Το “κίνημα του καναπέ” τώρα δικαιώνεται!

Πώς τα φέρνει η ζωή! Οι πολίτες καλούνταν ενίοτε από πολιτικούς και κινήματα να εγκαταλείψουν τον καναπέ και να βγουν στους δρόμους, στις πλατείες για να διαμαρτυρηθούν, να αμφισβητήσουν. Την περίοδο που διανύουμε, την εποχή του κορoνοϊού, οι συνθήκες επιβάλλουν παραμονή στον καναπέ. Το σύνθημα “μένουμε σπίτι” για να σταματήσει η εξάπλωση του κορoνοϊού, αποτελεί μέτρο επιβαλλόμενο.

Εκεί, λοιπόν, που επιστρατεύονταν ρητορικές πειθούς για να εγκαταλείψουν οι πολίτες την… αραχτή του καναπέ –που παρέπεμπε στην παθητική παρακολούθηση των εξελίξεων– τώρα ξεκίνησε μια αντίστροφη εκστρατεία παραμονής στο σπίτι. Λόγω των ειδικών, πρωτόγνωρων, καταστάσεων που βιώνουμε.

Τα “κινήματα του δρόμου” έχουν δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια τους Αγανακτισμένους, τα Κίτρινα Γιλέκα, το “κίνημα της σαρδέλας”. Κινήματα που μάλλον θα καταστούν και αυτά θύματα του κορονοϊού. Δεν θα μπορούν για μεγάλη περίοδο να οργανώνουν κινητοποιήσεις. Τα κινήματα του δρόμου, στον βαθμό που το έχουν πετύχει, επιδίωξαν να αποδείξουν ότι η καθεστηκυία τάξη είναι αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα.

Θέλησαν δε να αποτελέσουν τον διαμεσολαβητή μεταξύ της κοινωνίας και της εκάστοτε κυβερνώσας ελίτ. Εσχάτως έχει εμφανιστεί, λόγω κορονοϊού, με πρώτους διδάξαντες τους Ιταλούς, το “κίνημα των μπαλκονιών”. Μια κίνηση, που αποσκοπεί να σπάσει την απομόνωση του σπιτιού, να υπάρξει επικοινωνία με τους γείτονες, αλληλοστήριξη.

Πέρα και πάνω από νόμους

Την ίδια ώρα, την εποχή της ανάγκης για κοινωνική αλληλεγγύη διαπιστώνονται και ισοπεδωτικές προσεγγίσεις στον βωμό της αντιμετώπισης της πανδημίας. Είναι πραγματικά τρομακτικό να γίνεται επιλογή ασθενών και να αποφασίζεται με την ψυχρή λογική του “ούτως ή άλλως θα πεθάνει σύντομα” (ηλικιακά), ή λόγω βεβαρημένου ιατρικού ιστορικού “δεν θα αντέξει”. Την εποχή της πολυδιαφημιζόμενης αλληλεγγύης, η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων, σε κάποιες χώρες, πέρασε στο στάδιο του αυτονόητου.

Τα μέτρα που έχουν ληφθεί σε όλες σχεδόν τις χώρες, είναι επώδυνα, πλην όμως –όπως συναφώς αναφέρεται– είναι αναγκαία και επιβαλλόμενα. Το πρόβλημα είναι αυτού του χαρακτήρα τα μέτρα να μην ανοίξουν την όρεξη κάποιων από τους “συνήθεις ύποπτους”, με προϋπηρεσία στις λογικές καταστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων.

Για παράδειγμα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, προωθεί νομοθεσία, που θα του επιτρέπει να κυβερνά με διατάγματα, πέραν και πάνω από νόμους. Επίσης, στο Ισραήλ χρησιμοποιείται ψηφιακό λογισμικό που διαθέτουν οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας, κατά τρόπον ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός και η απομόνωση των φορέων του κορονοϊού μέσω των δεδομένων που υπάρχουν στα κινητά τηλέφωνα των πολιτών. Με αυτό τον τρόπο, όπως αναφέρεται, θα εντοπίζονται και οι συναναστροφές των φορέων!

Η επόμενη ημέρα

Μπορεί κάποιος να υποψιαστεί πώς θα λειτουργήσει ο Ερντογάν, όταν και όποτε παραδεχθεί πως ο κορονοϊός έχει εισβάλει και επιτίθεται στους Τούρκους. Σαφώς και κάποιοι θα αξιοποιήσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να εδραιώσουν πρακτικές επιβολής καταστολής και περιορισμού των δικαιωμάτων των πολιτών. Αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να μην το υποβαθμίσουν οι πολίτες γιατί αφορά τη δημοκρατία.

Είναι σαφές πως η επόμενη ημέρα από την εκτόνωση της πανδημίας θα είναι διαφορετική. Υπάρχει ανάγκη, από τώρα, για ενδοσκόπηση. Υπήρξε σχεδόν σε όλες τις χώρες προσπάθεια κατεδάφισης του δημόσιου τομέα της υγείας (εδώ το βιώσαμε από τους πολέμιους του Γενικού Συστήματος Υγείας). Γενικά, τα πάντα προσεγγίζονταν με μία οικονομίστικη λογική. Η “υπεροχή” της αγοράς, από την προστασία του πολίτη.

Ο κορονοϊός έχει επιβεβαιώσει την ανάγκη του κοινωνικού κράτους, ως του μόνου θεσμού στήριξης των πολιτών. Ο κορονοϊός έκανε τα αποκαλυπτήρια του νεοφιλελευθερισμού, των διαφόρων εκδοχών της παγκοσμιοποίησης, καθώς στην ώρα της κρίσης, της μεγάλης πίεσης, του πανικού, άπαντες σχεδόν στρέφονται στο κράτος.