Η οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου περνάει από τη Λιβύη

Η διπλωματική σκακιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο έχει πάρει φωτιά. Είναι σε εξέλιξη στρατιωτικές συγκρούσεις στο Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη. Επίσης, Κύπρος και Παλαιστινιακά εδάφη παραμένουν υπό στρατιωτική κατοχή. Στη Μεσόγειο συγκεντρώνονται πολεμικά μέσα και επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες των ΗΠΑ, της Ρωσίας, του ΝΑΤΟ, της Γαλλίας και της Τουρκίας.

Υπερσύγχρονα ιπτάμενα ραντάρ και δορυφόροι, σαρώνουν την περιοχή και συλλέγουν πληροφορίες και επεξεργάζονται κάθε κίνηση των άλλων, όχι μόνο των δυνητικά αντιπάλων, αλλά και των συμμάχων. Η σύνθετη γεωπολιτική εξίσωση της λεκάνης της Μεσογείου έχει πολλούς δρώντες παράγοντες.

Θέση στη διπλωματική σκακιέρα, με αντικρουόμενα συμφέροντα, παίρνουν η Ελλάδα, η Τουρκία, η Γαλλία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, το Ισραήλ, η Γερμανία και η Αίγυπτος. Η Ελλάδα ξεκίνησε τη διπλωματική της αντεπίθεση, με την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία. Αυτή συνεχίστηκε, με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Αίγυπτο, όπου έγινε δεκτός και από τον πρόεδρο της χώρας Φατάχ αλ Σίσι.

Τα διπλωματικά αποτελέσματα της επίσκεψης του Έλληνα υπουργού στο Κάιρο, ήταν θετικά, αλλά όχι όμως και ιδιαιτέρως εντυπωσιακά. Ο στόχος της ελληνικής διπλωματίας, για μια συμφωνία με την Αίγυπτο (μία συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσιών ζωνών Ελλάδας και Αιγύπτου, που θα ακύρωνε στην πράξη, το αντίστοιχο τουρκολιβυκό μνημόνιο Σαράτζ-Ερντογάν), δεν επετεύχθη.

Η Αίγυπτος δεν θέλει συμφωνία

Με τη συμφωνία της Τουρκίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης, η Άγκυρα προσπαθεί να δημιουργήσει μια σφήνα, που να περιορίζει Ελλάδα και Κύπρο. Η μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή υπερδύναμη, όπως θέλει το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας” του Ερντογάν, περνά μέσα από τον περιορισμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και την πολιτικό-στρατιωτική ομηρεία της Κύπρου.

Οι δυσκολίες για την συμφωνία, μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών έγκειται στο εξής: Το Κάιρο δεν αρνείται ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Όμως θεωρεί πως το Καστελλόριζο, λόγω μεγέθους, πρέπει να έχει περιορισμένη επήρεια, στην οριοθέτηση της ΑΟΖ. Και το σημαντικότερο όλων είναι, ότι η Αίγυπτος εκτιμά ότι το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για την Κρήτη!

Αν η ελληνική διπλωματία δεχόταν την πρόταση της Αιγύπτου, θα είχε αυτοϋπονομεύσει τη θέση της στο Αιγαίο και μελλοντικά στο Λιβυκό πέλαγος. Είναι αυτονόητο ότι η τουρκική διπλωματία θα αξιοποιούσε δεόντως (ήδη το κάνει) σε ενδεχόμενη μελλοντική οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, την μείζονα ελληνική υποχώρηση περί αποδοχής μειωμένης επήρειας των νησιών, λόγω μεγέθους.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η Αίγυπτος, πάρα τη ζωηρή επιθυμία της Ελλάδας και παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις του Σίσι και του Ερντογάν είναι εχθρικές, εντούτοις, δυσκολεύεται πολύ να συμφωνήσει ακόμη και στην μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου, Κύπρου και Ελλάδας.

Η σύγκρουση Σίσι-Ερντογάν

Η αιτία είναι το σύστημα εξουσίας του Ερντογάν και η Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου. Ο στρατηγός Σίσι ανέβηκε στην εξουσία, ανατρέποντας την κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων, των συμμάχων του Ερντογάν. Και αυτό, είναι από μόνο του μια “πηγή εχθρότητας” για τους δύο ηγέτες.

Επιπλέον ο Σίσι, θέλει να περιορίσει την δράση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που ευθέως υπονομεύει την εξουσία του. Ασφαλώς, ο πρόεδρος Σίσι δεν επιθυμεί την κυβέρνηση Σάρατζ στην εξουσία και την κυριαρχία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Λιβύη. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία εμπλέκεται στρατιωτικά, στηρίζοντας την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης.

Μάλιστα, απασχολεί ήδη τη διεθνή κοινότητα, η αποκάλυψη του Middle East Online, ότι ο Σάρατζ έχει ήδη πληρώσει 12 δισ. δολάρια στην Τουρκία, ως αντάλλαγμα για την υποστήριξή της. Στην αντίπερα όχθη, ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ υποστηρίζεται από τη Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και πολιτικό-διπλωματικά από την Ελλάδα.

Ειρηνευτικές πρωτοβουλίες της Μόσχας

Επιπλέον, είναι σε εξέλιξη μια διπλωματική προσπάθεια της Ρωσίας, προς άμεση κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, σε δηλώσεις του μετά από τηλεφωνικές επαφές με τον Τούρκο και τον Αιγύπτιο ομόλογό του, υποστήριξε ότι δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση στη λιβυκή σύγκρουση.

Ταυτόχρονα, ο Λαβρόφ κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους, είτε άμεσα είτε έμμεσα, να δημιουργήσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την έναρξη διαλόγου μεταξύ των εμπολέμων, με προοπτική μία πολιτική λύση. Μετά από αυτά, το πιθανότερο είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών Αιγύπτου και Ελλάδας να γίνει, μετά την όποια λύση (πολιτική ή στρατιωτική), του λιβυκού προβλήματος.

Ασφαλώς, καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του Καστελλόριζου (αν θα έχει μειωμένη ή όχι επήρεια), στην οριοθέτηση των συνορευουσών ΑΟΖ, Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου. Και φυσικά, αυτή η συμφωνία θα πρέπει να έχει, αν όχι τη σύμφωνη γνώμη, αλλά τουλάχιστον την ανοχή του Ερντογάν. Στην αντίθετη περίπτωση, πιθανότατα, να στρατιωτικοποιηθεί η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, με απρόβλεπτες συνέπειες.