Μεγάλο ρίσκο η περίοδος προσαρμογής για τα self test

Σταθεροποιημένα με βραδεία πτωτική πορεία μοιάζουν τα κρούσματα, εξετάζοντας την πορεία τους σε διάστημα ενός μήνα, από τις 30 Μαρτίου που είχαν κορυφωθεί στα 4.322, μέχρι σήμερα που ανακοινώθηκαν 2.435 με παρόμοιο αριθμό τεστ (από 60.000 έως 70.000 ημερησίως με εξαίρεση τα Σαββατοκύριακα). Εντούτοις είναι ανησυχητικό ότι ενώ διατίθενται πλέον δωρεάν κατά εκατοντάδες χιλιάδες τα αυτοδιαγνωστικά τεστ και η κοινωνία χαλαρώνει, αυτά δεν γνωρίζει κανείς κατά πόσον διενεργούνται ή όχι.

Το έμμεσο σχετικό συμπέρασμα συνάγεται από την έκθεση του ΕΟΔΥ για τα τεστ που δηλώθηκαν από τις 11 Απριλίου μέχρι χθες. Σε διάστημα τριών εβδομάδων, η πτωτική πορεία δεν ερμηνεύεται διόλου από το γεγονός ότι έκλεισαν τα σχολεία, γιατί με το που σταμάτησαν τα τεστ στους μαθητές λυκείου και στους εκπαιδευτικούς (περίπου 600.000 την πρώτη εβδομάδα και 370.000 την δεύτερη), έπρεπε λογικά να “φεύγουν” τα τεστ από τα φαρμακεία μαζικά, για τις πάρα πολλές επαγγελματικές ομάδες που όφειλαν από τις 19 Απριλίου να κάνουν self test, καθώς και για το δημόσιο.

Όμως η πολιτεία έδωσε τελικά παράταση και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, παρότι το Πάσχα υπάρχει προβλέψιμος κίνδυνος να πυροδοτηθούν νέες εστίες λόγω συνεστιάσεων. Στο διάστημα από τις 11 Απριλίου μέχρι χθες, υπήρξε μια λογική κορύφωση εξαιτίας της υποχρεωτικής (αλλά και της ελεγχόμενης διενέργειας) τεστ από τα λύκεια και εν συνεχεία παρατηρήθηκε μεγάλη πτώση. Την πρώτη εβδομάδα παιδιά και εκπαιδευτικοί υποχρεούνταν σε δύο τεστ και όλα τα τεστ μέχρι τις 18 Απριλίου διατέθηκαν (και δηλώθηκαν) αποκλειστικά από μαθητές και εκπαιδευτικούς. Συνολικά 743.000 τεστ δηλώθηκαν μέχρι την Κυριακή 18/4 και ήταν εκείνα που έγιναν εις διπλούν από τις προαναφερόμενες ομάδες.

Καθώς εν συνεχεία υποχρεούνταν στα λύκεια μόνον σε ένα τεστ εβδομαδιαίως, από τα 832.000 τεστ που έγιναν στο διάστημα 18 Απριλίου έως 25 Απριλίου, τα τουλάχιστον 370.000 αφορούσαν σε μαθητές και καθηγητές ή εργαζομένους σε σχολεία. Κατά συνέπεια τη συγκεκριμένη εβδομάδα, ενώ είχε αρχίσει θεωρητικά ο έλεγχος και άλλων μεγάλων ομάδων  εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, ουσιαστικά από όλους αυτούς προκύπτει ότι έκαναν το τεστ μόνον οι 462.000 (δηλαδή όσοι “απομένουν” αφαιρούμενων παιδιών και καθηγητών από το σύνολο των 832.000).

Η “περίοδος προσαρμογής”

Μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ ξεκίνησε από τη Μεγάλη Δευτέρα 26 Απριλίου ο έλεγχος σε δημόσιο και ΟΤΑ, έκαναν self test μόλις 251.000 δημόσιοι ή δημοτικοί υπάλληλοι . Όσο για τον ιδιωτικό τομέα, κανείς δεν βιάζεται να βγάλει off υπαλλήλους του λόγω τεστ. Μόνον οι υπάλληλοι των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα είναι 140.000. Να προστεθούν και οι δημόσιοι υπάλληλοι; Άλλα 565.460 άτομα. Το λιανεμπόριο έχει 510.000 απασχολουμένους και εργοδότες (φούρνοι, λαϊκές αγορές, μίνι μάρκετ, καταστήματα ρούχων, υπόδησης κ.λπ.). Είναι και οι αστυνομικοί, και οι τραπεζικοί, και οι δικαστικοί, οι εργαζόμενοι στους δήμους της χώρας, οι εργαζόμενοι στις μεταφορές (τρένα, λεωφορεία, καράβια, αεροπλάνα), οι καθαρίστριες σε πολυκατοικίες ή σε οργανισμούς, ένα σύνολο που απαιτεί πάνω από 1.500.000 τεστ την εβδομάδα.

