Έστειλε βοήθεια, ζητά “κατανόηση” ο Ερντογάν

Μία επιστολή του Ερντογάν προς τον Τραμπ συνόδευε την αποστολή βοήθειας ιατρικού υλικού που απέστειλε η Τουρκία στις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν εξελιχθελι στην σοβαρότερα πληττόμενη χώρα από την πανδημία του Covid-19. Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος αντιμετωπίζει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, κυρίως λόγω της κατάστασης της τουρκικής οικονομίας, επιχειρεί να ξαναζεστάνει τις, δοκιμαζόμενες το τελευταίο διάστημα, αμερικανοτουρκικές σχέσεις, εστιάζοντας στην μετά πανδημίας εποχή.

Η βοήθεια στάλθηκε την Τρίτη στις ΗΠΑ, με τουρκικό μεταγωγικό αεροσκάφος, την ώρα που ο Τραμπ κατηγορείται από Δημοκρατικούς κυβερνήτες και δημάρχους για ελλείψεις. Η ενέργεια αυτή δεν αποτελεί, ωστόσο, τη μοναδική κίνηση του Ερντογάν να αξιοποιήσει την αποστολή βοήθειας, προκειμένου να ανοίξει παράθυρα εξομάλυνσης των σχέσεων της Τουρκίας με άλλες χώρες. Προηγήθηκε, άλλωστε, ανάλογη κίνηση και προς το Ισραήλ, πριν μερικές εβδομάδες.

Στην επιστολή του προς τον αμερικανό ομόλογό του, ο Τούρκος πρόεδρος, αφού εκφράζει την ελπίδα ότι «ο αμερικανικός λαός θα επιδείξει την απαραίτητη ανθεκτικότητα για να αφήσει αυτήν την κρίση πίσω του» στρώνει το έδαφος για την συνεργασία των δύο χωρών στην “μετα-πανδημική φάση”. Μια συνεργασία που, όπως αναφέρει, θα είναι «ουσιαστικής σημασίας», κυρίως σε ό,τι αφορά την ανάκαμψη των οικονομιών.

Τουρκικές προσδοκίες 

Κάνοντας ήδη λόγο για «θετική ατμόσφαιρα» ο Ερντογάν δηλώνει έτοιμος να ανταλλάξει απόψεις με τον Τραμπ για την προώθηση των τουρκο-αμερικανικών διμερών σχέσεων και μπαίνει κατευθείαν στο “ψητό”, που δεν είναι άλλο από τον στόχο για την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρεται και στις πρόσφατες εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, κυρίως στη Συρία και τη Λιβύη, για να τονίσει ότι αυτές «έδειξαν για άλλη μια φορά τη σημασία της προάσπισης της συμμαχίας και συνεργασίας Τουρκίας-ΗΠΑ».

Όλοι γνωρίζουν, όμως, ότι οι πολιτικές της Άγκυρας στη Συρία, και προσφάτως στη Λιβύη, έχουν προκαλέσει αρκετές τριβές και αντιπαραθέσεις στις σχέσεις των δύο χωρών. Ο Ερντογάν, ωστόσο, προσπερνά τις αντιδράσεις που έχουν προκαλέσει οι πρωτοβουλίες του και εκφράζει την ελπίδα, ότι (αφού έστειλε ένα αεροπλάνο με μάσκες) το Κογκρέσο και τα αμερικανικά ΜΜΕ θα «κατανοήσουν καλύτερα τη στρατηγική σημασία» των σχέσεων των δύο χωρών.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, με φόντο την προμήθεια των ρωσικών S-400, τo αμερικανικό Κογκρέσο έχει λάβει μια σειρά αποφάσεων κατά της Άγκυρας για τις πολιτικές που προωθεί στη Συρία, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Την ίδια ώρα, αν και τελευταία λιγότερο εξαιτίας της πανδημίας, ο Τραμπ έχει δεχθεί έντονη κριτική από αμερικανικά ΜΜΕ για την απροθυμία του να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία. Κάτι για το οποίο έχει απειλήσει επανειλημμένως το Κογκρέσο.

