Η φιλελεύθερη κεμαλική που έχει μπει στο μάτι του Ερντογάν
05/05/2020
Έπειτα από μία σειρά από απανωτές εκλογικές αποτυχίες, η τουρκική αντιπολίτευση πέρσι κατάφερε ένα σημαντικό ρήγμα στο καθεστώς Ερντογάν, κερδίζοντας δήμους “κλειδιά” στις τοπικές εκλογές. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης εστίασαν στον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ελάχιστοι όμως πρόσεξαν την Τζανάν Καφταντσιόγλου, την γυναίκα που πρωτοστάτησε στην εκλογή του.
Το προφίλ της 48χρονης Καφταντσιόγλου δεν θυμίζει σε τίποτα την εικόνα της “θεοσεβούμενης” και “πατριαρχικής” Τουρκίας που οικοδομεί ο Τούρκος πρόεδρος. Η μηχανόβιος φεμινίστρια, δυναμική ακτιβίστρια και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, ήρθε να “ταράξει τα νερά” του, επίσης παραδοσιακά ανδροκρατούμενου, αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).
Η ίδια δεν προέρχεται από κάποιο πολιτικό “τζάκι” των κεμαλιστών. Όπως ακριβώς και ο Τούρκος πρόεδρος, μεγάλωσε μέσα στην φτώχεια τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, σε ένα χωριό της Ανατολίας. Η ίδια συνηθίζει να λέει «είμαι ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκους πολίτες που γεννήθηκαν σε χωριό, αλλά ευνοήθηκε από τις ίσες ευκαιρίες που προσφέρει η δημοκρατία μας». Σπούδασε στην ιατροδικαστική σχολή της Κωνσταντινούπολης, αλλά γρήγορα την κέρδισε ο ακτιβισμός.
Η Καφταντσιόγλου, όπως και ο Ερντογάν, είχε υπερασπιστεί το δικαίωμα των φοιτητριών της Τουρκίας να εισέρχονται στις πανεπιστημιακές σχολές με την ισλαμική μαντίλα, ένα θέμα “ταμπού” για τους κεμαλιστές. Έγινε όμως περισσότερο γνωστή ασχολούμενη με υποθέσεις βασανιστηρίων και πολιτικών δολοφονιών. Ο πεθερός της, Umit Kaftancioglu δημοσιογράφος της Τζουμχουριέτ, δολοφονήθηκε από Τούρκους εθνικιστές την δεκαετία του ’80.
«Ακτιβίστρια και πολιτικός»
Από το 2011 η Καφταντσιόγλου άρχισε να καταλαμβάνει επιτελικές θέσεις στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα και το 2018 έγινε πρόεδρος του κόμματος στην περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με στελέχη του CHP «είναι τόσο ακτιβίστρια, όσο και πολιτικός». Η Καφταντσιόγλου παγίως υποστήριζε πως το κόμμα έπρεπε να στραφεί στον ακτιβισμό και στην κοινωνία των πολιτών, χωρίς τα στελέχη του να θυμίζουν τους “γκρίζους γραφειοκράτες” του παρελθόντος.
Είναι αυτή που βρίσκεται πίσω από την επικοινωνιακή καμπάνια του Ιμάμογλου, του μεγάλου νικητή των αυτοδιοικητικών εκλογών. Η καμπάνια του εστίασε στην καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής, αποφεύγοντας την πόλωση του στρατοπέδου του Ερντογάν. Ενώ ο κυβερνητικός υποψήφιος μιλούσε για «εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς της Τουρκίας», ο Ιμάμογλου πορεύτηκε με το σύνθημα «όλα θα πάνε καλα», καταφέρνοντας τελικώς να κάνει την έκπληξη.
Ήταν η Καφταντσιόγλου πίσω από την ιδέα να ανοιχτεί ο αντιπολιτευόμενος υποψήφιος σε κατηγορίες πολιτών, που παραδοσιακά το CHP περιφρονούσε, όπως τις εθνικές μειονότητες και τους θρησκευόμενους Τούρκους, με την συμβολική ενέργεια του Ιμάμογλου να προσευχηθεί σε τζαμί. Για πρώτη φορά υποψήφιος των κεμαλιστών κατάφερε να διεισδύσει σε ένα κοινό που, μέχρι πρότινος, μονοπωλούνταν από τους υποψηφίους του Ερντογάν.
Αιρετικές απόψεις για την τουρκική ιστορία
Σίγουρα η πολιτική στην Τουρκία δεν είναι αποκλειστικά ανδρική υπόθεση, αν θυμηθούμε την πρώην πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ ή την “Λε Πεν της Τουρκίας” Μεράλ Ακσενέρ. Αυτό που κάνει όμως την Καφταντσιόλου να ξεχωρίζει, είναι πως η ίδια επικρίνει το “σκοτεινό” παρελθόν της νεότερης τουρκικής ιστορίας, όπως την Γενοκτονία των Αρμενίων (όπως η ίδια την αποκαλεί), ή τις «δολοφονικές πρακτικές του τουρκικού κράτους».
Η ίδια συνηθίζει να παραφράζει ένα δημοφιλές σύνθημα των κεμαλιστών «δεν είμαστε στρατιώτες του Ατατούρκ, είμαστε σύντροφοι του», μία ρητορική που διαφέρει από την αντίστοιχη των εθνικιστικών “γερακιών” του CHP. Από το 2018 βρίσκεται στο στόχαστρο της τουρκικής δικαιοσύνης κατηγορούμενη για «τρομοκρατική δράση». Το τελευταίο διάστημα έχει μπει στο στόχαστρο του ίδιου του Τούρκου προέδρου, ο οποίος συχνά παραθέτει τις “αντεθνικές” της αναρτήσεις στα social media, σε συνεδριάσεις του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ.
