Κάμπο Τενέζε… Τα “αδιάβατα” όρη δεν ήταν εμπόδιο, απώλειες άνω του 80%!

Το 1805 ήταν έτος θριάμβου για τα γαλλικά όπλα. Και όμως ο γαλλικός θρίαμβος θα μπορούσε να έχει ακυρωθεί από το άνοιγμα ενός νέου μετώπου, στη νότια Ιταλία, καθώς η Γηραιά Αλβιών, η Βρετανία, ως άλλη Αθήνα, μπορούσε με τα «ξύλινα τείχη» της να πλήξει τη Γαλλική Αυτοκρατορία στο μαλακό, μεσογειακό της, υπογάστριο. Έτσι ενώ όλα έβαιναν καλώς για τον Ναπολέοντα ένα νέο πολεμικό μέτωπο δημιουργήθηκε ξαφνικά στην Ιταλία. Το μέτωπο αυτό άνοιξε όταν ο βασιλιάς του Βασιλείου των Δύο Σικελιών Φερδινάνδος A’ (αναφέρεται και ως Φερδινάνδος Δ’ της Νεαπόλεως).

Η γαλλική εισβολή

Ο στρατός του Βασιλείου των Δύο Σικελιών αριθμούσε περί τους 22.000 άνδρες. Ωστόσο η ποιότητα της δύναμης αυτής ήταν ιδιαιτέρως χαμηλή. Για την ακρίβεια ο στρατός της Νεαπόλεως, μαζί με αυτόν της Ισπανίας, θεωρείτο και ήταν ο χειρότερος στην Ευρώπη. Ο στρατός αυτός τελούσε υπό τον Γερμανό στρατάρχη Ρόζενχαϊμ και τον Γάλλο εξόριστο βασιλόφρονα στρατηγό Ροζέρ ντε Νταμάς. Η προσπάθεια των αρχών του βασιλείου να ενισχύσουν τον στρατό μέσω στρατολογίας απέτυχε παταγωδώς και έτσι τελικά εντάχθηκαν στον στρατό κρατούμενοι των φυλακών και θαμώνες των διαφόρων καταγωγίων της πρωτεύουσας Νεαπόλεως.

Η μάχη του Κάμπο Τενέζε

Στο μεταξύ η γαλλική δύναμη υπό τον στρατάρχη Μασενά εισέβαλε στα εδάφη του Βασιλείου των Δύο Σικελιών, στις 8 Φεβρουαρίου 1806, έχοντας να αντιμετωπίσει μόνο τον υστερούντα αριθμητικά και κυρίως ποιοτικά στρατό του. Ο Γάλλος στρατηγός Ρεϊνιέ διατάχθηκε να προελάσει μέχρι τα στενά της Μεσσήνης και να θέσει υπό τον έλεγχό του το πέρασμα από και προς τη Σικελία, έχοντας υπό τις διαταγές του 10.000 άνδρες.

Στο μεταξύ ο στρατός του βασιλιά Φερδινάνδου είχε υποχωρήσει νοτιότερα. Ο μεν Ρόζενχαϊμ είχε λάβει θέσεις νότια της Νεάπολης, ο δε Νταμάς έλαβε θέσεις σε μια φύσει οχυρή τοποθεσία στην περιοχή του Κάμπο Τενέζε στην Καλαβρία. Η τοποθεσία είχε ενισχυθεί και με οχυρώματα εκστρατείας.

Ο Νταμάς είχε αναπτύξει τις δυνάμεις κατά μήκος μιας μικρής κοιλάδας ανάμεσα σε δύο βουνά στα οποία στήριζε ασφαλώς τις πτέρυγές του. Αν υπήρχε πραγματικά μια τοποθεσία όπου οι Γάλλοι θα μπορούσαν να αναχαιτισθούν ήταν ακριβώς εκεί. Το συνολικό μήκος της κατεχόμενης τοποθεσίας είχε μήκος μόλις 1.350 μ. Επί του στενού αυτού μετώπου, με τα πλευρά του εξασφαλισμένα, ακόμα και ο στρατός του Βασιλείου των Δύο Σικελιών ήταν ικανός να σταματήσει τους Γάλλους. Τουλάχιστον αυτό πίστευε ο Νταμάς.

