Χαμηλώνει τον πήχη η Μέρκελ, επιφυλακτικοί οι “δορυφόροι” 

Παρά την αποφασιστικότητα που έδειχνε τις προηγούμενες ημέρες, η Μέρκελ χαμηλώνει τον πήχη των προσδοκιών σχετικά με την επίτευξη συμφωνίας, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Επιφυλακτική εμφανίζεται και η Βιέννη, παρά το γεγονός ότι ο καγκελάριος Κουρτς βρίσκεται, λίγο πιο κοντά στην ευρωπαϊκή πρόταση από τα υπόλοιπα κράτη του “κλάμπ των τεσσάρων”, τα οποία αντιδρούν στην επέκταση του προϋπολογισμού και στις επιχορηγήσεις.

Στην συνάντησή της με τον Ιταλό πρωθυπουργό Κόντε, το βράδυ της Δευτέρας στο Βερολίνο, η καγκελάριος της Γερμανίας, αφού τόνισε ότι είναι καθήκον της ΕΕ να αντιμετωπίσει την κρίση του κορωνοϊού με αλληλεγγύη, εμφανίστηκε συγκρατημένη για τα αποτελέσματα της Συνόδου των Ευρωπαίων ηγετών που είναι προγραμματισμένη για την Παρασκευή. «Δεν ξέρω αν θα καταλήξουμε σε συμφωνία» είπε η Μέρκελ, προσθέτοντας ότι «ο δρόμος είναι μακρύς».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, από την 1^η Ιουλίου που η Γερμανία ανέλαβε την προεδρία της ΕΕ, η καγκελάριος δηλώνει αποφασισμένη να ολοκληρώσει με επιτυχία το θέμα της αναγκαίας ευρωπαϊκής απάντησης στις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Οι αντιδράσεις όμως που εκφράστηκαν, αρχικά κατά της γαλλογερμανικής πρότασης για το Ταμείο Ανάκαμψης, συνεχίζονται και για το διευρυμένο Σχέδιο Ανάκαμψης της Κομισιόν, στο οποίο έχει περιληφθεί η πρόταση Μέρκελ-Μακρόν.

Θέλει “καθαρή” αυλή 

Στην συνάντησή της με τον Κόντε, η καγκελάριος τόνισε ιδιαίτερα ότι η Ιταλία χτυπήθηκε πολύ από την πανδημία, χωρίς να ευθύνεται η ίδια. Η αναφορά αυτή στην έλλειψη κυβερνητικής υπαιτιότητας έχει τη σημασία της, καθώς είναι το βασικό επιχείρημα για την παροχή βοήθειας με τη μορφή επιχορηγήσεων. Μια άποψη που στηρίζουν η Μέρκελ, ο Μακρόν, οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί και οι περισσότερες χώρες της ΕΕ. Αντιδρούν, ωστόσο, και ζητούν η βοήθεια να είναι με τη μορφή δανείων, η Ολλανδία, η Σουηδία, η Δανία και μερικώς πλέον η Αυστρία.

Η συμφωνία όμως για μια συνολική ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών αποτελεί μονόδρομο πλέον για το Βερολίνο, εξαιτίας του “επιθετικού” χαρακτήρα της γερμανικής οικονομίας. Μιας οικονομίας, η οποία στηρίζεται στις εξαγωγές και, ειδικά στην μετά πανδημίας εποχή, έχει ανάγκη τον ζωτικό χώρο της Ευρώπης  ως μια ασφαλή πρώτη αγορά. «Η Γερμανία και τα άλλα κράτη – μέλη έχουν συμφέρον από την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς» τόνισε η Μέρκελ στην συνάντησή της με τον Κόντε και αυτό αναμένεται να επαναλάβει  στη σημερινή συνάντησή της με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Σάντσεθ.