Και ενώ αρχικά η πολιτεία είχε αποφασίσει τα τεστ να ξεκινήσουν παντού στις 19 Απριλίου, αυτά άρχισαν μεν να παραλαμβάνονται αλλά μετέθεσε την  υποχρέωση των δημοσίων υπαλλήλων για τις 26 Απριλίου (και με επιπλέον παράταση) και το λιανεμπόριο το μετέθεσε στην εστίαση, δηλαδή στις 3 Μαΐου. Δόθηκε τελικά μια περίοδο χάριτος, ή “περίοδο προσαρμογής”, όπως την χαρακτήρισε η κυβέρνηση και προφανώς οι περισσότεροι κάνουν χρήση αυτής της ευκολίας.

Για παράδειγμα στο δήμο Αθηναίων την πρώτη ημέρα (26 Απριλίου) ανταποκρίθηκαν οι 1.540 από τους 6.200 υπόχρεους. με τη συντριπτική πλειοψηφία να το αναβάλει. Αυτή τη στιγμή, ενώ κάποιοι παραλαμβάνουν το δωρεάν τεστ (αλλά επιλέγουν να το “τρενάρουν”),  στερούνται των δωρεάν τεστ πολλές ομάδες που το έχουν ανάγκη (π.χ. συνταξιούχοι που συναντώνται με τα παιδιά και τα εγγόνια τους ή φοιτητές και εν γένει νέοι που συγκατοικούν με καρκινοπαθείς ή άλλους ευπαθείς).

Λάθος μηνύματα της πολιτείας

Το σύστημα προμήθειας δωρεάν self test έχει τη δυνατότητα να διασταυρώσει εάν κάποιος που προμηθεύτηκε το τεστ ανήρτησε και το αποτέλεσμα, ως όφειλε, στη σχετική πλατφόρμα. Όμως είναι άγνωστο αν αυτή η θεωρητική δυνατότητα του συστήματος έχει τεθεί σε λειτουργία για “διασταύρωση” στοιχείων ή αν η πολιτεία αρκείται στο ότι οι δικαιούχοι απλώς παρέλαβαν το τεστ. Ο ΕΟΔΥ πάλι περιορίζεται στο πόσα τεστ δηλώθηκαν και δεν ανακοινώνει καν πόσα από αυτά ήταν θετικά, πολύ δε περισσότερο πόσα ήταν θετικά κατά ομάδα (π.χ. σχολεία, δημοτικοί υπάλληλοι, αστυνομικοί, σούπερ μάρκετ ή έστω εμπόριο γενικώς)

Στην αναβολή διενέργειας των τεστ στο δημόσιο σίγουρα συνέβαλε η πολιτεία, αφού ουσιαστικά ανακοίνωσε ότι «από τις 9 Μαΐου δεν θα υπάρχει επιείκεια στο δημόσιο για όσους δεν συμμορφώνονται με τη διαδικασία και θα κόβεται ημερομίσθιο». Ήταν ουσιαστικά σαν να δήλωνε, ότι το τεστ μέχρι τις 9 Μαΐου δεν θα είναι υποχρεωτικό. Όπως είναι ασαφές το κατά πόσον η πολιτεία “τσεκάρει” αν δηλώθηκε το τεστ, εξίσου ασαφές είναι αν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει ποιοι υπόχρεοι δεν το παρέλαβαν καν. Και είναι στην πράξη αδύνατον να ελεγχθεί και η ουσία, δηλαδή κατά πόσον δηλώνονται τα θετικά π.χ. από μέλη συνεργείων που δεν θέλουν να χάσουν μεροκάματο.

Προβλέπεται, σε περίπτωση που οι υπόχρεοι δεν υποβάλλονται σε διαγνωστικό έλεγχο ή δεν καταχωρούν το αποτέλεσμα στην πλατφόρμα, η αρμόδια για θέματα προσωπικού υπηρεσία «προβαίνει στην περικοπή των αποδοχών του υπόχρεου προσώπου».  Κι ενώ στο δημόσιο είναι σχετικά εύκολο να ελεγχθεί η κατάσταση από κάθε υπηρεσία, δεν είναι καθόλου σαφές το πώς θα ελεγχθούν π.χ. τα σούπερ μάρκετ ή ο φούρναρης της γειτονιάς.