Ποια “χαρτιά” έχει να παίξει ο Κυριάκος στον Λευκό Οίκο

Συναντώντας τους ηγέτες μιας μεγάλης δύναμης, όπως των ΗΠΑ, απαιτούνται γνώσεις, πληροφορίες, πορίσματα και ξεκάθαρη τοποθέτηση επί όλων των τοπικών, περιφερειακών και πλανητικών υποθέσεων. Χρειάζεται επίσης ξεκάθαρη πρόταξη των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων, γνώση των συμφερόντων των ΗΠΑ όπως ήταν, όπως είναι και όπως εξελίσσονται και προετοιμασμένες θέσεις για συναλλαγές, ξεκάθαρα στη βάση εθνικών συμφερόντων και τίποτα άλλο.

Έτσι μόνο μπορεί ένας Αμερικανός πρόεδρος να σε πάρει στα σοβαρά, να διαπραγματευτεί μαζί σου ουσιαστικά και να προχωρήσει σε συναλλαγές συμφερόντων που συμφέρουν τον λιγότερο ισχυρό. Αυτό είναι που δεν κάνουμε τα τελευταία διακόσια χρόνια ύπαρξης του νεοελληνικού κράτους, πλην ίσως Βενιζέλου. Αυτό δεν κάναμε σε όλα τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής τις τελευταίες δεκαετίες με κορυφαία παραδείγματα χαμηλών επιδόσεων το Κυπριακό, το δίκαιο της θάλασσας και τις “Πρέσπες”.

Κυρίως, όσον αφορά το σχέδιο Αναν, για το οποίο οι ίδιοι οι Αμερικανοί ομολόγησαν ότι αποφάσισαν στη βάση ντροπιαστικών για τους Έλληνες τακτικών σκοπιμοτήτων και την ακόμη αναξιοποίητη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ. Επίσης, όσον αφορά την εφαρμογή του δικαίου της θάλασσας για τα 12 μίλια Αιγιαλίτιδας, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ και τη Συμφωνία των Πρεσπών που ολοφάνερα εξυπηρέτησε σχέδια τακτικού χαρακτήρα κάποιων εφήμερων ασήμαντων σχεδιαστών των υπογείων του Πενταγώνου.

Η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον πρόεδρο των ΗΠΑ εν μέσω καταιγιστικών τοπικών, περιφερειακών και πλανητικών εξελίξεων είναι κάτι περισσότερο από σημαντική. Ενδέχεται και να είναι ιστορικής σημασίας. Στη βάση εδραιωμένων τυπολογιών της στρατηγικής ανάλυσης μια τέτοια συνάντηση, πέραν των προαναφερθέντων  συνεπάγεται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Κατά πρώτον, στη σύγχρονη αμερικανική πολιτική σκέψη κυριαρχεί ως περίπου αξίωμα η γνωστή ρήση του Hans Morgenthau ότι «βιώσιμο είναι εκείνο το κράτος το οποίο έχει επαρκή ισχύ [και εθνική στρατηγική] να εφαρμόσει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου που αφορούν την Επικράτειά του» αλλά και τα εθνικά του συμφέροντα όπως αυτό τα ορίζει και και όπως το ίδιο αυτεξούσια ιεραρχεί. Όταν ισχύουν αυτά, το ισχυρό κράτος αυτό δεν συναλλάσσεται. Μόνο ζητά αντί να δώσει ή και «διατάζει» κάτι για το οποίο η Ελλάδα έχει πικρές εμπειρίες.

Η Ελλάδα διαθέτει επαρκή ισχύ

Μετά λοιπόν από παλινωδίες δεκαετιών, αχρείαστους συμβιβασμούς, ντροπιαστικές αμφιταλαντεύσεις, ζεϊμπέκικα και μπερδεμένες νομικίστικες θεωρήσεις που δημιούργησαν σύνορα μεταξύ της υπόθεσης των 12 μιλίων, της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι απόλυτα νομιμοποιημένος να κάνει σαφές ότι επίκειται η πλήρης εφαρμογή της Συνθήκης του 1982 για την θάλασσα όπως όλα τα κράτη έπραξαν. Σε άλλη παρέμβασή μας εδώ, έγινε λόγος για πιθανές διευθετήσεις “ελεύθερης διάβασης” που θα μπορούσαν να άρουν οποιαδήποτε επιφύλαξη των ΗΠΑ αλλά και άλλων κρατών.