“Καίγεται” για τη λίρα 

Ο Ερντογάν ζητά “κατανόηση” και οι λόγοι δεν είναι μόνον τα αδιέξοδα στα οποία έχουν περιέλθει οι γεωπολιτικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες του. Ο Τούρκος πρόεδρος πιέζεται ιδιαίτερα από την εσωτερική κατάσταση, κυρίως στον τομέα της οικονομίας, στην οποία η πανδημία δείχνει να δίνει την χαριστική βολή.

Την Τρίτη, η τουρκική λίρα συνέχισε την κατρακύλα και έσπασε το φράγμα της ισοτιμίας επτά προς ένα δολάριο, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να “κάψει” και άλλα συναλλαγματικά αποθέματα. Αυτή η νέα πτώση, που έφερε το τουρκικό νόμισμα κοντά στο ιστορικό χαμηλό της συναλλαγματικής κρίσης του 2018, ήταν μια ήττα για τον Ερντογάν και το τουρκικό κράτος, το οποίο, τουλάχιστον για ένα τριήμερο, πουλούσε δολάρια για να στηρίξει το “επτά προς ένα” της λίρας.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το Τουρκικό Ινστιτούτο Στατιστικής (TUIK), ο δείκτης εμπιστοσύνης στην τουρκική οικονομία βρίσκεται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, καθώς έπεσε τον τελευταίο μήνα από το 91,8% στο 51,03%. Η μεγαλύτερη πτώση καταγράφεται στον τομέα των υπηρεσιών και ακολουθούν οι κατασκευές και η βιομηχανική παραγωγή.

Η “πόρτα” από την Fed

Η “επίθεση φιλίας” του Ερντογάν προς τον Τραμπ έχει και μια άλλη πτυχή. Μέσα στον Απρίλιο, Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν δηλώσει ότι η Άγκυρα προχώρησε σε συνομιλίες με την Ουάσιγκτον, προκειμένου να εξασφαλίσει μια πιστωτική γραμμή (swap line) από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Η Fed όμως, αν και ανοίγει την γκάμα των πιστωτικών γραμμών (αποδέχεται ξένα νομίσματα με αντάλλαγμα δολάρια) στις κεντρικές τράπεζες αρκετών χωρών, δεν έχει συμπεριλάβει την Τουρκία στο πρόγραμμά της.

Στις τουρκοαμερικανικές επαφές συζητήθηκαν και άλλοι τρόποι χρηματοδότησης της τουρκικής οικονομίας και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει η Ουάσιγκτον να θέλει να στρέψει την Άγκυρα προς αυτές, οι οποίες όμως ενδέχεται, να μην είναι το αποτέλεσμα που επιθυμεί ο Ερντογάν.

Μια ανάσα στον Τούρκο πρόεδρο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πίεση της κοινής γνώμης, έρχεται να δώσει έρευνα της εταιρίας Ipsos, σύμφωνα με την οποία, περίπου το 74% των Τούρκων θεωρεί ότι η επιδημίας της Covid-19 είναι το «σημαντικότερο πρόβλημα» της χώρας και μόλις το 16% αναφέρει την κατάσταση της οικονομίας.

Η έρευνα αυτή αδυνατεί, ωστόσο, να υπερκαλύψει τα ευρήματα της Istanbul Ekonomi Araştirma, σύμφωνα με τα οποία το 41,8% των Τούρκων αναφέρει ως πρώτο πρόβλημα την “παύση εργασίας” λόγω των μέτρων και το 28% θεωρεί ότι η οικονομία θα πάει «πολύ χειρότερα» το 2020. Δεν καλύπτει βεβαίως ούτε το 50,4% των Τούρκων που αντιδρούν στην πρωτοβουλία του Ερντογάν για πανεθνικό έρανο υπέρ των δυνάτων, ένα ποσοστό που φτάνει στο 61,9% στις νεαρές ηλικίες.