Η εποχή της ορθοπεταλιάς – Στροφή στο ποδήλατο λόγω πανδημίας

Την τιμητική του έχει το τελευταίο διάστημα το ποδήλατο, λόγω των περιορισμών που υπάρχουν στην χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, αλλά και του φόβου της συνάθροισης, χρησιμοποιείται από ολοένα και αυξανόμενο αριθμό πολιτών. Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο, η έξαρση του οποίου είναι ιδιαίτερα εμφανής στην Ελλάδα, καθώς η χρήση ποδηλάτου στη χώρα μας ήταν σχεδόν μηδαμινή τα προηγούμενα χρόνια.

Μπροστά σε αυτό το φαινόμενο, το οποίο αποτελεί πλέον μία αναγκαιότητα για τον περιορισμό διασποράς του κορωνοϊού, ο υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Χατζηδάκης αποφάσισε τη θέσπιση γρήγορων διαδικασιών για την προσωρινή δημιουργία ποδηλατοδρόμων και πεζόδρομων. Πρόκειται για ρυθμίσεις που σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, είναι στα πρότυπα πολλών ευρωπαϊκών πόλεων και προωθούν τη βιώσιμη μετακίνηση στις πόλεις.

Η σχετική διάταξη με τις προτάσεις του ΥΠΕΝ, η οποία κατατίθεται σε  τροπολογία στη Βουλή δίνει τη δυνατότητα στους Δήμους να δημιουργήσουν  προσωρινούς διαδρόμους για την κίνηση πεζών και προσωρινούς  ποδηλατόδρομους.  Με την ίδια διάταξη θα μπορούν οι δήμοι να χαρακτηρίζουν προσωρινά ως πεζόδρομους τοπικές οδούς που παρουσιάζουν αυξημένη κίνηση πεζών και συγκεντρωμένες χρήσεις εστίασης, καθώς και να δημιουργούν “περιοχές ήπιας κυκλοφορίας” σε τοπικές οδούς ή σε περιοχές κατοικίας.

Ανάρπαστα στη Θεσσαλονίκη

Παραλλήλως, το ΥΠΕΝ εκπονεί έναν οδηγό εφαρμογής αυτών των ρυθμίσεων, ο οποίος θα αποσταλεί στους Δήμους και θα περιλαμβάνει επιτυχημένες πρακτικές από τη διεθνή εμπειρία. Θα δίνει επίσης οδηγίες «για την ανακατανομή του οδικού χώρου, τη δημιουργία προσωρινών λωρίδων κίνησης του ποδηλάτου, τις ειδικές παρεμβάσεις για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας, τη δημιουργία προσωρινών επεκτάσεων πεζοδρομίων και λωρίδων πεζών».

Πρόκειται για ένα πακέτο ρυθμίσεων το οποίο επιχειρεί να συμβάλλει ενισχυτικά στην τμηματική άρση των περιοριστικών μέτρων, καλύπτοντας αναγκαιότητες που προκάλεσε και προκαλεί η πανδημία. Μία από αυτές είναι και η σαφαλής κυκλοφορία στους δρόμους, ιδιαίτερα μετά την ραγδαία σε πολλές περιοχές αύξηση της χρήσης ποδηλάτου.

Στη Θεσσαλονίκη για παράδειγμα, όπου οι αστικές συγκοινωνίες δεν είναι και στα καλύτερά τους, η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη που, όπως είπε εκπρόσωπος εταιρείας εισαγωγής και εμπορίας ποδηλάτων πριν λίγες ημέρες στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «σε διάστημα μιας ημέρας, κατάστημα πάνω από 1000τμ χρειάστηκε να το γεμίσουμε πέντε φορές και άδειασε». Για κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης κάνουν λόγο και επαγγελματίες λιανικής πώλησης ποδηλάτων, ενώ πρόβλημα φαίνεται πως υπάρχει και με το σέρβις, καθώς πολλοί πολίτες έβγαλαν από τις αποθήκες και τα γκαράζ τα παλιά ποδήλατά τους για επισκευή και χρήση.

