Η πετρελαϊκή κρίση βαρόμετρο για τη μετα-πανδημία οικονομική τάξη

Οι μνήμες από τους λεονταρισμούς και τις απειλές Τραμπ κατά του Πεκίνου και ο επακόλουθος εμπορικός πόλεμος, αν και νωπές φαντάζουν πλέον αναχρονιστικές. Ενώ η Κίνα εξέρχεται από την πανδημία, η Ευρώπη ακόμα δοκιμάζεται σκληρά και οι ΗΠΑ δείχνουν να βρίσκονται στα πρόθυρα υγειονομικού, και ίσως οικονομικού, Αρμαγεδδώνα. Στις πρωτοφανείς καταστάσεις που βιώνει ο πλανήτης, η διαχείριση και η προσαρμογή των οικονομιών αποτελεί το βαρόμετρο της επιτυχίας.

Εάν λοιπόν το πετρέλαιο αποτελεί το “αίμα” της παγκόσμιας οικονομίας, όσοι κρατάν τα κλειδιά της διαχείρισής του, ποιοτικής και ποσοτικής, αλλά και όσοι αντέχουν και προσαρμόζονται τις διακυμάνσεις του, σίγουρα θα αποτελέσουν τα μεγάλα ψάρια της μετα-πανδημία παγκόσμιας οικονομικής και όχι μόνο τάξης.

Ας εξετάσουμε, λοιπόν, πώς διαμορφώνονται τα δεδομένα στο ενεργειακό μέτωπο κατά την παρούσα συγκυρία. Οι τιμές του αργού πετρελαίου συνεχίζουν την ελεύθερη πτώση. Ο συνεχιζόμενος ενεργειακός πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας, σε συνδυασμό με τη διαρκή μείωση της ζήτησης, ελέω COVID-19, έχουν οδηγήσει τις διεθνής τιμές σε ιστορικά χαμηλά 18ετίας. Η τιμή αγοράς ενός βαρελιού αργού κυμαίνεται πλέον στα 20 με 24 δολ. με πτωτικές τάσεις, καθώς οι Σαουδάραβες συνεχίζουν ακάθεκτοι αυξάνοντας περαιτέρω την παραγωγή τους στα 12 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Ποσότητα που συνιστά ιστορικό ρεκόρ!

Αν και οι χαμηλές τιμές σίγουρα αποτελούν ανάσα για τη δοκιμαζόμενη Ευρώπη, δεν ισχύει το ίδιο και για τις ΗΠΑ. Ο πετρελαϊκός τους τομέας βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης, ειδικά όσον αφορά τη σχιστολιθική παραγωγή, που αποτελείται από πληθώρα μικρομεσαίων ιδιωτικών εταιριών. Ο πρόεδρος Τραμπ επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας, προς το παρόν εις μάτην.

Οι μεν Σαουδάραβες δεν είναι διατεθειμένοι να μειώσουν την παραγωγή τους, παρά μόνο συναινετικά με τη Ρωσία και τις χώρες του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ). Οι δε Ρώσοι, επιθυμούν σαφή γεωπολιτικά ανταλλάγματα από του Αμερικανούς, αναφορικά με τις κυρώσεις στον North Stream 2 και την παρουσία της Rosneft στη Βενεζουέλα. Ας μην ξεχνάμε πως και για τα δύο κράτη το βασικό διακύβευμα αφορά τα μερίδια της αγοράς και όχι τα καθαρά έσοδα.

Πετρελαϊκή κρίση και κρατική στήριξη

Ο επιχειρηματίας Τραμπ μαθαίνει με σκληρό τρόπο ότι στην παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα τον πρώτο λόγο είχαν έχουν και θα έχουν οι κρατικοί δρώντες. Ο συνδυασμός κορονοϊού και πετρελαϊκής κρίσης καταδεικνύει εμφατικά, πως το αμερικανικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο είναι αρκετά ευάλωτο, ειδικά σε σχέση με τα κεντρικά ελεγχόμενα συστήματα. Ενδεικτικά, πλείστες από τις αμερικανικές εταιρίες παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου ζητάνε πλέον ανοιχτά κρατική στήριξη. Μια εξέλιξη, πρωτοφανής για τα οικονομικό-πολιτικά δεδομένα της μήτρας του φιλελεύθερου καπιταλισμού.

Σε όλη αυτή τη ζοφερή για τις ΗΠΑ κατάσταση, οι μόνες θετικές εξελίξεις έρχονται από την Κίνα. Κινεζικές επιχειρήσεις αγοράζουν μεγάλες ποσότητες αμερικανικού αργού και LNG, εκμεταλλευόμενες τις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Η κινεζική οικονομία εξερχομένη σταδιακά της καραντίνας, όχι μόνο αποκτά πρόσβαση σε μεγάλες ποσότητες φθηνής ενέργειας, αλλά ταυτόχρονα τηρεί τις δεσμεύσεις της απέναντι στις ΗΠΑ αναφορικά με την προκαταρκτική εμπορική συμφωνία.

Θα αποφύγω τις παράτολμες προβλέψεις, αλλά κατά τη δεδομένη χρονική συγκυρία αποτελεί γεγονός πως το σύνολο του δυτικού κόσμου βρίσκεται στον πάγο. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς προκλήσεις, αναφορικά με τα πολιτικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά τους κεκτημένα.

Από την άλλη η Ασία, πρωτοστατούσης της Κίνας, δείχνει να εξέρχεται από την καραντίνα, σχετικά αλώβητη. Πλέον, όχι μόνο φαίνεται πως γράφει το δικό της success story, αλλά ταυτόχρονα τείνει χείρα βοηθείας προς τους, μέχρι πρότινος, ανταγωνιστές της. Μένει να δούμε εν τέλει, εάν η πανδημία όντως θα σημάνει την απαρχή της “δύσης της Δύσης”.