Ένα βήμα μπροστά δύο βήματα πίσω στον Κόλπο

του Μιχαήλ Βασιλείου  – 

Εξελίξεις και ανατροπές σημειώνονται στη Μέση Ανατολή με τους πρωταγωνιστές της κρίσης στον Κόλπο να δείχνουν σημάδια βούλησης εξομάλυνσης των σχέσεων, τα οποία στη συνέχεια «ξεθωριάζουν». Στην ίδια διελκυστίνδα εμπλέκεται και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Η σημαντική εξέλιξη αφορά το τηλεφώνημα που έγινε μεταξύ των ηγετών της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ με αντικείμενο τη συζήτηση της διπλωματικής κρίσης και την εξεύρεση της κατάλληλης διπλωματικής μεθόδου για την υπέρβασή της.

Το πρώτο βήμα φαίνεται πως έγινε από τον Εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, ο οποίος τηλεφώνησε στον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Του διεμήνυσε την πρόθεση της χώρας του να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να συζητήσει τις 13 προϋποθέσεις εξομάλυνσης που έχουν τεθεί.

Ο Σαουδάραβας μονάρχης φέρεται να καλωσόρισε την πρόθεση του Εμιράτου, σύμφωνα με όσα μετέδωσαν κρατικά μέσα ενημέρωσης στις δυο χώρες. Το σαουδαραβικό πρακτορείο ειδήσεων SPA μετέδωσε ότι λεπτομέρειες για την πρωτοβουλία τερματισμού της τρίμηνης σοβαρής διπλωματικής διένεξης, θα ανακοινωθούν μετά από τη συνεννόηση του Ριάντ με τις ηγεσίες της των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου και του Μπαχρέιν.

Αναστολή του διαλόγου

Ωστόσο, αιφνιδιαστικά, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τον διάλογο με το Κατάρ, κατηγορώντας το Εμιράτο ότι «διαστρέβλωσε» τα γεγονότα που αφορούν την τηλεφωνική συνομιλία, δηλαδή όσα διημείφθησαν ανάμεσα στους δυο ηγέτες! Οι Σαουδάραβες εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία ξεκαθαρίζουν ότι η επανέναρξη της διαδικασίας επικοινωνίας θα σημειωθεί μόλις το Κατάρ εκδώσει ανακοίνωση, η οποία θα ξεκαθαρίζει δημόσια τη θέση του Εμιράτου. Το Ριάντ απαιτεί να προκύψει ότι όσα συζητήθηκαν μεταξύ των δύο ηγετών είναι ταυτόσημα με αυτό που θα ανακοινωθεί.

Εάν κρίνουμε από όσα έδωσε στη δημοσιότητα το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων QNA του Κατάρ, η συνομιλία των δυο ηγετών προέκυψε μετά από αμερικανική διπλωματική παρέμβαση. Έγινε γνωστό ότι η διαμεσολαβητική πρωτοβουλία εκδηλώθηκε προ ημερών, ο δε Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε την επιθυμία να μεσολαβήσει για τον τερματισμό της κρίσης.

Στη συνέχεια ο Εμίρης του Κατάρ είναι αυτός που φέρεται να καλωσορίζει την πρόταση του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας να οριστούν δύο απεσταλμένοι (πιθανότατα εννοούν ένας από κάθε πλευρά) για την επίλυση των διαφορών, κατά τρόπον που δεν θα επηρεάζει την κυριαρχία των δυο χωρών.

Ποιος έκανε το πρώτο βήμα

Από την ανάγνωση των ανταποκρίσεων από τα πρακτορεία των δυο χωρών, προκύπτει η πρόθεση αμφοτέρων να φανεί ότι η άλλη πλευρά έκανε το πρώτο βήμα και δείχνει μεγαλύτερο ενθουσιασμό. Οι Σαουδάραβες διέρρευσαν ότι ο Εμίρης του Κατάρ πήρε την πρωτοβουλία, ενώ θα μπορούσε η αναφορά να μείνει σε γενικότερο επίπεδο αφού σε κάθε περίπτωση προηγήθηκε διπλωματικό παρασκήνιο και διαβουλεύσεις.

Από την άλλη πλευρά, το Κατάρ, εμφάνισε τον Σαουδάραβα μονάρχη να προτείνει τον ορισμό απεσταλμένων. Αυτό δεν άρεσε στους παραδοσιακά «ευαίσθητους» σε τέτοιες λεπτομέρειες Σαουδάραβες. Πρόθεσή τους ήταν το Κατάρ να προχωρήσει σε «κίνηση μετανοίας». Το Κατάρ δεν αποδεχόταν κάτι τέτοιο. Άρα έπρεπε να εξευρεθεί μέθοδος κοινά αποδεκτή αποφεύγοντας το «διπλωματικό φάλτσο».

Η αναφορά στο «να μην πλήττεται η κυριαρχία των δυο χωρών» πρέπει να ενόχλησε τους Σαουδάραβες. Το Κατάρ είχε κατηγορήσει τους αντιπάλους του ότι πολλές εκ των 13 προϋποθέσεων που ετέθησαν για εξομάλυνση των σχέσεων παραβίαζαν την κυριαρχία του. Άρα επί της ουσίας επιχειρούσε να τις αποκλείσει εκ προοιμίου από τη συζήτηση.

Στο κάδρο και το Ιράν

Φαίνεται όμως ότι η αμερικανική διπλωματία δεν θα αφήσει αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη. Τις επόμενες ημέρες θα επιχειρηθεί να βρεθεί κοινός τόπος ώστε να εκκινήσει μια διαδικασία, με στόχο την τελική εξομάλυνση των σχέσεων. Με τις εξελίξεις αυτές δεν μπορεί να μη συσχετιστεί η παροδική, όπως αποδείχθηκε, αλλαγή του κλίματος ανάμεσα στην Τεχεράνη και το Ριάντ.

Οι δυο χώρες ήρθαν σε επαφή με σκοπό τη διευθέτηση των λεπτομερειών για την πραγματοποίηση του προσκυνήματος στη Μέκκα Ιρανών σιιτών μουσουλμάνων. Η εξέλιξη αυτή δημιούργησε ευφορία και προσδοκίες ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει και σε αυτό το σοβαρό μέτωπο μια διαδικασία διαλόγου για συνολικότερη αποκλιμάκωση στη Μέση Ανατολή.

Ο Ιρανός αξιωματούχος, που είναι αρμόδιος για τη διοργάνωση του προσκυνήματος στη Μέκκα, ευχαρίστησε τη Σαουδική Αραβία. Υποστήριξε ότι το Ριάντ υιοθέτησε μια νέα προσέγγιση στο θέμα των Ιρανών προσκυνητών, κάτι το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε συζητήσεις για την αντιμετώπιση των ευρύτερων προβλημάτων ανάμεσα στις δυο χώρες.

 

Συνέχεια στην πηγή  defence-point.gr