Γαλλική έφοδος

Στις 6 Μαρτίου 1806 οι ανιχνευτές του Ρεϊνιέ εντόπισαν αντιπάλους πολιτοφύλακες, υπό τον συνταγματάρχη Σκιάρπα. Η δύναμη του Σκιάρπα επάνδρωνε μια πρώτη τοποθεσία αρκετά εμπρός από την κύρια γραμμή άμυνας του Νταμάς. Οι Ναπολιτάνοι πολιτοφύλακες δεν κατάφεραν πάντως να καθυστερήσουν τους εμπειροπόλεμους Γάλλους και σαρώθηκαν με την πρώτη έφοδο, αφήνοντας πίσω τους 300 νεκρούς και αιχμαλώτους, μαζί με τέσσερα πολύτιμα πυροβόλα. Μετά την επιτυχία αυτή ο Ρεϊνιέ συνέχισε την προέλασή του και στις 8 Μαρτίου βρέθηκε ενώπιον της κύριας γραμμής άμυνας του Νταμάς. Ο Γάλλος στρατηγός αναγνώρισε την αντίπαλη τοποθεσία και αποφάσισε να επιτεθεί με το πρώτο φως της επόμενης. Ο Νταμάς, όπως διαπίστωσε ο Ρεϊνιέ, είχε διαπράξει ένα θανάσιμο σφάλμα.

“Αδιάβατα” όρη και συντριβή

Ενώ είχε οχυρώσει την μικρή πεδιάδα, έχοντας κατασκευάσει τρία πυροβολοστάσια, τα οποία υποστήριζαν εννέα τάγματα πεζικού, δεν ανέπτυξε καθόλου δυνάμεις του στα βουνά που κάλυπταν την τοποθεσία του, θεωρώντας πως το δύσβατο έδαφος δεν επέτρεπε υπερκερωτικό γαλλικό ελιγμό. Και όμως ο Ρεϊνιέ αυτό ακριβώς έπραξε. Ο Γάλλος στρατηγός έταξε κατά μέτωπο μια μόνο ταξιαρχία του με σκοπό να απασχολεί τον όγκο των αντιπάλων δυνάμεων και διέταξε τη δεύτερη ταξιαρχία της μεραρχίας του να εκτελέσει υπερκερωτικό ελιγμό έναντι του αντιπάλου δεξιού, τηρώντας ως εφεδρεία μια μεραρχία του.

Το γαλλικό ελαφρύ πεζικό κινήθηκε σε φάλαγγα κατ’ άνδρα και περνώντας το αδιάβατο, κατά τον Νταμάς, βουνό, στο δεξιό της εχθρικής τοποθεσίας, βρέθηκε στα νώτα των Ιταλών. Αμέσως μετά οι Γάλλοι αναπτύχθηκαν σε διάταξη ακροβολισμού και επιτέθηκαν προκαλώντας σύγχυση στους αμυνόμενους που είδαν ξαφνικά τον εχθρό στα νώτα τους. Μόλις ακούστηκαν δε οι πρώτοι πυροβολισμοί στα νώτα των δυνάμεων του Νταμάς, ο Ρεϊνιέ διέταξε και κατά μέτωπο επίθεση. Ύστερα από μικρή αντίσταση οι άνδρες του Νταμάς τράπηκαν σε φυγή πανικόβλητοι. Τουλάχιστον 1.000 από αυτούς σκοτώθηκαν και άλλοι 2.000 αιχμαλωτίσθηκαν.

Επίσης χάθηκε το σύνολο του πυροβολικού, τα μεταγωγικά μάχης και οι αποσκευές των ανδρών. Ακόμα και οι στρατιώτες που ξέφυγαν όμως είχαν χάσει παντελώς το ηθικό τους, ενώ πολλοί είχαν πετάξει και τα όπλα τους. Χωρίς κανένα οργανικό δεσμό πια οι άνδρες του Νταμάς είχαν μετατραπεί σε όχλο. Από τους 14.000 άνδρες του Νταμάς σκοτώθηκαν, αιχμαλωτίσθηκαν ή λιποτάκτησαν οι 8-9.000!