Βοηθάει σε κάτι το κινητό που προειδοποιεί για σεισμούς;

Η Google ανακοίνωσε χθες ότι η Ελλάδα και η Νέα Ζηλανδία είναι οι πρώτες χώρες που θα λαμβάνουν αυτόματα προειδοποιήσεις από το Android Earthquake Alerts System της.  Εμπνευστής του συστήματος είναι ο ελληνικής καταγωγής Μάρκος Στογαΐτης, ο οποίος έχει λανσάρει και το παιχνίδι Ρunch corona (ο παίκτης σκοτώνεις ιούς), την πολύ δημοφιλή εφαρμογή ψυχαγωγίας Celebrity look-alike, καθώς και την εφαρμογή Don’t touch Face που  ειδοποιεί όταν κάποιος αγγίζει μάτια, μύτη ή οποιοδήποτε σημείο στο πρόσωπό του.

Το σύστημα προειδοποίησης για σεισμό από κινητά δεν είναι καινούργιο, γιατί “το παλεύουν” από το 2016. Τώρα όμως, με τις ιδέες του Στογαΐτη, ουσιαστικά συνδέονται  εκατομμύρια κινητά που παίζουν το ρόλο “σεισμογράφου”. “Επιστρατεύονται” όλες οι συσκευές που έχουν την εφαρμογή και έτσι πυκνώνει το “δίκτυο”, το οποίο ενημερώνει άμεσα όλα τα κινητά της περιοχής,  παρέχοντάς του “κάποια δευτερόλεπτα προετοιμασίας”. Το σύστημα διαθέτει δύο κλίμακες: μία που ειδοποιεί με δυνατό ήχο για μεγάλο σεισμό και μια για δονήσεις μεγέθους μικρότερου των 4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.

Πόσα δευτερόλεπτα;

Το ζητούμενο όμως είναι πόσο ακριβώς χρόνο κερδίζει κανείς, τώρα που η Google ενώνει όλα τα κινητά σε μια περιοχή και έτσι πολλαπλασιάζει τη δυνατότητα διασταύρωσης στοιχείων και τη δυνατότητα προειδοποίησης. Οι εμπνευστές του συστήματος δήλωναν πέρυσι ότι κερδίζονται 10 έως 20 δευτερόλεπτα, τα οποία είναι εκπληκτικά σημαντικός χρόνος, καθώς οι “σεισμογράφοι” των κινητών πιάνουν τον σεισμό εν τη γενέσει του και “χτυπάνε” συναγερμό σε μεγάλη ακτίνα. Τώρα όμως μιλούν για απροσδιόριστο αριθμό δευτερολέπτων, προτάσσοντας ότι “προλαβαίνει κάποιος να τρέξει να καλυφθεί κάτω από ένα τραπέζι” ή αν είναι σε μονοκατοικία, ίσως να βγει έξω. Άρα τα 20 δευτερόλεπτα που “διαφημίζονταν” αρχικά, μάλλον στην πράξη δεν είναι ρεαλιστικά.

Παρά τις πολυετείς προσπάθειες σεισμολόγων σε όλο τον κόσμο, η πρόβλεψη των σεισμών παραμένει μέχρι σήμερα ανέφικτη. Κάποια κράτη, ωστόσο, ξόδεψαν πολύ χρήμα και δημιούργησαν ένα πολύ πυκνό δίκτυο σεισμογράφων, ώστε να μπορούν να ενημερώνουν τον κόσμο εν τη γενέσει του σεισμού, δηλαδή μόλις αρχίζει η δόνηση στο επίκεντρο. Το σύστημα της Google δεν προβλέπει τους σεισμούς, τους ανιχνεύει όμως αρκετά γρήγορα, ώστε να προλάβει να στείλει προειδοποιήσεις σε γειτονικές περιοχές.

Το σύστημα βασίζεται σε μετρήσεις των κινητών τηλεφώνων Android, τα οποία συνήθως διαθέτουν επιταχυνσιόμετρα για να ανιχνεύουν τα σεισμικά κύματα. Είναι τρόπον τινά υποτυπώδεις σεισμογράφοι και μόλις ανιχνεύσουν έναρξη σεισμικών κυμάτων, στέλνουν σήμα στους κεντρικούς διακομιστές του συστήματος και αυτός ενημερώνει αυτομάτως όλες τις συσκευές Android, χωρίς να απαιτούνται ενέργειες από τον χρήστη.