Η “νέα τάση”

Το φαινόμενο δεν είναι βεβαίως ελληνικό, καθώς ανάλογα θέματα προκύπτουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με εξαίρεση τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Δανία, όπου το ποδήλατο δεν τέθηκε ποτέ υπό περιορισμό, το ποδήλατο αποτελεί τη “νέα τάση” και στο Παρίσι, όπου οι κάτοικοι σπεύδουν να το προμηθευτούν ή να το επιδιορθώσουν για να αποφεύγουν τον συνωστισμό στα λεωφορεία και τους  συρμούς του μετρό.

Όπως και σε άλλες πόλεις του κόσμου, έτσι και στο Παρίσι οι αρχές υποστηρίζουν ένθερμα το ποδήλατο, το οποίο, εκτός από φιλικότερο προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς, συμβάλει και στην προσπάθειά τους να εμποδίσουν την εξάπλωση της νόσου COVID-19. Το Παρίσι διέθετε άλλωστε, πολύ πριν ξεσπάσει η επιδημία, ένα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, το οποίο καλύπτει περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα. Μάλιστα, η δήμαρχος Αν Ινταλγκό, η οποία κάνει εκστρατεία κατά της χρήσης αυτοκινήτου στο Παρίσι, πρόσθεσε τις τελευταίες εβδομάδες άλλα 50 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων.

Ανάλογη είναι η κατάσταση και στο Λονδίνο, όπου επίσης παρατηρείται ραγδαία αύξηση της χρήσης ποδηλάτου. Το είχε υποδείξει, άλλωστε, ως το καταλληλότερο μέσο για τη μετάβαση στη δουλειά, ειδικά όταν οι αποστάσεις είναι μικρές, ο υπουργός μεταφορών Γκραντ Σαπς, πριν η κυβέρνηση προχωρήσει στην πρώτη μερική άρση των περιορισμών.

Πανευρωπαϊκό φαινόμενο

Μάλιστα η ζήτηση είναι τέτοια που, σύμφωνα με την Ένωση Εμπόρων Ποδηλάτων, περίπου 20.000 ποδήλατα που βρίσκονται υπό κατασκευή έχουν ήδη πουληθεί ή κρατηθεί. Λόγω της αυξημένης η χρήση η βρετανική κυβέρνηση παρεμβαίνει με ένα έκτακτο σχέδιο 283 εκατομμυρίων ευρώ, μέρος των οποίων θα χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία προσωρινών ποδηλατοδρόμων ή για την διαπλάτυνση όσων υπάρχουν ήδη. Οι κάτοικοι της Αγγλίας πάντως δημιούργησαν κομφούζιο στους δρόμους το Σαββατοκύριακο, το οποίο ήταν το πρώτο “ελεύθερο” μετά την καραντίνα, καθώς ξεχύθηκαν με εκατομμύρια αυτοκίνητα σε διάφορους προορισμούς.

Σε ανάλογες πρωτοβουλίες με αυτήν της βρετανικής κυβέρνησης προχωρούν και κυβερνήσεις άλλων χωρών, ειδικά για πόλεις, όπου παρουσιάζεται ραγδαία αύξηση χρήσης του ποδηλάτου. Στην Βαρκελώνη για παράδειγμα, όπου η χρήση ποδηλατοδρόμων έχει αυξηθεί κατά 325% προστίθενται άλλα 21 χιλιόμετρα, στο Βερολίνο 22 και στις Βρυξέλλες 40.

Τουλάχιστον 150 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων αναμένεται να κατασκευαστούν και στη Ρώμη, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως η πλέον άβολη και επικίνδυνη πόλη για τους ποδηλάτες. Η Αθήνα δεν είναι επίσης τόσο φιλόξενη πόλη για την ποδηλασία, λόγω μορφολογίας και ρυμοτομίας, αλλά και λόγω μιας σχετικά “επιθετικής” οδικής συμπεριφοράς των κατοίκων της. Οι καιροί, ωστόσο, αλλάζουν και ο φόβος του συνωστισμού σε καιρό πανδημίας μπορεί να κάνει ακόμη και θαύματα. Αυτό έχει αρχίσει να φαίνεται ήδη στην Ιταλία, η οποία δείχνει να επιστρέφει στο ποδήλατο, αν και είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τα περισσότερα κατά κεφαλήν αυτοκίνητα.