Παρά το γεγονός ότι σίγουρα οι Αμερικανοί γνωρίζουν τόσο την δική μας ισχύ και προβλήματα όσο και τα πολύ μεγαλύτερα προβλήματα και αδυναμίες της Τουρκίας, σε μια τέτοια συνάντηση ο Έλληνας πρωθυπουργούς πρέπει να κάνει σαφές το εξής: Η Ελλάδα διαθέτει επαρκή ισχύ, και όντως διαθέτει, για αποτροπή των τουρκικών απειλών. Εάν δεχτεί επίθεση από την Τουρκία θα αντεπιτεθεί και θα την συντρίψει στοχεύοντας κάθε αχίλλειο πτέρνα της.

Για όσους δεν το γνωρίζουν, σε όλα τα στρατηγικά τους σχέδια, οι ΗΠΑ –και όλα τα κράτη– όταν αναπτύσσουν αποτρεπτική στρατηγική κύριοι στόχοι είναι ότι προκαλεί εσωτερική διάσπαση και αποσχιστικές τάσεις ή και κατάλυση του επιθετικού κράτους.

Στο σημείο αυτό κάθε Έλληνας πολιτικός, πριν μια τόσο σημαντική συνάντηση, κλείνει τα αυτιά του σε τυχόν άτομα που δεν γνωρίζουν τι είναι το φαινόμενο πόλεμος, που δεν γνωρίζουν τους πολλούς κρίκους της αλυσίδας του πολέμου πριν μια μικρή η μεγάλη ένοπλη εμπλοκή. Δεν πρέπει να ακούει επ ουδενί εκείνους που δεν γνωρίζουν τι είναι αποτρεπτική στρατηγική, που δεν γνωρίζουν και ίσως ούτε τους νοιάζει τα εθνικά συμφέροντα και που τρομοκρατούν “δολοφονούν” την αποτρεπτική στρατηγική χαρακτηρίζοντάς την “λεονταρισμό” ή και χειρότερα.

Θα είμαστε ή δεν θα είμαστε σοβαρό κράτος; Η απάντηση είναι ότι μπορούμε να είμαστε και αυτό είναι ζήτημα οργάνωσης και στοιχειωδών γνώσεων. Παρενθετικά, όσον μας αφορά για το φαινόμενο “πόλεμος” έχει αναλυθεί εκτενέστερα και στο SLpress σε πολλές παρεμβάσεις.

Κόκκινες γραμμές

Θα μπορούσαν να ειπωθούν πολύ περισσότερα. Τονίζουμε μόνο ότι για τον νεοεκλεγέντα  πρωθυπουργό –όπως και κάθε άλλον που πρόσφατα εκλέγεται στο ανώτατο αυτό αξίωμα– αυτές οι συναντήσεις κορυφής με τον ηγέτη μιας μεγάλης δύναμης είναι μια ευκαιρία:

1. Να κάνει σαφές τις θέσεις της Ελλάδας.
2. Να βάλει κόκκινες γραμμές για τα ζωτικά και μείζονα εθνικά συμφέροντα (εδώ αυτό ο Ερντογάν το κάνει κάθε πρωί και καταμαρτυρείται ότι οι μεγάλες δυνάμεις το συνεκτιμούν δεόντως και συχνά με συμφέροντα τρόπο για την Τουρκία).
3. Να αιτιολογήσει την αμυντικού χαρακτήρα αποτρεπτική στρατηγική και να ξεκαθαρίσει ότι τελείωσαν οι πολλές –και τελικά ολοφάνερα για όλους άσκοπες– υποχωρήσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
4. Να πείσει πως για τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας κανείς να μην παρασύρεται από εσωτερικές διαιρέσεις γιατί για την υπεράσπιση του κράτους μας οι Έλληνες θα είναι μια γροθιά εάν μας επιτεθούν.

