Ο Αμπντάλα στο πλευρό του Σίσι – “Βελούδινη” απαγόρευση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας

«Η Μουσουλμανική Αδελφότητα αποτελεί μοντέλο μετριοπάθειας και συνεισφέρει στην ενίσχυση της εθνικής ενότητας», ήταν οι πρώτες δηλώσεις του επικεφαλής του συμβουλίου της οργάνωσης στην Ιορδανία, μετά από την απόφαση-σοκ του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας που απαγόρευσε την λειτουργία της.

Οι Ιορδανοί Αδελφοί Μουσουλμάνοι υπήρξαν το πιο ισχυρό παρακλάδι του ισλαμικού κόμματος στον αραβικό κόσμο, φυσικά μετά το αιγυπτιακό. Μέχρι πρότινος η ιορδανική μοναρχία ανέχονταν το πολιτικό σκέλος της οργάνωσης, με την οποία είχε διατηρήσει ένα modus vivendi εδώ και δεκαετίες, από τα χρόνια του ιστορικού ηγέτη της δυναστείας των Χασεμιτών, του βασιλιά Χουσείν.

Την στιγμή που ο Νάσερ βασάνιζε και εκτελούσε τα μέλη των Αιγύπτιων Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο, ο βασιλιάς Χουσείν ανέχονταν την δράση της ιορδανικής Αδελφότητας. Ουσιαστικά την χρησιμοποιούσε ως “ασπίδα προστασίας” για τον θρόνο του, έναντι της απειλής του νασερισμού και της αραβικής αριστεράς. Από την πλευρά τους, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι φρόντιζαν να επιδεικνύουν την νομιμοφροσύνη τους στην “φιλοξενία” της δυναστείας των Χασεμιτών.

Όταν ο Χουσείν είχε καταπνίξει την εξέγερση των Παλαιστινίων φενταγίν στην σφαγή του “Μαύρου Σεπτέμβρη” το 1970, είχε την υποστήριξη και των Ιορδανών Αδελφών Μουσουλμάνων. Ως αντάλλαγμα, ο Ιορδανός βασιλιάς άφησε ελεύθερο το πεδίο στην πλούσια κοινωνική και πολιτική τους δράση. Η συνύπαρξη της ιορδανικής μοναρχίας με την Μουσουλμανική Αδελφότητα συνεχίστηκε και στα γεγονότα της “Αραβικής Άνοιξης” το 2012. Αν και το ισλαμικό κόμμα είχε οργανώσει αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, με κυρίαρχα τα αντιμοναρχικά συνθήματα, τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης είχαν αποφύγει να συμμετάσχουν σε αυτές.

Η δικαστική “μάχη” Αμπντάλα-Αδελφότητας

Η πολιτική του Αμμάν έναντι της Αδελφότητας άρχισε να αλλάζει δραστικά μόλις το 2016.
Τότε οι ιορδανικές αρχές ξεκίνησαν να κλείνουν γραφεία της οργάνωσης και να συλλαμβάνουν μαζικά στελέχη της. Ταυτόχρονα το βασίλειο προσπάθησε να τους διασπάσει, ιδρύοντας μία φιλοκυβερνητική Μουσουλμανική Αδελφότητα, την Ένωση Μουσουλμάνων Αδελφών (θυμίζοντας την τακτική του Άσαντ έναντι των Σύρων κομμουνιστών).

Είναι χαρακτηριστικό πως η Μουσουλμανική Αδελφότητα εξακολούθησε να προκρίνει την νόμιμη πολιτική δράση της, επιλέγοντας να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο έναντι των κυβερνητικών αποφάσεων. Καθότι η αρχή της διάκρισης των εξουσιών είναι άγνωστη έννοια στον αραβικό κόσμο, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη πως το Ανώτατο Δικαστήριο κατέληξε στην οριστική απαγόρευση της οργάνωσης!

