Ελληνοτουρκικές διπλωματικές επαφές, αλλά με αμείωτη τη στρατιωτική πίεση

Ενώ οι αρμόδιες επιτροπές εμπειρογνωμόνων Ελλάδας και Τουρκίας προετοιμάζονται για τις διαπραγματεύσεις επί των ΜΟΕ (17-21 Φεβρουαρίου), η τουρκική προκλητικότητα χτυπάει κόκκινο. Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς τις 21 παραβιάσεις που σημειώθηκαν στον ελληνικό εναέριο χώρο. Πιο συγκεκριμένα, οκτώ τουρκικά F-16 και δύο F-4 πραγματοποίησαν δεκάδες παραβιάσεις στο βόρειο, κεντρικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο, ενώ καταγράφηκαν και δύο υπερπτήσεις πάνω από τους Αρκιούς και τους Λειψούς. Κατά την αναχαίτιση τους έλαβαν χώρα έξι εμπλοκές.

Παρ’ ότι η προσοχή της Άγκυρας είναι κατά βάση στραμμένη στην επαρχία Ιντλίμπ της βορειοδυτικής Συρίας, όπου και άλλοι πέντε Τούρκοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους, ο Χουλουσί Ακάρ δεν έχασε ευκαιρία να εγκαλέσει ξανά την Αθήνα. Σε συνέντευξή του –για δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα– επανέλαβε τους γνωστούς ισχυρισμούς του.

Για την ακρίβεια, δήλωσε στην εφημερίδα Hurriyet: «Ο τρόπος προσέγγισης της Ελλάδας καθιστά δύσκολη την εξεύρεση λύσης σε κοινό έδαφος. Η Ελλάδα έχει στρατιωτικοποιήσει 16 από τα 23 νησιά από το 1936 κατά παράβαση των συνθηκών. Παράλληλα με έναν τρόπο που δεν έχει προηγούμενο στον κόσμο ισχυρίζεται πως ο εναέριος της χώρος είναι 10 μίλια ενώ τα χωρικά της ύδατα φτάνουν τα 6 μίλια».

Μόνο τυχαία δεν είναι η επιμονή της Άγκυρας σε αυτό το ζήτημα. Έχει ενδιαφέρον να ακούει κανείς τον κατεξοχήν παραβάτη να κατηγορεί την Αθήνα για παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η πάγια ελληνική θέση, η οποία έχει διατυπωθεί από το υπουργείο Εξωτερικών είναι ότι το καθεστώς των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου διέπεται από διεθνείς συνθήκες.

Ειδικά, το καθεστώς των νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης διέπεται από τη Σύμβαση της Λωζάννης για τα Στενά του 1923, η οποία αντικαταστάθηκε με τη Σύμβαση του Μοντρέ του 1936. Αυτή η Σύμβαση, την οποία, ας σημειωθεί, επεδίωξε η Άγκυρα, επέτρεψε και πάλι τη στρατιωτικοποίηση της ζώνης των Στενών, στην οποία από γεωπολιτικής και νομικής απόψεως ανήκουν η Λήμνος και η Σαμοθράκη.

Το καθεστώς των νήσων Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας διέπεται από τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Το καθεστώς των Δωδεκανήσων διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947. Είναι αληθές ότι αυτές προέβλεπαν μερική αποστρατιωτικοποίηση των νησιών κι αυτό ίσχυε μέχρι την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και την έγερση εκ μέρους της Άγκυρας επεκτατικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο.

Η έμπρακτη τουρκική επιθετικότητα, που αντανακλά τη γενικότερη αναθεωρητική τάση της Άγκυρας, υποχρέωσε και νομιμοποίησε την Ελλάδα να οχυρώσει για λόγους άμυνας τα απειλούμενα από τους Τούρκους νησιά, επικαλούμενη τη σχετική ρητή πρόβλεψη του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.

Ελληνοτουρκικές επαφές και απάντηση Παυλόπουλου

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε στους ισχυρισμούς του Τούρκου υπουργού Άμυνας: «Ας το καταλάβει καλά η Τουρκία ότι η κάθε μορφής αμυντική θωράκιση όλων, ανεξαιρέτως, των νησιών μας στο Αιγαίο –συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, της στρατιωτικής τους θωράκισης– είναι όχι απλώς δικαίωμά μας αλλά και υποχρέωσή μας έναντι της τουρκικής προκλητικότητας». Ο Προκόπης Παυλόπουλος, μάλιστα, επικαλέστηκε τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ.

Παρ’ ότι η Αθήνα επιμένει στη θέση πως η μόνη ελληνοτουρκική διαφορά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, καθίσταται σαφές ότι η Άγκυρα συσσωρεύει αξιώσεις. Πολλοί αναλυτές, έχουν εκφράσει την άποψη ότι ο Ταγίπ Ερντογάν εντείνει την επιθετική πίεση με σκοπό να υποχρεώσει την Ελλάδα να προσέλθει σε μία συνολική διαπραγμάτευση επί των επεκτατικών διεκδικήσεων της χώρας του.

Με την Άγκυρα να διατηρεί υψηλούς τόνους, ο Φεβρουάριος αναμένεται καυτός μήνας και στο μέτωπο της διπλωματίας. Ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος θα συναντήσει τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ στις Βρυξέλλες, στη σύνοδο των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ. Τετ α τετ θα έχει και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη σύνοδο του Μονάχου για την ασφάλεια, η οποία θα πραγματοποιηθεί 14-16 Φεβρουαρίου.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Μαδρίτη, ενημέρωσε την Ισπανίδα ομόλογό του Αράντσα Γκονζάλεθ Λάγια αναφορικά με τις σοβαρές επιπτώσεις της παραβατικής συμπεριφοράς της Τουρκίας στην σταθερότητα, την ασφάλεια και την ειρήνη στη Μεσόγειο.