Το κατηγορώ Τούρκου αξιωματούχου – «Δικάστε τον Ερντογάν στη Χάγη»

Ολοένα και περισσότερες φωνές ζητούν ο Τούρκος πρόεδρος να βρεθεί ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου στη Χάγη. Ο προφανής λόγος; Η στήριξη που προσέφερε το καθεστώς του στους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους. Έξι χρόνια μετά την εμφάνιση του ISIS, τα ερωτήματα για την στάση του Ερντογάν απέναντι στην τρομοκρατική οργάνωση παραμένουν εκκωφαντικά.

«Δικάστε τον Ερντογάν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο», αναφέρει σε πύρινο άρθρο του ο καθηγητής και ερευνητής θεμάτων ασφαλείας, καθώς και πρώην στέλεχος της τουρκικής αντιτρομοκρατικής, Αχμέτ Γιαϊλά. Διότι, χωρίς τη στήριξη της Τουρκίας, το ISIS δεν θα είχε αποκτήσει τη δύναμη που απέκτησε και δεν θα είχε δολοφονήσει, τραυματίσει, βασανίσει και υποδουλώσει τόσες χιλιάδες ανθρώπους. «Χρειάστηκε να παραιτηθώ το 2014 από την αστυνομία ώστε να μην εμπλακώ στις ακρότητες του Ερντογάν, που φτάνουν το επίπεδο εγκλημάτων εναντίον της ανθρωπότητας», σημειώνει ο καθηγητής.

Αντί να σφραγίσει τα σύνορά της, από το 2013 και μετά, η Τουρκία διευκόλυνε τη διέλευση δεκάδων χιλιάδων μαχητών του ISIS και το προμήθευσε επανειλημμένα με πυρομαχικά, εκρηκτικά, στολές και φαγητό. Βοήθησε τους τρομοκράτες με διάφορους τρόπους, απευθείας από τις μυστικές υπηρεσίες (ΜΙΤ) ή μέσω άλλων ισλαμιστικών ομάδων. 

Η Δύση γνωρίζει το ρόλο που διαδραμάτισε το καθεστώς του τα προηγούμενα χρόνια. «Η Τουρκία παραμένει σημείο μετάβασης για ξένους μαχητές που θέλουν να ενταχθούν στο Ισλαμικό Κράτος, και να βοηθήσουν έτσι την τρομοκρατική οργάνωση να επανέλθει και να αποκτήσει ξανά επιρροή», αναφέρει έγγραφο του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ του Οκτωβρίου 2019. 

Υψηλά ιστάμενα μέλη του, ηττημένου πια, ISIS, έχουν μεταφερθεί στην Τουρκία, από όπου συντονίζουν τη δράση του. Είναι ενδεικτικό ότι, ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης και συγγενής του τέως αρχηγού Αμπού αλ Μπαγκνταντί, συνελήφθη στο Κιρκούκ, επιστρέφοντας από την Τουρκία. Επίσης, πληροφορίες που έρχονται από τους Σύρους αντάρτες, κάνουν λόγο για την ύπαρξη κρησφύγετου του ISIS στο Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, που βρίσκεται ακριβώς πάνω από το Χαλέπι της Συρίας. Βρετανοί ερευνητές που συνεργάζονται με τον ιρακινό στρατό, ανέφεραν ότι τουρκικές εταιρείες εμπλέκονται στην κατασκευή εκρηκτικών υλών, όπως πάστα αλουμινίου, και εξαγωγή τους προς το ISIS. 

Ο Γιαϊλά δεν παραλείπει να αναφερθεί και στο περιστατικό που αποκάλυψε την εμπλοκή της ΜΙΤ. Το 2015, είχε προκληθεί “σάλος” στη διεθνή επικαιρότητα με ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters για έγγραφα της εισαγγελίας στα Άδανα, σύμφωνα με τα οποία η τουρκική ΜΙΤ τροφοδότησε τους ισλαμιστές του ISIS με πυρομαχικά και εξαρτήματα. Τότε, οι εισαγγελείς που διέταξαν την έρευνα στο περιβόητο κονβόι από φορτηγά της ΜΙΤ συνελήφθησαν με εντολή του ανώτατου δικαστηρίου για αποκάλυψη κρατικών μυστικών και σπίλωσης της εικόνας της κυβέρνησης(!).

Στήριξη του ISIS

Εκτός από την απευθείας συνδρομή, ο Τούρκος ερευνητής θυμίζει πώς η Τουρκία διευκόλυνε τη χρηματοδότηση του ISIS, αγοράζοντας πετρέλαιο από τους τζιχαντιστές. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησε εταιρείες-βιτρίνες, όπως η Powertrans, με την οποία συνδέεται ο γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, σύμφωνα με email που διέρρευσαν στα Wikileaks, το 2016.

Αλλά και μετά την ήττα του ISIS, στην Τουρκία δημιουργήθηκε δίκτυο για τη διευκόλυνση της μεταφοράς εμβασμάτων και προμηθειών στα μέλη του. Γραφεία και εταιρείες του δικτύου είναι γνωστές στις αμερικανικές Αρχές. Εν τω μεταξύ, από τους υπόπτους που συνελήφθησαν στην Τουρκία για συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες -οι οποίοι ανέρχονταν το 2018 σε μόλις 1.354- αρκετοί αφέθηκαν ελεύθεροι, προκαλώντας δημόσια κατακραυγή, σε ορισμένες περιπτώσεις. 

