτικά καθήκοντα του βουλευτή.

Διευρυμένη πλειοψηφία σημειώθηκε και στην ψήφιση του άρθρου για την Λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία με προτάσεις νόμων, μετά από υπογραφή 500.000 πολιτών. Το άρθρο ψηφίστηκε και από τους κυβερνητικούς βουλευτές, κίνηση που σχολιάστηκε ως “δωροπροσφορά” προς τον ΣΥΡΙΖΑ.

Κόντρα στη Βουλή

Νωρίτερα οι πολιτικοί αρχηγοί, ιδιαίτερα ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, διασταύρωσαν τα ξίφη τους σε μια έντονη αντιπαράθεση για τα ζητήματα που έμειναν ανοιχτά κατά την πενθήμερη συζήτηση στην Ολομέλεια των προς αναθεώρηση άρθρων. Και αυτό γιατί παρά τη συναίνεση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ σε βασικά άρθρα, όπως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, η κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου για τους Έλληνες του εξωτερικού και η αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και τις πρόωρες εκλογές, οι διαφορετικές προσεγγίσεις προκάλεσαν εντάσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ για παράδειγμα ήθελε στις αλλαγές του άρθρου για την ευθύνη υπουργών (άρθρο 86) την προσθήκη ερμηνευτικής δήλωσης, προκειμένου να μην ευνοηθούν, με την παραγραφή των αδικημάτων τους, όπως υποστηρίζει, πολιτικά πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση Novartis. Εντάσεις προκάλεσε και η θέση της ΝΔ για την εκλογή ΠτΔ με απλή πλειοψηφία, ακόμη και μικρότερη  των 151 βουλευτών, στην περίπτωση που δεν υπάρχει ευρύτερη συναίνεση στις πρώτες ψηφοφορίες. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει την απευθείας εκλογή ΠτΔ από το λαό, αν οι προηγούμενες ψηφοφορίες, που απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία, αποβούν άκαρπες.

Στην ομιλία του ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε θετικό τον συνολικό απολογισμό της Αναθεώρησης του Συντάγματος και απαντώντας στις επικρίσεις του Αλέξη Τσίπρα είπε ότι τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν τις απέρριψε η ΚΟ της ΝΔ, αλλά ο  ελληνικός λαός στις εκλογές του Ιουλίου. Υποστήριξε, ωστόσο, ότι το νέο Σύνταγμα που θα έχει από αύριο η χώρα «θα φέρει την σφραγίδα της σημερινής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, αλλά θα είναι και προϊόν διακομματικής συναίνεσης»!

Μητσοτάκης: Θετική, αλλά περιορισμένη

Ο πρωθυπουργός κατηγόρησε την προηγούμενη κυβέρνηση ότι θυμήθηκε την αναθεώρηση λίγους μήνες πριν τις εκλογές και επέμεινε ότι η συζήτηση στην αναθεωρητική Βουλή έγινε με κανόνες, όπως ορίζουν το Σύνταγμα και ο Κανονισμός της Βουλής. Στην ολιγωρία της προηγούμενης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας απέδωσε ο κ. Μητσοτάκης και την σχετικά πενιχρή αναθεώρηση (με αναφορές στο άρθρο 16 για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια και στην έλλειψη προτάσεων για την κλιματική αλλαγή), καθώς, όπως είπε, «από τις 154 προτάσεις αλλαγών που είχαν τεθεί αρχικά, η προτείνουσα Βουλή έφερε προς αναθεώρηση μόνον 40 στην παρούσα Βουλή».

