Μια ολόκληρη κυβέρνηση στο σκαμνί για το Facebook

Το σύνολο του Υπουργικού Συμβουλίου βρίσκεται επίσημα υπό εισαγγελική έρευνα στη Μάλτα, για την κατάχρηση κονδυλίων σε δαπάνες στα social media. Μετά από έρευνα του τμήματος δίωξης οικονομικού εγκλήματος, η εισαγγελέας της χώρας Ντορίν Κλαρκ άνοιξε φάκελο για ολόκληρη την κυβέρνηση του Ρόμπερτ Αμπέλα.

Η υπόθεση έχει σοκάρει τη Βαλέτα, μετά και την αποκαλυπτική έκθεση του επιτρόπου δεοντολογίας Τζορτζ Χάιζλερ, ο οποίος διαπίστωσε ευρεία κατάχρηση δημόσιων πόρων από υπουργούς και γενικούς γραμματείς. Το θέμα είχε αρχικά αποκαλύψει ο μαλτέζικος Τύπος, αναφέροντας ότι διάφοροι υπουργοί χρησιμοποιούσαν χρήματα των υπουργείων τους για να ενισχύσουν τις προσωπικές τους σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, αντί να τα διοχετεύουν στα θεσμικά και υπουργικά προφίλ. Κατά μία πρώτη εκτίμηση, έχει διαπιστωθεί ότι τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια ευρώ έχουν ξοδευτεί σε εγχώριες διαφημίσεις στα social media, σε λιγότερα από πέντε χρόνια.

Το ενδιαφέρον είναι ότι τα περισσότερα υπουργεία της Μάλτας δεν διαθέτουν καν επίσημη σελίδα στο Facebook. Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων έχει δαπανηθεί από το γραφείο του πρωθυπουργού και το υπουργείο που είναι αρμόδιο για τη νήσο Γκόζο (το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του μαλτέζικου συμπλέγματος). Η υπόθεση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση αλλά και οργανώσεις πολιτών, που ζητούσαν την ποινική διερεύνηση του θέματος.

Για το λόγο αυτό, άλλωστε, ο επίτροπος δεοντολογίας κοινοποίησε την έκθεσή του στην εθνική ελεγκτική υπηρεσία της Μάλτας, η οποία ωστόσο ανέφερε ότι δεν διέθετε τη δικαιοδοσία ή τους πόρους για να διεξάγει μια τέτοια διερεύνηση. Έτσι ανέλαβε η αστυνομία και η εισαγγελία, αφού σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα, οποιαδήποτε κακοδιαχείριση ή υπεξαίρεση δημόσιων πόρων διώκεται με ποινή κάθειρξης ως και έξι χρόνια, ή ακόμα και με απώλεια πολιτικών δικαιωμάτων.

Το Μάιο, υποτίθεται ότι ο πρωθυπουργός Ρόμπερτ Αμπέλα είχε διαβεβαιώσει ότι η υπόθεση είχε λήξει και ότι είχε δώσει εντολή να συμμορφωθούν όλοι οι υπουργοί με σχετικές οδηγίες που είχε συντάξει ο Χάιζλερ και η ίδια η κυβέρνηση. Όμως αυτές δεν δημοσιεύθηκαν ποτέ και το πρωθυπουργικό γραφείο εξήγησε ότι δεν υπήρχε σχετικός κώδικας δεοντολογίας για τα θέματα αυτά, ότι είναι μια αποδεκτή πρακτική που εφαρμοζόταν επί χρόνια…

«Εξαιρετική χρήση των social media»

Οι δαπάνες για το Facebook των υπουργών “στοιχειώνουν” την κυβέρνηση στη Βαλέτα από το 2018, όταν για παράδειγμα αποκαλύφθηκε από το δίκτυο “Lovin Malta” ότι ο πρώην υπουργός Τουρισμού, Κόνραντ Μίζι, και ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Άαρον Φαρούτζια, πράγματι δαπάνησαν χρήματα των φορολογουμένων για τις προσωπικές τους σελίδες.

Πλέον, ο επίτροπος δεοντολογίας Χάιζλερ αναφέρει ότι οι σπατάλες προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα, καθώς χρησιμοποιούνταν χρήματα των Μαλτέζων φορολογουμένων για ακριβές οπτικοακουστικές παραγωγές, που παράλληλα δημιουργούσαν αθέμιτο πολιτικό ανταγωνισμό με τους βουλευτές που δεν έχουν υπουργικό θώκο. Όταν ο επίτροπος, μάλιστα, κάλεσε στελέχη όπως τον υπουργό Οικονομίας, Σίλβιο Σκέμπρι και τον υπουργό Μεταφορών, Ίαν Μποργκ, εκείνοι αρνήθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις του.

Πάντως, ένα στοιχείο που προκαλεί ερωτηματικά, σύμφωνα με το δίκτυο “Lovin Malta”, είναι η επιτυχία με την οποία το Εργατικό Κόμμα κέρδισε τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2013 και του 2017, «έχοντας κάνει εξαιρετική χρήση των social media». Πρόκειται για την εποχή που αποκαλύφθηκε το διεθνούς εμβέλειας σκάνδαλο με την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Cambridge Analytica, που ενεπλάκη στη χειραγώγηση δεδομένων των χρηστών του Facebook.

Η επιτυχία, λοιπόν, του κόμματος, υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού Τζόζεφ Μάσκατ, «οδηγεί σε υποψίες, που αρχικά είχαν διατυπωθεί το 2013 από τη δολοφονημένη δημοσιογράφο Ντάφνε Καρουάνα Γκαλίτσια, ότι [το κόμμα] πλήρωσε κάποια εταιρεία σαν την Cambridge Analytica, να μανιπουλάρει τη ροή αναρτήσεων των χρηστών». Η κυβέρνηση είχε αρνηθεί ότι είχε οιαδήποτε σχέση με τέτοιες εταιρείες.