Η αναβολή των εκλογών αποδείχθηκε τρύπιο σωσίβιο για τον Τραμπ

«Is set in stone» (είναι χαραγμένο στην πέτρα), απάντησε ένας Ρεπουμπλικάνος βουλευτής, όταν προ ημερών κλήθηκε να σχολιάσει το ζήτημα αναβολής των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου που είχε προτείνει ο Τραμπ. Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για κάτι που είναι αποφασισμένο, δεσμευτικό και δεν μπορεί να αλλάξει.

Δεν είναι ο μόνος. Το ένα μετά το άλλο στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος είχαν διαφοροποιηθεί από την πρόταση Τραμπ. Ακόμα και στενοί του συνεργάτες είχαν αιφνιδιαστεί, ενώ αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου είχαν επιχειρήσει να υποβαθμίσουν την προεδρική πρωτοβουλία, σχολιάζοντας ότι ο πρόεδρος «απλώς έθεσε ένα ερώτημα». Το αποτέλεσμα ήταν πως ο Λευκός Οίκος έσπευσε να κλείσει το θέμα, δηλώνοντας πως οι εκλογές θα διεξαχθούν στην ημέρα τους.

Το 1845, όταν το Κογκρέσο αποφάσισε ότι οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές θα διεξάγονται την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου δεν χάραξε την απόφαση αυτή σε πέτρα. Παρ’ όλα αυτά, η ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών δεν έχει μετατεθεί έκτοτε. Ο καθορισμός της ημερομηνίας των ομοσπονδιακών εκλογών για την Προεδρία, τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ καθορίζεται βάσει τριών νόμων από το Κογκρέσο. Λόγω της διάκρισης των εξουσιών που χαρακτηρίζει το πολιτικό σύστημα, μόνο το Κογκρέσο μπορεί να τροποποιήσει, να καταργήσει ή να αντικαταστήσει αυτούς τους νόμους.

Ακόμα και σε περίπτωση που η σχετική νομοθετική πράξη πέρναγε από το Κογκρέσο (αδύνατον δεδομένου ότι οι Δημοκρατικοί έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων), στη συνέχεια υπογραφόταν από τον πρόεδρο και δεν έκανε κανένας προσφυγή στα δικαστήρια και πάλι δεν θα λυνόταν ένα βασικό πρόβλημα. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ, με την 20η Τροπολογία θέτει ένα όριο στη θητεία του εκάστοτε προέδρου που αναλαμβάνει τα καθήκοντά του την 20η Ιανουαρίου.

«Η θητεία του Προέδρου και του Αντιπροέδρου λήγουν το μεσημέρι της 20ης ημέρας του Ιανουαρίου», γράφει ξεκάθαρα. Ύστερα από την ολοκλήρωση της θητείας αναθέτει την ευθύνη για την εκλογή του νέου προέδρου στο “Κολέγιο των Εκλεκτόρων”, το οποίο αποτελείται από τους εκλέκτορες των Πολιτειών. Αυτό δεν αλλάζει από τίποτα και από κανέναν. Ποτέ στην ιστορία της χώρας, ούτε όταν η χώρα βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο, ούτε στους Παγκόσμιους Πολέμους, ούτε στο κραχ του 1929 δεν αναβλήθηκαν οι προγραμματισμένες ομοσπονδιακές εκλογές.

Το επιχείρημα Τραμπ

Το επιχείρημα που είχε προβάλει ο Τραμπ ήταν ότι οι εκλογές δεν θα διέπονται από διαφάνεια, αφήνοντας αιχμές περί νοθείας, εξαιτίας της επιστολικής ψήφου. «Αναβολή των εκλογών μέχρι οι άνθρωποι να μπορούν σωστά και με ασφάλεια να ψηφίσουν;» Η επιστολική ψήφος σε μία χώρα 219 εκατομμυρίων ψηφοφόρων σίγουρα δεν είναι εύκολο εγχείρημα, αν και ορισμένες ομοσπονδιακές πολιτείες, όπως το Όρεγκον, η Χαβάη ή το Κολοράντο, ψηφίζουν εδώ και χρόνια με αυτόν τον τρόπο.