Το έγκλημα στη Ροζάβα

Δεν είναι, όμως, μόνο η στήριξη του Ερντογάν στο ISIS, που μπορεί να στοιχειοθετήσει μια έρευνα εναντίον του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τον Οκτώβριο του 2019, η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων έδωσε την ευκαιρία στην Τουρκία να εξαπολύσει σφοδρή επίθεση κατά των Κούρδων, στο πλαίσιο της επιχείρησης “Πηγή της Ειρήνης”. Η επιχείρηση αυτή, παρόλο που αφορούσε στην εισβολή σε άλλο κράτος, έγινε ανεκτή σε γενικές γραμμές από τη Δύση.

Την περίοδο εκείνη, ο Ερντογάν προσπαθούσε να εμπλέξει το ΝΑΤΟ, με την ενεργοποίηση του άρθρου 5 ώστε να συνδράμουν οι συμμαχικές χώρες την Τουρκία. Όμως η Τουρκία δεν δέχθηκε κάποια επίθεση για να δικαιολογεί κάτι τέτοιο. Ακόμα και η Γερμανία, παγίως επιεικής και φιλική προς την Τουρκία, απέφευγε να προσφέρει νομιμοποίηση στην τουρκική ρητορική. Δεν είναι τυχαίο ότι σε έκθεσή της, η Επιτροπή Έρευνας της γερμανικής Bundestag γνωμοδότησε ρητά ότι «η τουρκική επίθεση συνιστά προφανώς παραβίαση της απαγόρευσης της μη χρήσης βίας, κατά το άρθρο 2 παρ. 4 του Χάρτη του ΟΗΕ».

Σύμφωνα με τον Κλάους Κρες, καθηγητή Ποινικού Δικαίου και Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Κολονίας, «έχει βάση να πιστεύουμε ότι ο Τούρκος πρόεδρος, δίνοντας εντολή για την “Πηγή της Ειρήνης”, μπορεί να υπήρξε υπεύθυνος και να συνεχίζει να είναι υπεύθυνος για το έγκλημα τις επιθετικής ενέργειας, όπως ορίζεται στο Άρθρο 8 του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Με βάση το Άρθρο 15, το Δικαστήριο μπορεί να ξεκινήσει προκαταρκτική έρευνα, αν το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσιζε να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 13».

Προσφυγή των Κούρδων

Εγκαταλελλημένοι από τους Αμερικανούς, οι Κούρδοι κατήγγειλαν την Άγκυρα στη διεθνή κοινότητα για μεθόδους εθνοκάθαρσης, καθώς και μαζικού εκτοπισμού του κουρδικού πληθυσμού. Μια ομάδα λοιπόν, εκπροσωπούμενη από τη βρετανική νομική εταιρεία Nexus, προσπαθεί να συγκεντρώσει χρήματα και στοιχεία για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.

Μέχρι στιγμής, το υλικό που έχει στη διάθεσή της προέρχεται από την κουρδική Ερυθρά Ημισέληνο η οποία, τότε, είχε κάνει λόγο για βομβαρδισμό από τουρκικό πυροβολικό και αεροπορία που στοχοποιούσαν ιατρικό προσωπικό και αμάχους. Σύμφωνα με τις καταγγελίες της, ο τουρκικός στρατός χρησιμοποίησε και χημικά όπλα, ρίχνοντας βόμβες λευκού φωσφόρου από drones. 

Αξίζει να θυμίσουμε ότι διεθνείς φορείς, όπως ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Νομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, είχαν τοποθετηθεί ξεκάθαρα ενάντια στην Τουρκία, δηλώνοντας ότι η επιχείρηση στη Ροζάβα αποτελεί επιθετική ενέργεια υπό τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Και παρόλο που, ως γνωστόν, η Τουρκία δεν το αναγνωρίζει, αυτό δεν εμποδίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να ζητήσει από το δικαστήριο τη διενέργεια έρευνας υπό το άρθρο 13 του Καταστατικού του.

Τέλος, στο μακρύ κατάλογο των επιθετικών ενεργειών του Ερντογάν που παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο θα πρέπει να προσθέσουμε και τη χρησιμοποίηση μεταναστών και προσφύγων στο Αιγαίο και τον Έβρο. Πρόκειται για ένα επιθετικό σχέδιο του Τούρκου προέδρου που στρέφεται εναντίον της Ελλάδας και βασίζεται πάνω στην εργαλειοποίηση και εκμετάλλευση αμάχων.

Κατόπιν όλων αυτών, το να πούμε απλά ότι ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του έχουν αίμα στα χέρια του είναι ευφημισμός. Η κατάληξη του Αχμέτ Γιαϊλά περιγράφει απόλυτα πώς έχουν τα πράγματα: «Ο βασιλιάς είναι γυμνός», κι η διεθνής κοινότητα έχει την ευθύνη να κάνει κάτι γι’ αυτό.