Ανάμεσα στον κορωνοϊό και την ευρωπαϊκή προοπτική τα Σκόπια

Στη σκιά του κορωνοϊου διεξάγονται οι κρίσιμες εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία και τουλάχιστον στα Σκόπια οι πολίτες αντιμετωπίζουν και το δίλημμα “σπίτι ή κάλπη”. Το ουσιαστικό διακύβευμα των εκλογών παραμένει, ωστόσο, αν η χώρα θα συνεχίσει την ευρωατλαντική προοπτική της ή αν θα επιστρέψει σε προηγούμενες εποχές σχετικής αβεβαιότητας.

Στις πρόωρες εκλογές, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί αρχικά για τις 12 Απριλίου αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας, μετέχουν συνολικά 15 κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων για την ανάδειξη των 120 βουλευτών της νέας Βουλής. Όλα δείχνουν ότι τα δύο μεγάλα κόμματα, το συγκυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό του πρώην πρωθυπουργού, Ζόραν Ζάεφ, και το δεξιό αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι θα παραμείνουν μεγάλα.

Το πρόβλημα αρχίζει από το γεγονός ότι όλες οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν αυτά τα δύο μεγάλα κόμματα σχεδόν ισοδύναμα και κανένα με προοπτική αυτοδυναμίας. Αυτό καθιστά για άλλη μία φορά ρυθμιστικό παράγοντα τους Αλβανούς, αφού για να μπορέσει να κυβερνήσει ο Ζάεφ ή ο Μίτσοσκι θα πρέπει να συμμαχήσει με ένα ή περισσότερα αλβανικά κόμματα.

Ρυθμιστές οι Αλβανοί

Στα Σκόπια έχει καταστεί βέβαια, λίγο έως πολύ, παράδοση η συμμετοχή αλβανικών κομμάτων σε κυβερνήσεις και ο λόγος είναι η διατήρηση των εύθραυστων διεθνοτικών ισορροπιών, αφού οι Αλβανοί αποτελούν το 25% του πληθυσμού. Αυτήν την τιμητική θέση σχεδόν την μονοπωλεί το συγκυβερνών DUI του Αλί Αχμέτι, το οποίο συμμετέχει σε όλες τις κυβερνήσεις συνασπισμού, τα τελευταία 18 χρόνια. Η μοναδική εξαίρεση ήταν την περίοδο 2006-2008.

Το κόμμα του Αχμέτι αναμένεται να επικρατήσει και σε αυτές τις εκλογές μετάξύ των  αλβανικών κομμάτων. Οι δημοσκοπήσεις, ωστόσο, του δίνουν μικρή διαφορά από το αντιπολιτευόμενο κόμμα “Συμμαχία για τους Αλβανούς” του Ζιγιαντίν Σέλα και αυτό αποτελεί έναν πρόσθετο πονοκέφαλο για τον Ζάεφ.

Στις αρχές Ιανουαρίου, ο Ζόραν Ζάεφ παραιτήθηκε από πρωθυπουργός, μετά την άρνηση της ΕΕ, τον περασμένο Οκτώβριο, να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Μακεδονία. Αυτή η ευρωπαϊκή απόφαση, την οποία προκάλεσε ο Μακρόν, είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσει πολιτική αναταραχή στη χώρα.

Η εθνικιστική αντιπολίτευση κατηγορούσε τον Ζάεφ για υποχωρήσεις έναντι της Ελλάδας στην Συμφωνία των Πρεσπών, οι οποίες δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα για τη χώρα. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Ζάεφ αποφάσισε να πάει σε πρόωρες εκλογές και στα μέσα Φεβρουαρίου διαλύθηκε η Βουλή, ορίζοντας αρχικά την 12η Απριλίου ως ημέρα εκλογών. Ξέσπασε ωστόσο η πανδημία και τον Μάρτιο οι εκλογές αναβλήθηκαν. Εντωμεταξύ, η Συμφωνία των Πρεσπών άρχισε να αποδίδει για τον Ζάεφ, αφού στα τέλη Μαρτίου, η χώρα έγινε το 30ο μέλος του ΝΑΤΟ και η ΕΕ έδωσε “πράσινο φως” για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Στη “σκιά” του κορωνοϊού τα Σκόπια

Ο κορωνοϊός έχει ρίξει βαριά τη σκιά του σε αυτές τις εκλογές, όχι μόνο λόγω της αναβολής του Απριλίου. Η χώρα καταγράφει μία έξαρση της επιδημίας τις τελευταίες εβδομάδες και αυτό επηρέασε, εκτός από την προεκλογική εκστρατεία και αυτή καθαυτή τη διαδικασία των εκλογών. Λόγω της πανδημίας η ψηφοφορία απλώθηκε σε τρεις συνεχόμενες ημέρες. Την Δευτέρα ψήφισαν οι ασθενείς από κορωνοϊό και τα άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση. Η Τρίτη ήταν ημέρα ψηφοφορίας για τους ασθενείς με χρόνια νοσήματα, για τους φυλακισμένους και για τους ηλικιωμένους που διαμένουν σε οίκους ευγηρίας.

Σήμερα, Τετάρτη 15 Ιουλίου, προσέρχονται στις κάλπες όλοι οι υπόλοιποι ψηφοφόροι. Τα εκλογικά κέντρα θα ανοίξουν στις 07:00 τοπική ώρα (08:00 ώρα Ελλάδας) και πάλι λόγω της πανδημίας θα παραμείνουν ανοιχτά μέχρι τις 21:00 τοπική ώρα (22:00 ώρα Ελλάδας). Έτσι, τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για τις εκλογές είναι περιορισμένο, ενώ και η συμμετοχή αναμένεται να είναι η μικρότερη όλων των πρόσφατων εκλογικών αναμετρήσεων. Πολλοί από τους 1,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους ζουν άλλωστε στο εξωτερικό και αυτό από μόνο του, πολύ περισσότερο σε συνθήκες πανδημίας, μειώνει την προσέλευση.

Μικρή συμμετοχή, μεγάλο διακύβευμα

Περιορισμένο ήταν εξάλλου το ενδιαφέρον και στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας η οποία ολοκληρώθηκε την Κυριακή. Η υγειονομική κρίση και οι οικονομικές επιπτώσεις άλλαξαν όμως και τον προεκλογικό λόγο των κομμάτων, καθώς επιβλήθηκαν στην προεκλογική ατζέντα, περιορίζοντας δραστικά την αιτία που προκάλεσε τις εκλογές: την Συμφωνία των Πρεσπών.

Η εξέλιξη αυτή δείχνει να λειτουργεί επιβαρυντικά για το κόμμα του Ζάεφ, καθώς δεν επέτρεψε στον πρώην πρωθυπουργό να αξιοποιήσει τις ευρωατλαντικές “επιτυχίες” του για τη χώρα. Ο Ζάεφ ανέδειξε βεβαίως το γεγονός ότι με τη Συμφωνία τα Σκόπια μπήκαν στο ΝΑΤΟ και πήραν τον δρόμο για την ΕΕ, δεν βρήκε όμως μπροστά του την σκληρή αντιπαράθεση των εθνικιστών.

Το VMRO-DPMNE, παρότι επανέλαβε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας την αντίθεση του στην συμφωνία, έριξε πολύ τους τόνους και την αντιμετώπισε ως «πραγματικότητα». Ωστόσο, ο αρχηγός του VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, δεν ξεκαθάρισε εάν θα χρησιμοποιεί το νέο συνταγματικό όνομα της χώρας «Βόρεια Μακεδονία», σε περίπτωση που αναδειχθεί πρωθυπουργός.