Οι αρχές έχουν καταρτίσει ήδη λεπτομερειακούς καταλόγους με ονόματα και διευθύνσεις ψηφοφόρων. «Οι επιστολικές ψήφοι θα αποσταλούν μεν σε όλους τους ψηφοφόρους, αλλά όποιος θέλει, μπορεί να ρίξει την ψήφο του προσωπικά στην κάλπη», έχει δηλωθεί επισήμως. Ο Αμερικανός υπουργός Δικαιοσύνης Ουίλιαμ Μπαρ είχε επίσης εκφράσει τις επιφυλάξεις του, δηλώνοντας ότι η επιστολική ψήφος πιθανόν να ανοίξει τις στρόφιγγες της νοθείας.

Η επίμαχη ανάρτηση του Τραμπ ήρθε μετά την ανακοίνωση για την βουτιά της αμερικανικής οικονομίας, αλλά έσπειρε πανικό και στις χρηματαγορές, μεγαλώνοντας τη ζημιά. Οι ΗΠΑ, λόγω της πανδημίας, αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από το 1929, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση του τελευταίου αιώνα. Κάποιοι συγκρίνουν την σημερινή ύφεση με το μεγάλο κραχ.

Η οικονομία έχει συρρικνωθεί 33% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη υποχώρηση στην μεταπολεμική ιστορία. Η πανδημία έβαλε λουκέτο σε χιλιάδες επιχειρήσεις, δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους, με την ανεργία να ανέρχεται στο 14,7%. Ο αριθμός των αιτήσεων για τα επιδόματα ανεργίας έφτασε αυτή την εβδομάδα το 1,4 εκατομμύριο, αριθμός που ξεπέρασε και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις των αναλυτών. Την προηγούμενη εβδομάδα στάλθηκαν 1,3 εκατομμύρια νέες αιτήσεις.

Ύφεση και κοινωνικός αναβρασμός

Βασική αιτία, η μείωση της κατανάλωσης που αντιστοιχεί στο 70% της οικονομικής δραστηριότητας. Στην κρίση συνέβαλαν και οι περιορισμοί που επέβαλε η αμερικανική κυβέρνηση στη χορήγηση βίζας. Πολλές εταιρείες ανακοινώνουν αυτή την περίοδο μαζικές απολύσεις. Ενδεικτικά, η United Airlines ανακοίνωσε πως 36.000 υπάλληλοί της ενδέχεται να απολυθούν, καθώς ο αερομεταφορέας προσπαθεί να επιβιώσει από την κρίση.

Η Wells Fargo, που απασχολεί τους περισσότερους εργαζομένους σε σχέση με τις υπόλοιπες αμερικανικές τράπεζες, προετοιμάζεται να περικόψει χιλιάδες θέσεις εργασίας μέχρι το τέλος του έτους. Η βουτιά της αμερικανικής οικονομίας είναι αποτέλεσμα και της αποτυχημένης διαχείρισης της πανδημίας. Οι ΗΠΑ πληρώνουν βαρύ τίμημα. Η εξάπλωση του κορωνοϊού συνεχίζεται ακάθεκτη, με τον αριθμό των κρουσμάτων και των θανάτων να αυξάνεται.

Την κατάσταση επιδείνωσε και η πρωτοφανής κοινωνική ένταση που επικρατεί τους τελευταίους μήνες στη χώρα. Όπως είναι γνωστό, η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ πυροδότησε ένα κύμα αντιρατσιστικών κοινωνικών εκρήξεων που σε αρκετές περιπτώσεις προκάλεσαν χάος στην αμερικανική κοινωνία. Σύμφωνα με μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας ο Τραμπ δεν μπόρεσε να δώσει μία ισχυρή κυβερνητική λύση σε κανένα από τα δύο προβλήματα: ούτε στον κλιμακούμενο θυμό των πολιτών, ούτε στην πανδημία.