Σε τελευταία ανάλυση, έπρεπε να έχουμε ήδη καταλάβει ότι σε όλα τα μέτωπα στα οποία η Τουρκία μας απειλεί, η τακτική του κατευνασμού και της συζήτησης παραχώρησης κυριαρχίας είναι αυτοπαγιδευτική. Θυμίζουμε ότι μιλάμε για το δίκαιο της θάλασσας για νόμιμο και νομιμοποιημένο διπλασιασμό, περίπου, της ελληνικής Επικράτειας, και στην Κύπρο για κατάργηση του κράτους και ένταξή του στην τουρκική επικυριαρχία.  Οδηγεί τους άλλους, επιπλέον, όπως καταμαρτυρείται τις τελευταίες δεκαετίες, να προσαρμόζουν τις δικές τους θέσεις στην υποχωρητικότητά μας.

Η εικόνα που θα πρέπει να δίνει ένας Έλληνας πρωθυπουργός είναι αυτή που δίνει ο ηγέτης οποιουδήποτε άλλου κράτους και μόνο αυτό θα πείσει τους Αμερικανούς για ορθολογιστικές και συμφέρουσες θέσεις: Αντίσταση όταν θίγονται τα ζωτικά συμφέροντα, άρνηση νομιμοποίησης αναθεωρητικών απειλών, καμιά συζήτηση παραχώρησης κυριαρχίας ακόμη και μιας ίντσας, οι πολίτες μας και οι ομοεθνείς μας είναι πολύτιμο αγαθό και παρά το ότι η στρατηγική μας είναι αποτρεπτική-αμυντική εάν μας επιτεθούν θα απαντήσουμε δεόντως και αποφασιστικά.

Οι μορφασμοί του προσώπου

Πέραν των πιο πάνω και της άρτιας προετοιμασίας που επιτάσσει μια τέτοια συνάντηση υπάρχει και η “εικόνα του ηγέτη”. Οι παραστάσεις που δημιουργεί ο ηγέτης όταν κάνει δημόσιες δηλώσεις ή συνομιλεί με αρχηγούς άλλων κρατών εντάσσονται στην ευρύτερη λογική των θέσεων που καταθέτει. Όπως συνηθίζεται να λέγεται στην στρατηγική ανάλυση, ακόμη και οι μορφασμοί του προσώπου ενός πολιτικού ή στρατιωτικού ηγέτη μετρούν θετικά ή αρνητικά στην στρατηγική αξιοπιστία του κράτους που αντιπροσωπεύει.

Τέλος, μια νέα αφετηρία παράστασης αξιόπιστου κράτους είναι ύψιστης σημασίας για ένα ακόμη λόγο. Οι κατά τα άλλα ουσιαστικές στρατηγικές κινήσεις που ανακοινώθηκαν ή διαφαίνονται (βλέπε EastMed), για να επιτύχουν, απαιτείται να πειστεί η στρατηγικά ισχυρότερη υπερατλαντική δύναμη ότι η Ελλάδα είναι ένα στρατηγικά αξιόπιστο κράτος το οποίο αφήνει πίσω τους κατευνασμούς.

Οι άσκοπες συνομιλίες και υποχωρήσεις είναι παρελθόν και ότι με αποφασιστικότητα υπεραμυνόμαστε και εκπληρώνουμε τα νόμιμα, νομιμοποιημένα και θεμιτά συμφέροντα τα οποία –όπως εξελίσσεται η περιφέρειά μας– στρατηγικά δεν είναι αντίθετα με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Να το πούμε όμως και να το εξηγήσουμε για να πειστούν και να δομήσουν την στρατηγική τους ανάλογα. Το ίδιο, για να πείσουμε και τα υπόλοιπα κράτη της περιφέρειάς μας ότι είμαστε ένα αξιόπιστο κράτος με το οποίο μπορούν να αναπτύξουν συμμαχικές σχέσεις με επενδύσεις κάθε είδους που εκπληρώνουν τα συμφέροντά τους. Καλή επιτυχία κ. πρωθυπουργέ.