Το σύστημα δεν βοηθάει πάντως όποιον βρίσκεται πάνω από το επίκεντρο, αλλά κυρίως όσους βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη των 30 χλμ., κάτι που δεν είναι αμελητέο. Το σύστημα λειτουργεί επειδή οι δονήσεις διαδίδονται στο υπέδαφος και την επιφάνεια της Γης υπό τη μορφή κυμάτων, τα οποία κινούνται με μεγάλη ταχύτητα, όμως το “κινητό” στέλνει την προειδοποίηση συχνά προτού αφιχθούν τα ίδια τα σεισμικά κύματα. Παραλλήλως,  χρησιμοποιεί νόμους της φυσικής για να υπολογίσει ποιες περιοχές θα υποβληθούν σε δονήσεις αρκετά ισχυρές ώστε να γίνουν αισθητές και να σπάσουν τζάμια σε παράθυρα.

Μπρος στο ολότελα, καλή και η ….Google

Συστήματα προειδοποίησης που αξιοποιούν μετρήσεις σεισμογράφων χρησιμοποιούνται ήδη στην Καλιφόρνια και την Ιαπωνία, αλλά το κόστος τους είναι υψηλό. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης ShakeAlert που χρησιμοποιείται στην Καλιφόρνια, στο Όρεγκον και  στην Ουάσιγκτον κόστισε 60 εκατομμύρια δολάρια, χωρίς τα ετήσια λειτουργικά έξοδα που εκτιμώνται στα 30 εκατομμύρια για το δίκτυο των σεισμογράφων.

Οι κλασικοί σεισμογράφοι είναι πολύ πιο ακριβοί, έχουν όμως το πλεονέκτημα ότι λειτουργούν και σε αραιοκατοικημένες περιοχές, ενώ το δίκτυο των κινητών αποδίδει εκεί όπου υπάρχουν πολλά κινητά. Επίσης οι κλασικοί σεισμογράφοι μπορούν να στηθούν και σε βραχονησίδες και θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες δεν καλύπτονται καν από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας.

Η Ελλάδα πάντως δεν έχει ούτε το κλασικό δίκτυο των σεισμογράφων που “πιάνουν” τα κύματα του σεισμού προτού αυτά φθάσουν σε μια μεγάλη πόλη ούτε κάποιο δίκτυο ενημέρωσης του πολίτη. Το δίκτυό της είναι αραιό, ενώ  δεν υπάρχει και η απαιτούμενη συμφωνία ή συνεργασία για να αξιοποιείται η καταγραφή και να αποστέλλεται ειδοποίηση σε κινητά ή σε μεγάφωνα πόλεων, όπως κάνουν στην Καλιφόρνια. Οπότε λογικά, αφού η Ελλάδα δεν έχει κανένα “κλασικό” σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, τα λίγα δευτερόλεπτα που προσφέρουν η Google και τα κινητά, είναι πολύτιμα έως μοναδικά.

To Earthquake Alerts System είναι ουσιαστικά μια επέκταση της λειτουργίας ανίχνευσης σεισμών που προσφέρει εδώ και καιρό το Android –οι χρήστες μπορούν να ενημερωθούν για τις δονήσεις σε κοντινές περιοχές, απλά πληκτρολογώντας τη φράση «Earthquake near me» στη λειτουργία αναζήτησης. Ο Ρίτσαρντ Άλεν, σεισμολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια  που συνεργάζεται με την Google, δήλωσε ότι το σύστημα είχε ανιχνεύσει με επιτυχία τον σεισμό που έπληξε τη Σάμο και τη Σμύρνη τον Οκτώβριο του 2020 (6,7  Ρίχτερ, δύο νεκροί στην Ελλάδα και 114 στην Τουρκία).  «Δείξαμε τότε ότι, αν είχαμε ενεργοποιήσει το σύστημα συναγερμού, θα μπορούσαμε να είχαμε εκδώσει προειδοποιήσεις» υποστήριξε ο Άλεν.