Δώστε κίνητρα στις εξορυκτικές εταιρείες μην φύγουν από την Ελλάδα

Τη στιγμή που η τουρκική εξωτερική πολιτική, αλλά και μια σειρά περιβαλλοντικών οργανώσεων έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα –ο καθένας με τον τρόπο που του αναλογεί και για διαφορετικούς λόγους φυσικά– ακύρωσης των ελληνικών εξορύξεων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ελλάδα, οι τιμές φυσικού αερίου συνεχίζουν να καταρρέουν στη διεθνή αγορά (Εικ.1) με αποτέλεσμα να έχουν έλθει σε δυσχερή θέση πολλές εξορυκτικές εταιρείες.

Με άλλα λόγια, αυτή η κατάσταση είναι μεσοπρόθεσμα εξαιρετικά δυσμενής τόσο για τα αναμενόμενα κέρδη των εταιρειών πετρελαίου όσο και για την παρουσία τους εντός της ελληνικής επικράτειας για την ανάδειξη του ορυκτού μας πλούτου σε υδρογονάνθρακες. Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ιδιαίτερα ότι η αποφασισθείσα επίσημα απολιγνιτοποίηση της χώρας μας προϋποθέτει την στήριξη του ενεργειακού μείγματος της χώρας μας τόσο από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) όσο και από εγχώριες πηγές φυσικού αερίου μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Πιο συγκεκριμένα η έγκυρη εταιρεία αξιολόγησης της διεθνούς αγοράς υδρογονανθράκων IHS Markit διαπίστωσε πρόσφατα ότι οι τιμές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ (από την οποία εισάγουμε ήδη φορτία LNG) θα πέσουν ακόμη χαμηλότερα δηλαδή στο επίπεδο των 2 δολαρίων ανά MMBtu το 2020 και ότι εκεί αναμένεται να παραμείνουν για αρκετό διάστημα. Η εικόνα του αναμενόμενου κέρδους από τις εξορύξεις φαίνεται επί του παρόντος να καταρρέει σημαντικά. Οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να είναι βαθιές, και ίσως πολύ οδυνηρές για την ανάπτυξη του τόπου μας.

Είναι γνωστό ότι μεγάλες εταιρείες, όπως η ΕxxonMobil και η Total, αντιμετωπίζουν ήδη σημαντικά οικονομικά προβλήματα, αλλά πολύ περισσότερο υποφέρουν οι μικρομεσαίες πετρελαϊκές εταιρείες εξορύξεων που αυτή την στιγμή αντιπροσωπεύουν το 30% τις παγκόσμιας παραγωγής περίπου. Τέτοιες μικρομεσαίες εταιρείες έχουν επιδείξει πρόσφατα σημαντικό ενδιαφέρον σε περιοχές για τις οποίες η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων έχει πρόσφατα επιλέξει για να προκηρύξει σε διεθνή διαγωνισμό παραχωρήσεων (Εικ.2).

Η ισχύουσα κατάσταση στην διεθνή αγορά σε συνδυασμό με την άτυπη ανορθόδοξη επιχειρηματική εισβολή της Τουρκίας μέσω της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης, προσπαθεί να δώσει την χαρακτηριστική βολή στην επενδυτική προσπάθεια της Ελλάδας πριν αυτή αναδείξει τον ορυκτό της πλούτο Νότια της Κρήτης.

Ανασκουμπώνονται οι πετρελαϊκές

Παράλληλα με τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι όλες οι ανά τον κόσμο πετρελαϊκές εταιρείες έχουν προβεί σε σημαντικές μειώσεις των προγραμματισμένων επενδύσεων εξορύξεων. Ο τομέας του πετρελαίου και του φυσικού αερίου πολιορκείται ήδη από επικείμενες πτωχεύσεις και αντίστοιχες περικοπές προϋπολογισμών επενδύσεων. Η παραγωγή παραμένει προς το παρόν διεθνώς στάσιμη. Είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης, το αίτημα προ μερικών εβδομάδων της ΕΛΠΕ ΑΕ να αναβάλει την υποχρέωση διεξαγωγής γεώτρησης εντός 2019 για το 2021 στον Πατραϊκό Κόλπο!