«Υποστηρίξτε την Patio Pizza»!

Η πλειονότητα των Αμερικανών πιστεύει ότι ο Τραμπ διχάζει παρά ενώνει. Αναφορικά με την πανδημία, μάλιστα, ήλθε σε σύγκρουση με την επιστημονική κοινότητα, προκαλώντας σύγχυση στην κοινωνία, αντί να συστήνει την τήρηση των οδηγιών που δίνουν οι γιατροί. Επιπλέον, εν μέσω μίας πρωτόγνωρης κρίσης, συνεχίζει να μην εστιάζει στα σημαντικά.

Ενδεικτική, η ανάρτηση που έκανε υπέρ μίας τοπικής πιτσαρίας που έγινε γνωστή, επειδή αντιμετώπιζε αισθητή μείωση πελατείας, εξαιτίας της δημόσιας στήριξης του ιδιοκτήτη της στον Τραμπ. «Υποστηρίξτε την Patio Pizza και τον υπέροχο ιδιοκτήτη της Γκάϊ Καλιγκιούρι στο Λονγκ Άιλαντ –έγραψε ο πρόεδρος στο Twitter– Υπέροχη πίτσα!!!». Την ίδια ώρα, απουσίαζε από κυβερνητικές συσκέψεις για τα νέα πακέτα οικονομικής ανακούφισης, ακόμα και όταν ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζερόμ Πάουελ προειδοποιούσε δημόσια ότι η ανάκαμψη της οικονομίας καθυστερεί ανησυχητικά.

Ως συνέπεια των παραπάνω, η δημοτικότητα του Τραμπ έχει μειωθεί στο 44%. Σχεδόν 6 στους 10 Αμερικανούς (58%) δεν εγκρίνουν τους χειρισμούς του προέδρου για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι δημοσκοπήσεις τον εμφανίζουν επίσης να βρίσκεται δεύτερος και καταϊδρωμένος, πολύ πιο πίσω από τον Δημοκρατικό αντίπαλό του στις επικείμενες προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Φαβορί ο Μπάιντεν

Ο Μπάιντεν, από τα τέλη Απριλίου είχε προβλέψει ότι ο Τραμπ θα κάνει ό,τι μπορεί για να αναβάλει τις εκλογές. «Θυμηθείτε αυτό που σας λέω, πιστεύω ότι θα προσπαθήσει να αναβάλει τις εκλογές με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα βρει λόγους για τους οποίους δεν θα πρέπει να γίνουν», είχε πει τότε. Όταν τότε, είχε ρωτηθεί από δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ είχε διαψεύσει κατηγορηματικά τον ισχυρισμό. «Ποτέ δεν σκέφτηκα να αλλάξω την ημερομηνία… Γιατί να το κάνω;» είχε απαντήσει.

Πλέον, όμως, έχει καταστεί σαφές ότι βρίσκεται σε δυσχερή θέση και φοβάται μία ταπεινωτική ήττα, που θα του προσέδιδε μία αρνητική πρωτιά: ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος εδώ και 25 χρόνια που δεν επανεκλέγεται για δεύτερη θητεία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με τις δηλώσεις του επιχειρεί να μειώσει την αξιοπιστία των εκλογών της 3ης Νοεμβρίου. Τόσο αυτός, όσο και οι υποστηρικτές του ενδέχεται να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα.

Αναλυτές εκτιμούν ότι ο πρόεδρος ουσιαστικά προτρέπει τους οπαδούς του να αμφισβητήσουν προκαταβολικά τη νομιμότητά του. Κάποιοι έσπευσαν να πουν ότι με την κίνηση αυτή ο Τραμπ προσφέρει άθελά του πόντους στην Κίνα στο πλαίσιο του εν εξελίξει εμπορικού τους πολέμου. Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε χαμηλό δεκαετιών και στην πραγματικότητα οι δύο υπερδυνάμεις αγωνίζονται για την πρωτοκαθεδρία στο Διεθνές Σύστημα.