Όμως, σε αντίθεση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι, ο βασιλιάς Αμπντάλα (γιος του Χουσείν) δεν προκρίνει την σκληρή καταστολή του ισλαμικού κόμματος. Πρωτίστως, επιδιώκει την διάσπαση και την περιθωριοποίηση του. Το “κλειδί” είναι στο σκεπτικό της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου. Απαγόρευσε την Μουσουλμανική Αδελφότητα, όχι ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά λόγω παραβιάσεων της νομοθεσίας για την λειτουργία των πολιτικών κομμάτων.

Το καθεστώς μοιάζει να στέλνει ένα μήνυμα στα στελέχη της πως, καθώς δεν χαρακτηρίζονται ως «τρομοκράτες», ότι θα είναι “ευπρόσδεκτα” στην φιλοκυβερνητική Ένωση Μουσουλμάνων Αδελφών! Αυτό που φαίνεται να επιδιώκει ο Ιορδανός βασιλιάς είναι να αποκόψει οριστικά τους δεσμούς των Ιορδανών Αδελφών Μουσουλμάνων, με τους Αιγύπτιους ομολόγους τους (και προφανώς με τους κυριότερους υποστηρικτές τους, το Κατάρ και την κυβέρνηση Ερντογάν).

Από τον Νάσερ στον Ερντογάν

Η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Αν για τον πατέρα Χουσείν η κυριότερη απειλή ήταν ο εθνικισμός του συνταγματάρχη Νάσερ, για τον υιό Αμπντάλα η απειλή προέρχεται από την εργαλειοποίηση του πολιτικού Ισλάμ, που προχωρά απροκάλυπτα ο Τούρκος πρόεδρος. Η απειλή του Ερντογάν, ότι μετά την Αγία Σοφία θα «απελευθερώσει» και το τέμενος Αλ-Ακσά στην Ιερουσαλήμ, σίγουρα σήμανε συναγερμό στο βασίλειο, καθώς ο Ιορδανός μονάρχης είναι ο αναγνωρισμένος από τον Αραβικό Σύνδεσμο προστάτης των ισλαμικών μνημείων στην κατεχόμενη πόλη.

Πάντως, δύσκολα η Αδελφότητα θα παρουσιάσει τον βασιλιά Αμπντάλα ως «αχυράνθρωπο του Ισραήλ». Τελευταία ο Ιορδανός μονάρχης υιοθετεί μια επιθετική ρητορική έναντι του Τελ Αβίβ, με αφορμή τα σχέδια της ισραηλινής κυβέρνησης να προσαρτήσει τους εποικισμούς στην Δυτική Όχθη. Μάλιστα το Αμμάν έφτασε να απειλήσει ακόμα και με την ακύρωση της συνθήκης ειρήνης που έχει υπογράψει με το εβραϊκό κράτος, απειλή που σίγουρα συνέβαλε στην αναβολή των επεκτατικών σχεδίων του πρωθυπουργού Νετανιάχου.

Έχοντας την σταθερή στήριξη της Σαουδική Αραβίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο Ιορδανός βασιλιάς δεν έχει να φοβηθεί από την έφεση που σκοπεύει να ασκήσει στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ακολουθώντας μία επιδέξια πολιτική ισορροπιών και καλλιεργώντας την εικόνα μιας “εθνικής ηγεσίας”, η ιορδανική μοναρχία έμεινε αλώβητη από όλα τα κοσμογονικά γεγονότα που συντάραξαν την Μέση Ανατολή, από τον νασερισμό, μέχρι και την “Αραβική Άνοιξη”.

Την στιγμή που τα τύμπανα του πολέμου ηχούν στην Μεσόγειο, που η Αίγυπτος έλαβε εξουσιοδότηση για πολεμική δράση έναντι της κυβέρνησης Σαράτζ (που υποστηρίζεται από τον Ερντογάν και τους Λίβυους Αδελφούς Μουσουλμάνους), ο “πόλεμος” του Ιορδανού βασιλιά με την Αδελφότητα, μάλλον θα περιοριστεί στις αίθουσες των δικαστηρίων. Έναν πόλεμο, στον οποίο ο βασιλιάς Αμπντάλα αναμένεται να νικήσει κατά κράτος.