Τη σημασία της “εσωτερικής αγοράς” για όλες τις χώρες της ΕΕ και ειδικά για τη Γερμανία τόνισε και ο Κόντε στις δηλώσεις του από το Βερολίνο, πιέζοντας, στον βαθμό που μπορεί, για μια γρήγορη συμφωνία. Πρόσθεσε μάλιστα σε αυτό το σημείο ότι αν αφήσουμε την κρίση να προχωρήσει, τότε είναι θέμα χρόνου η «καταστροφή της εσωτερικής αγοράς». Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει όμως, όπως είπε, τον «κατακερματισμό», ο οποίος δεν συμφέρει κανέναν, πολύ περισσότερο «μια χώρα όπως η Γερμανία».

Για το θέμα συνεδριάζει προπαρασκευαστικά την Τετάρτη, μέσω τηλεδιάσκεψης,  το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, όπου η γερμανική προεδρία θα παρουσιάσει τις προτεραιότητές της. Παραλλήλως θα γίνει και μια νέα βολιδοσκόπηση των χωρών που αντιδρούν στο νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Ρωγμές στο “κλαμπ”, αλλά όχι ρήξη 

Σήμερα Τρίτη συνεδριάζουν επίσης, ενόψει και της ενημέρωσης που θα κάνει στη Σύνοδο ο πρόεδρος Σασόλι, οι Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και τις Πολιτικές Ελευθερίες. Το θέμα των Δικαιωμάτων και των Ελευθεριών παίζει τον δικό του ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας, καθώς η Μέρκελ, με το βλέμμα στην Ουγγαρία και την Πολωνία έχει βάλει και ρήτρα σεβασμού του Κράτους Δικαίου για την πρόσβαση στο Ταμείο Συνοχής. Σε αυτό έχει αντιδράσει όμως ήδη ο Όρμπαν, ενώ ανάλογη αναμένεται ότι θα είναι και η αντίδραση της Βαρσοβίας.

Οι βασικές διαφορές, ωστόσο, έχουν να κάνουν με το “κλαμπ των τεσσάρων”, τις καθαρώς συνεισφέρουσες στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό χώρες (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία) οι οποίες θέλουν η βοήθεια να είναι με τη μορφή δανείων αντί επιχορηγήσεων και να μην υπάρξει σημαντική επέκταση του κοινού προϋπολογισμού. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο ο Σαρλ Μισέλ έκανε μια συμβιβαστική κίνηση, προτείνοντας μια μικρή περικοπή του προϋπολογισμού (Πολυετές Χρηματοοικονομικό Πλαίσιο 2021-2027), έτσι ώστε να πέσει κάτω από το 1,1 τρισεκατομμύρια ευρώ και συγκεκριμένα στο 1,074. Ο πρωτεργάτης των “φειδωλών”, ωστόσο, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ρούτε είναι απαισιόδοξος για την επίτευξη συμφωνίας στην επικείμενη Σύνοδο.

Την ίδια ώρα ο Κουρτς διαφοροποιείται ελαφρώς από τους υπόλοιπους ηγέτες της ομάδας, θέτοντας όρους για το πώς θα αξιοποιηθούν τα κονδύλια και ζητώντας, τουλάχιστον ένα μέρος από αυτά να επιστραφεί κάποτε. Να είναι δηλαδή δάνειο. Παραλλήλως, από το άλλο “στρατόπεδο” η ισπανική κυβέρνηση δείχνει έτοιμη να αποδεχθεί κάποιους όρους που συνοδεύουν τις μεταβιβάσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, με την προϋπόθεση όμως να εντάσσονται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

Παρόλα αυτά, αέρας αισιοδοξίας για συμφωνία στη Σύνοδο της Παρασκευής   δεν πνέει ούτε στη Βιέννη, με τον υπουργό  Εξωτερικών, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, να δηλώνει ότι χρειάζεται μια «δίκαιη συμφωνία» που να περιέχει «ένα καλό μείγμα από επιχορηγήσεις και δάνεια». Ο ίδιος προσθέτει πάντως ότι δεν χάλασε και ο κόσμος αν δεν υπάρξει συμφωνία το Σάββατο. Η Αυστρία, άλλωστε, δεν έχει λόγο να βιάζεται.