Τόνισε, ωστόσο, ότι παρά τους περιορισμούς η παρούσα αναθεωρητική Βουλή πέτυχε τη συμφωνία σε εννέα κρίσιμες διατάξεις, δύο από τις οποίες ήταν προτάσεις της ΝΔ. Η πρώτη από αυτές αφορά την ισοτιμία των στρατιωτικών με τους τακτικούς δικαστές και η δεύτερη παρέχει και στη μειοψηφία της Βουλής τη δυνατότητα συγκρότησης Εξεταστικών Επιτροπών. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην πρόταση της ΝΔ για την συνταγματική κατοχύρωση του μέσου Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, κάνοντας λόγο για σημαντική τομή. Ρώτησε μάλιστα τον Αλέξη Τσίπρα γιατί δεν την ψηφίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού συμφωνεί ότι «είναι το μόνο εργαλείο για την αντιμετώπιση της φτώχειας».

Σημαντική χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός και την διάταξη που διευκολύνει την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού, ένα θέμα στο οποίο υπήρξε συμφωνία των κομμάτων και το σχετικό νομοσχέδιο θα εισαχθεί την Τρίτη στη Βουλή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαιρέτησε την αλλαγή του άρθρου 86 για την ευθύνη υπουργών και την κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας αδικημάτων, χωρίς όμως να αναφερθεί στην ερμηνευτική δήλωση που ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ.

Στα “ταμπούρια” ο Τσίπρας

Νωρίτερα, ο Αλέξης Τσίπρας υπερασπίστηκε την πρόταση αναθεώρησης που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Νοέμβριο του 2018, υποστηρίζοντας ότι αυτή αποτύπωνε  ένα συνολικό σχέδιο, αφετηρία του οποίου ήταν η θεμελιώδης παραδοχή ότι το Σύνταγμα ανήκει σε όλους τους πολίτες. Ο ίδιος τόνισε ότι αυτή η παραδοχή είναι και η μεγάλη διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από τη ΝΔ, την οποία κατηγόρησε ότι έφερε ως αντιπρόταση «μια αμήχανη και άτολμη συρραφή σκόρπιων διατάξεων».

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είπε επίσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι έχει σχέδιο, σε αντίθεση με τη ΝΔ που, όπως είπε, «απέδειξε ότι στα του Συντάγματος κινείται χωρίς πυξίδα και χωρίς σχέδιο». Κατηγόρησε μάλιστα τη ΝΔ ότι η πρότασή της το 2018 είχε έναν σκοπό: «την συνταγματοποίηση του νεοφιλελευθερισμού στη Παιδεία και στο περιβάλλον, με διατάξεις που οδηγούν ευθέως στην εμπορευματοποίηση της Παιδείας και την υποβάθμιση της προστασίας του περιβάλλοντος».

Ο Αλέξης Τσίπρας επέμεινε στην προσθήκη της ερμηνευτικής δήλωσης σε ότι αφορά την ευθύνη υπουργών, κάτι που έκανε και ο ΣΥΡΙΖΑ, επικρίνοντας τον Μητσοτάκη για την άρνηση της ΝΔ  να ψηφίσει την ερμηνευτική διάταξη που αποσαφηνίζει ότι «η δωροδοκία δεν είναι στα καθήκοντα του υπουργού, αλλά επ’ ευκαιρία αυτών και άρα δεν μπορεί να έχει σύντομη παραγραφή». Στην ίδια ανακοίνωση ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί τον πρωθυπουργό και για τις αλλαγές στον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, κάνοντας λόγο ευτελισμό του θεσμού.

«Άτολμη, όχι αρκετή, αλλά αναγκαία», χαρακτήρισε την αναθεώρηση του Συντάγματος η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά, παρά τον συνταγματικό λαϊκισμό στον οποίο, όπως είπε, επιδόθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Η κ. Γεννηματά τόνισε ότι δεν έγιναν όσα χρειάζεται η χώρα, σημειώνοντας ότι η  συνταγματική αναθεώρηση δεν απάντησε σε κρίσιμα ζητήματα. Αναφέρθηκε μάλιστα ιδιαίτερα στο ότι δεν συζητήθηκε η αλλαγή του άρθρου 16 για την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων ούτε τα θέματα της κλιματικής αλλαγής, ζητήματα στα οποία επικέντρωσε την κριτική του για την περιορισμένη αναθεώρηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.