Ο τομέας των επενδύσεων για ερευνητικό και παραγωγικό εξοπλισμό, ανάπτυξης κοιτασμάτων καθώς και εφοδιασμού πετρελαίου και φυσικού αερίου αναμένεται ότι θα επιδεινωθεί επίσης σημαντικά. Παράλληλα οι οικονομικές επιδόσεις των μετοχών των εταιρειών παροχής υπηρεσιών (Halliburton, Schlumberger και Baker Hughes) σε εξορύξεις κοιτασματων υδρογονανθράκων αναμένεται να οδηγηθούν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.

Με βάση τα παραπάνω, το ερώτημα είναι, αν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα για έρευνες και τυχόν εκμετάλλευση κοιτασμάτων θα παραμείνουν τελικά στην χώρα ή όχι. Η γνώμη μας είναι ότι οι συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί στην Ελλάδα είναι αρκετά ευέλικτες ώστε να μπορέσουν αντέξουν μεσοπρόθεσμα στις επερχόμενες πιέσεις της Αγοράς. Το ερώτημα είναι εάν θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε επί πλέον νέες συμβάσεις εξορύξεων ή όχι στην υποθαλάσσια ελληνική επικράτεια.

Δυστυχώς όμως, από πολιτικής και γραφειοκρατικής άποψης, το ελληνικό σύστημα έχει επιδείξει εξαιρετική ανικανότητα στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων, έχοντας απολέσει μία ολόκληρη άγονη δεκαετία χωρίς προσέλευση γεωτρύπανου και χωρίς ανακάλυψη κάποιου μικρού ή μεγάλου κοιτάσματος στην Ελλάδα.

Το συντομότερο δυνατό

Η Ελλάδα, αυτή την στιγμή, έχει απόλυτη ανάγκη –το συντομότερο δυνατόν– τη διεξαγωγή μιας γεώτρησης, για τυχόν ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου, παρόμοια με την ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr της Αιγύπτου. Θυμίζουμε ότι η αξία του κοιτάσματος αυτού ανέρχεται σήμερα στα 200 δισ. δολ. έχοντας αλλάξει στην πράξη την οικονομική και ενεργειακή μοίρα της Αιγύπτου.

Για να εξασφαλίσουμε, λοιπόν, ότι θα συμβεί και στην Ελλάδα κάτι ανάλογο με το κοίτασμα Zohr της Αιγύπτου παραμένοντας ανέπαφες οι επενδύσεις εξορύξεων –χωρίς να ζητάνε επανειλημμένα αναβολές από το υπουργείο Ενέργειας των υποχρεώσεων των διεξαγωγής γεωτρήσεων– θα χρειασθεί να υιοθετηθούν στην πράξη σημαντικά κίνητρα για τις εταιρείες αυτές λόγω της ισχύουσας σημαντικής κρίσης στην αγορά.

Βάσει της εμπειρίας μας, τα κίνητρα αυτά είναι γνωστά στην αγορά, αλλά επειδή είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα δεν θα προχωρήσουμε στην ανάλυση τους. Αντίθετα, θα δώσουμε ένα μικρό παράδειγμα κινήτρων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντική επίσπευση του προγράμματος των αναμενόμενων ερευνών. Φερ’ ειπείν, θα μπορούσαν οι εταιρείες να απολαμβάνουν απαλλαγής επί τουλάχιστον μία διετία της υποχρέωσης πληρωμής μισθώματος (royalty) προς το ελληνικό δημόσιο. Αυτό βέβαια να συμβεί με την προϋπόθεση ότι θα αναλάμβαναν οι εταιρείες να πραγματοποιήσουν γεώτρηση δύο τουλάχιστον χρόνια ενωρίτερα από την ημερομηνία που προέβλεπε η σχετική επικυρωθείσα σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο.

Ολοκληρώνοντας, υπάρχει επιτακτική ανάγκη να διατηρήσουμε την ελπίδα δημιουργίας βαριάς βιομηχανίας παραγωγής φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η οποία θα μας επιτρέψει, χωρίς σημαντικές επιβαρύνσεις του λαού μας, να αντικαταστήσουμε από ενεργειακή άποψη τις μονάδες λιγνίτη της βόρειας Ελλάδος. Επίσης, θα μας επιτρέψει να αντικαταστήσουμε σημαντικό μέρος των εισαγωγών μας με φθηνότερο φυσικό αέριο (λόγω μικρότερης απόστασης από τις πηγές φυσικού αερίου) από εγχώριες πηγές αλλά και χωρίς επί πλέον φορολογία να χρηματοδοτήσουμε την εγκατάσταση πράσινων μονάδων ΑΠΕ την περίοδο 2025-2050.