Αποχαιρετώντας τον μεγάλο Βάσσο Λυσσαρίδη

Γράφει ο Στέφανος Τζουμάκας *

Από χθες το απόγευμα είμαστε σε πένθος. Νοιώθουμε –oικογενειακά και πολιτικά– μεγάλη οδύνη για το χαμό του Βάσσου Λυσσαρίδη. Ήταν πολιτικός και προσωπικός μου φίλος.
Πολέμησε την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Τις δυνάμεις που παρίσταναν τους εγγυητές της ενότητας του Κυπριακού Κράτους.

Τον πρόεδρο τον γνώρισα το 1975 –μαζί με το μετέπειτα Γραμματέα και βουλευτή της ΕΔΕΚ Τάκη Χατζηδημητρίου– σε εκδηλώσεις αλληλεγγύης στη Λευκωσία. Μας είχαν προσκαλέσει φορείς από την Κυπριακή Προσφυγιά των Ελληνοκυπρίων από τη Κερύνεια, την Αμμόχωστο, τη Μόρφου, τα Καρπάσια που ζούσαν σε σκηνές στις πλατείες της Λευκωσίας με την ελπίδα της εφαρμογής των αποφάσεων του ΟΗΕ για την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής και την επιστροφή τους στις πατρογονικές τους εστίες.

Στην αντιπροσωπεία είμασταν ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γιάννης Κουτσοχέρας και εγώ. Παλιός κομμουνιστής ο Βάσσος που το ΑΚΕΛ τον διέγραψε για φραξιονισμό. Γενναίος, ενταγμένος στο ρεύμα των ηγετών που διήλθαν στην αγωνιστική τους διαδρομή με την αρχή ότι: Οι αξίες ασκούνται έμπρακτα και όχι με τη πρακτική του: «Άλλο είμαι, άλλο θέλω, άλλο λέω και άλλο κάνω».

Πρωτοστάτησε σε αντιστασιακές επιλογές –σε κρίσιμες περιόδους– για την υπεράσπιση των συμφερόντων της Κύπρου. Και ηγήθηκε για πολλά χρόνια του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ, δημιουργώντας ένα προοδευτικό πολιτικό ρεύμα του πατριωτισμού σε συνδυασμό με την αριστερή προοπτική, απέναντι στην αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Είχαμε κάνει συζητήσεις και διαβουλεύσεις επ’ αυτών .

Συνάντηση με Μακάριο

Πήγαμε τότε σε συνάντηση με το Μακάριο στο Προεδρικό Μέγαρο, με τους τοίχους σκαμμένους από τα πυρά των Ελλήνων φασιστών και πατριδοκάπηλων υπό τη καθοδήγηση του Κίσινγκερ και της CIA . Είχαμε μια ιστορική συζήτηση με το Μακάριο, για το ρόλο των ιμπεριαλιστών και των αποικιοκρατών που ήθελαν το κυπριακό κράτος ως προτεκτοράτο, αεροπλανοφόρο και σταθμό επιθέσεων στην ευρύτερη περιοχή. Για την τρισχιλιετή ιστορία αντοχής του κυπριακού λαού πού οι κατακτητές του άλλαζαν διαρκώς στη λογική της διαρκούς υποτέλειας.

Ο Μακάριος χαρακτήριζε τον Κάρτερ –τότε πρόεδρο των ΗΠΑ– ως βλάκα και ιδιαίτερα τότε η συζήτησή μας και με το Βάσσο Λυσαρίδη αφορούσαν και στους αγγλοσάξονες που δεν έχουν το ανάστημα να κυβερνηθούν χωρίς ανάκτορα και λόρδους και θέλουν ακόμα αποικίες.
Συζήτηση που πολλές φορές επανάφερα σε συμβούλια υπουργών στις Βρυξέλλες όταν υπουργοί των κυβερνήσεων του Λονδίνου –που προκαλούσαν– ενώ ήταν ιστορικά υπόλογοι.

Όπως ότι οι παλιές τους αποικίες Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία δεν έχουν αρχηγό κράτους και υφίστανται την Ελισάβετ. Που κατέχουν τη Βόρεια Ιρλανδία, το Γιβραλτάρ καθώς και κυπριακό έδαφος με δυο στρατιωτικές βάσεις, μέχρι σήμερα. Αξέχαστες οι συζητήσεις μας –  μετα από εκδηλώσεις μας στη Λευκωσία και τη Πάφο–  και με τη συμμετοχή του μετέπειτα αείμνηστου αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Γιάννου Κρανιδιώτη, που σκοτώθηκε σε  αποστολή της ελληνικής κυβέρνησης σε αεροπορικό δυστύχημα στο Βουκουρέστι.

Με φιλοξένησε στο Τρόοδος και στη Λευκωσία. Παντρέψαμε το σύντροφο Νίκο που ξεριζώθηκε από τη Μόρφου, σε μια συγκινητική βραδιά που παρευρέθηκαν δεκάδες ξεριζωμένοι συναγωνιστές από τα κατεχόμενα. Ο Βάσσος ευφυής και δίκαιος δεν χαριζόταν σε κανένα. Πολύ δε περισσότερο σε Ελλαδίτες πολιτικούς καθώς και σε υποθέσεις που αφορούσαν την Αγγλοσαξονική κατάπτωση.

Ανεξίτηλη μνήμη

Και με το Brexit επανήλθαν. Γιατί η ηγεσία της ΕΕ “διακρίνεται” για την ανυπαρξία της και τις παρασκηνιακές πρακτικές. Καθότι οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι αποτελούν ένα ακόμα πρόσχημα για δημιουργία υποτελών κρατών και κυβερνήσεων που επιδιώκουν να τους καταστήσουν απλούς παρατηρητές της παρούσας υποβόσκουσας διένεξης Ουάσιγκτον- Βερολίνου στην πάγια επιδίωξή τους, του οικονομικού οφέλους και της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής ισχύος .

Βάσσο Λυσσαρίδη, είσαι χαραγμένος ανεξίτηλα για τη μεγάλη προσφορά σου στο διεθνές προοδευτικό κίνημα και την υποστήριξη που προσέφερες στα κινήματα των αναπτυσσόμενων χωρών, ιδιαίτερα τη περίοδο της αναμέτρησης των δύο υπερδυνάμεων. Είσαι χαραγμένος στη μνήμη κάθε δημοκράτη και προοδευτικού πολίτη στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.

Εκατομμύρια άνθρωποι θα σε συντροφεύσουν προς τη τελευταία σου κατοικία.
Με κοινούς φίλους σου και χιλιάδες συναγωνιστές –ως ελάχιστο φόρο τιμής– κρατούμε ενός λεπτού σιγή και την υπόσχεση να τηρούμε τις βασικές αρχές και αξίες σου.

Σε αποχαιρετώ φίλε μου και σύντροφέ μου…

___________________________________________________________________________

* Ο Στέφανος Τζουμάκας διατέλεσε υπουργός κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