Τρεις πένες που “καίνε” – Διαμαντόπουλος, Σεβαστάκης, Γκουρογιάννης

Με διαφορά λίγων μηνών κυκλοφόρησαν φέτος τρία συγκλονιστικά μυθιστορήματα Ελλήνων, ανδρών, συγγραφέων που με την πένα τους υπενθύμισαν ότι το ελληνικό ιστορικό παρελθόν παίζει καθοριστικό ρόλο στο παρόν και πάνω απ’ όλα ότι είναι ακόμη υπό διαμόρφωση. Δύο ακαδημαϊκοί των πολιτικών επιστημών και ένας δικηγόρος θα καταπιαστούν με δύσκολες σελίδες του ελληνικού παρελθόντος και θα παρουσιάσει ο καθένας του τη δική του μυθιστορηματική αλήθεια, προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε πολλά.

Ο Νικόλας Σεβαστάκης γράφει τον “Άνθρωπο στη σκιά” (εκδ.Πόλις) ως την πρώτη ολοκληρωμένη μυθιστορηματική του απόπειρα μετά από δύο συλλογές διηγημάτων. Το βιβλίο αναφέρεται στη σκιώδη ζωή του Φάνη Αυγερινού που όπως πληροφορούμαστε πολύ γρήγορα βρίσκεται κρεμασμένος σε μια πλαγιά του Υμηττού. Τι τον οδήγησε όμως εκεί; Σιγά-σιγά το νήμα της ζωής του και των πολιτικών γεγονότων που τον σημάδεψαν, οδηγώντας τον να ενταχθεί στoυς κόλπους της ελληνικής τρομοκρατίας, ξεδιπλώνεται μέσα από τις διαφορετικές ματιές ανθρώπων που έπαιξαν ρόλο στη ζωή του.

Ο Σεβαστάκης μέσα από αυτό το παζλ αφηγήσεων (παρελθόντος-παρόντος) θα παρουσιάσει θέματα της ήττας της Αριστεράς με το πέρας του Εμφυλίου πολέμου, πώς μπορεί κανείς να παρερμηνεύσει κοινωνικές και πολιτικές θεωρίες, πώς επιλέγει κάποιος τη βία ως απάντηση σε (ηθικά;) διλλήματα και πώς τελικά κάποια πράγματα είναι φενάκη. Ένα βαθιά πολιτικό μυθιστόρημα, που ομολογουμένως «κλείνει» κάπως απότομα αφηγηματικά θέλοντας μάλλον να δώσει στον αναγνώστη την εντύπωση ότι δεν μπορεί σε όλα να έχει απαντήσεις η μυθοπλασία.

Η “Αναψηλάφηση” (εκδ.Μεταίχμιο) του Βασίλη Γκουρογιάννη είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα που έχεις για καιρό στο μυαλό σου μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσής του. Ο ήρωας είναι μία σακατεμένη ψυχή (κυριολεκτικά και μεταφορικά) των βασανιστηρίων της Χούντας ο οποίος κατέφυγε στην Ισπανία και επέστρεψε στην Ελλάδα 50 χρόνια μετά προσπαθώντας να αναγνωρίσει μια πόλη μέσα από τα σημάδια της κρίσης.

Χρησιμοποιώντας το εύρημα του πονόδοντου, ο συγγραφέας θα μιλήσει με ωμότητα και σκληρότητα για πολλές σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας που είναι μια ανοιχτή πληγή και είναι εκεί για να υπενθυμίζουν τη σημαίνει αποχουντοποίηση, κομματοκρατία και χαμένη αξιοπρέπεια. Χρησιμοποιώντας με μαεστρία την ελληνική γλώσσα (ακόμα και λέξεις του δρόμου, ιδιαίτερη αργκό) θα ειπωθούν ωμές αλήθειες, που δεν ξέρουμε να θέσουμε τα όριά τους ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα.

Ο Δικαστής

Ο “Δικαστής” (εκδ.Μεταίχμιο) του Θανάση Διαμαντόπουλου είναι μια ως επί το πλείστον πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενός δικαστή-παντογνώστη, ο οποίος θέλοντας να εξιλεωθεί στο ιστορικό παρόν (ή και παρελθόν), αφηγείται τη ζωή του και τα σημαντικά γεγονότα που την καθόρισαν με φόντο αντίστοιχα κρίσιμα γεγονότα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Ο Διαμαντόπουλος θα βάλει τον ήρωα να εκφράσει απόψεις που δεν θα αρέσουν σε πολλούς, αλλά εξαιτίας αυτής της αποδοκιμασίας θα τους κάνει να ανατρέξουν στα γεγονότα που αναφέρει ο ήρωας και να οδηγηθούν στις δικές τους «αναγνώσεις».

Τα ηθικά ζητήματα που παρουσιάζει (πού είναι ο άνθρωπός πίσω από το επάγγελμα κτλ.) είναι αυτά που κερδίζουν τον αναγνώστη. Βέβαια δεν γίνεται κατανοητός ποιος ήταν ο ρόλος, αφηγηματικός και σε επίπεδο πλοκής, της αδαούς, από πλευράς Ιστορίας, υποψήφιας διδάκτορος της Ελληνικής Φιλολογίας και Εκπαίδευσης. Είμαστε τόσο σίγουροι ότι η σημερινή γενιά των 30 και κάτι ηλικιακά είναι απλώς μια ομάδα ανθρώπων με πλούσιο βιογραφικό προσόντων και μηδέν ιστορική, αλλά και πολιτική συνείδηση;

Τρία βιβλία που ως κέντρο τους έχουν την πόλη της Αθήνας σε όλες τις πολιτικές της εκφάνσεις της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Τρία βιβλία με ήρωες άντρες-έρμαια της Ιστορίας και της λάθος διαχείρισής της. Τρία μυθιστορήματα που αξίζει να διαβαστεί κάθε σελίδα τους γιατί ίσως μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα το παρόν μας, μέσα από το παρελθόν στο οποίο αναφέρονται. Τρία μυθιστορήματα που μας υπενθυμίζουν ότι οφείλουμε να είμαστε όντα πολιτικά και κύριοι των πράξεών μας.