Ψηφιοποίηση χωρίς απλοποίηση της γραφειοκρατίας ίσον ψηφιακό χάος

Θα ξεκινήσω τις προτάσεις μου με δύο επεισόδια. Στις 23/06 στο κατάστημα της Τράπεζας Πειραιώς στου Παπάγου, ένας γέροντας –θα ήταν 85άρης– περίμενε στωικά να έρθει η σειρά του για να πληρώσει κάποια δόση στην εφορία, όπως φαινόταν από το εκτυπωμένο χαρτί που κρατούσε και το οποίο προφανώς κάποιος θα του το είχε κατεβάσει. Πλήρωσε με μετρητά μετά έδωσε το βιβλιάριό του για να δει τι είχε μέσα.

Είχε ΧΧΧ ευρώ και ζήτησε να σηκώσει κάποια λεφτά. Η ταμίας του αρνήθηκε γιατί είχαν παρέλθει τρία χρόνια και έπρεπε να κάνει επικαιροποίηση των στοιχείων που απαιτεί (;) η Τράπεζα της Ελλάδος.  Δηλαδή να προσκομίσει εκκαθαριστικό, λογαριασμό ΔΕΗ (για την κατοικία του) και λογαριασμό τηλεφώνου (για την επικοινωνία). Ο άνθρωπος δεν πίστευε στα αφτιά του. Ρώτησε και πώς θα τα κάνω αυτά; Η απάντηση ήταν «θα σας τα κάνει ο λογιστής».

Επεισόδιο 2: Ήρθε σε μια κυρία ένα μέιλ από το Εθνικό Κτηματολόγιο (στο μέιλ ενός συγγενή που την εξυπηρετεί γιατί είναι ψηφιακά αναλφάβητη) με το οποίο της ζητούσαν να κάνει έλεγχο ή δήλωση για ένα ακίνητο που κληρονόμησε πρόσφατα στο Δήμο Αθήνας και στο οποίο κατέχει μερίδιο. Ο ψηφιακά ενήμερος συγγενής προσπάθησε να κάνει τον έλεγχο, όπου αποδείχθηκε πως το ακίνητο δεν ήταν δηλωμένο και ξεκίνησε τη διαδικασία δήλωσης.

Παρ΄ ότι ο άνθρωπος είναι εξοικειωμένος με τα πρωτόκολλα, τα ζητούμενα στοιχεία ήταν περίπλοκα (μάλλον ακαταλαβίστικα) με όρους και προσδιορισμούς ακατανόητους για τον μέσο πολίτη. Αφού ταλαιπωρήθηκε ώρες στα τηλέφωνα μιλώντας με ρομπότ βρήκε κάποια άκρη, όχι στο Δήμο αλλά στο Κτηματολόγιο. Στις συνομιλίες που είχε με τον “εκπρόσωπο” περιορισμένων γνώσεων και ευθύνης η παραίνεση ήταν «μα γιατί δεν βάζετε ένα δικηγόρο; Αυτοί ξέρουν, εκτός αν έχετε μηχανικό!».

Κύριοι, θα μπορούσα να γράψω βιβλίο με τέτοια επεισόδια, κυρίως για τις τράπεζες και το e-banking όπου όλοι οι όροι-κουμπιά είναι διφορούμενοι. Γενικά οι όροι είναι ακαταλαβίστικοι, νομικοί, τεχνικοί, με πολλά ψιλά γράμματα. Με δυο λόγια η έννοια του πολίτη χωρίς δικηγόρο, μηχανικό και λογιστή δεν υπάρχει.

Διαβάζω στην Wikipedia για το υπουργείο σας «Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συστάθηκε στις 8 Ιουλίου 2019. Στις αρμοδιότητες του Υπουργείου περιλαμβάνονται τα δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός και η μείωση της γραφειοκρατίας μέσω της προώθησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και δημοκρατίας». Διαβάζω επίσης ότι το υπουργείο διαθέτει υφυπουργό Ψηφιακής Στρατηγικής και υφυπουργό Απλούστευσης Διαδικασιών. Η δομή αυτή με κάνει αισιόδοξο, αλλά γνωρίζετε πως στην Ελλάδα ζούμε.

Από τα ΚΕΠ στην Ψηφιοποίηση

Όταν ο Σταύρος Μπένος, ως εμπνευστής των ΚΕΠ, έκανε μια ημερίδα για να γιορτάσει τα επινίκια με όλη την ΑΔΕΔΥ στο θέατρο από κάτω, ζήτησα κάποια στιγμή το λόγο και είπα το εξής: Χωρίς αμφιβολία φτιάξατε ένα καλό μαξιλάρι μεταξύ πολίτη και γραφειοκρατίας, αλλά αν θέλετε να πετύχετε πρέπει να μειώσετε τη γραφειοκρατία. Έκτοτε, με το πέρασμα στην ψηφιακή εποχή, επαναλαμβάνω σε κάθε περίπτωση ότι δεν πρέπει να ψηφιοποιηθεί η γραφειοκρατία, κάτι που γίνεται με εξουθενωτικό τρόπο ακόμη και σήμερα, αλλά να προσαρμοστεί η γραφειοκρατία στις δυνατότητες της ψηφιακής διακυβέρνησης. Αυτό είναι Επανάσταση!… όχι η μετάπτωση της γραφειοκρατίας στον υπολογιστή του πολίτη.

Επειδή έζησα ρεπορταζιακά την αρχική κατασκευή και την εξέλιξη του TAXIS και γνωρίζω από πρώτο χέρι τις αποτυχίες και το κόστος που κατέβαλε το κράτος -που πάσχει από ογκώδη άγνοια, καθώς δεν γνωρίζει τι παραγγέλνει και αυτό που παραγγέλνει αποσπασματικά είναι κυρίως δυο γενιές πίσω με διπλό κόστος- σας προτείνω το εξής απλό:
Κάντε πρώτα την απλούστευση της γραφειοκρατίας, υιοθετήστε μια γλώσσα κατανοητή (μη νομική, μη τεχνική) και μετά κάντε την ψηφιοποίηση.

Επίσης, συγκεντρώστε όλες τις κρατικές προμήθειες που αφορούν από στικάκι έως τα προηγμένα προγράμματα όλου του κράτους (συν ΟΤΑ, ΔΕΚΟ κλπ) ώστε να είναι συμβατά, να επικοινωνούν και κυρίως για να κατεβάζετε το κόστος. Φαντάζομαι ότι προσπαθείτε να τα κάνετε όλα αυτά μαζί για πολιτικούς λόγους. Φοβάμαι ότι αυτό θα έχει κόστος αποτελεσματικότητας στην προσπάθειά σας…