Από τη μια πλευρά “Γαλάζια Πατρίδα”, από την άλλη “Γκρίζα Πατρίδα”!

Η “Γαλάζια Πατρίδα”, όπως εισήχθη ως δόγμα από τον κεμαλιστή ναύαρχο Cem Gürdeniz το 2006, συνιστά το σχέδιο της τουρκικής θαλάσσιας γεωπολιτικής για τον 21ο αιώνα. Σύμφωνα με συνέντευξή του στο “Βήμα”, το σχέδιο απαρτίζεται από δύο πυλώνες: Πρώτον, τον προσδιορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας υπό την κυριαρχία της Τουρκίας (χωρικά ύδατα, ΑΟΖ). Δεύτερον, την θεμελίωση μιας θαλάσσιας κοσμοθεωρίας για την Τουρκία.

Αντικειμενικοί στόχοι της “Γαλάζιας Πατρίδας”, κατά τον Ισραηλινό σύμβουλο στρατηγικής και πληροφοριών Eyal Pinko, είναι η εμπέδωση της παρουσίας και του ελέγχου της Τουρκίας στις τρεις θάλασσες που την περιβάλλουν (Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο Πέλαγος και Νοτιοανατολική Μεσόγειος), με την δημιουργία μιας θαλάσσιας ζώνης 462.000 km2 αποκλειστικής της κυριαρχίας (Χάρτης 1).

Επίσης, η υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης –παράλληλα με την πληθυσμιακή– με εκμετάλλευση εγχώριων ενεργειακών πηγών, ώστε να ανατραπεί η εξάρτησή της από τρίτες χώρες1 και η άσκηση περιφερειακής και διεθνούς επιρροής. Η μετατροπή της Τουρκίας σε πλανητική δύναμη προϋποθέτει την οικονομική και πληθυσμιακή της ευρωστία, την διαμόρφωση γεωγραφικών ζωνών άσκησης κυριαρχίας ή/και ισχύος και την ανάπτυξη μιας κραταιάς στρατιωτικής μηχανής, η οποία θα υποστηρίξει την προβολή ισχύος και θα διευρύνει συν τω χρόνω την πολιτική της επιρροή.

Η Τουρκία χρειάζεται ζωτικό χώρο, τον οποίο διεκδικεί με την ενσωμάτωση των γειτόνων της στο δικό της νεοοθωμανικό άρμα. Αν και με διαφορά αντίληψης ως προς τον ατλαντικό ή τον ευρασιατικό προσανατολισμό της, όσον αφορά στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, οι απόψεις κεμαλιστών και ισλαμιστών (δόγμα “Στρατηγικού Βάθους”) συμπίπτουν.

Οικονομία και ενεργειακοί πόροι

Η τουρκική οικονομία στηρίζεται στην μεγάλη εσωτερική της αγορά και σε μεγάλο βαθμό στις ξένες άμεσες επενδύσεις, τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου και τα ξένα δάνεια, με εισροές κεφαλαίων ύψους 525 δισ. δολαρίων (2002-2018). Μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας είναι η ΕΕ (56% των εξαγωγών το 2019) και βασικοί άξονες της οικονομικής της πολιτικής η προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης και η αύξηση των εξαγωγών.

Τα τελευταία δυο έτη, η οικονομική κρίση μαστίζει και πάλι την Τουρκία (απώλειες 15 δισ. ξένων κεφαλαίων), λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης που προκαλούν η εξωτερική της πολιτική και οι παρεμβάσεις της στην κεντρική τράπεζα. Ακόμη, η Τουρκία καλείται να αποπληρώσει ένα χρέος ύψους 169 δισ. δολαρίων εντός των επόμενων μηνών. Η εντεινόμενη ενεργειακή ζήτηση δημιουργεί την ανάγκη για αυξημένη και ασφαλή προμήθεια ενέργειας.

Η εξασφάλιση ενεργειακών κοιτασμάτων, η εκμετάλλευση και οι εξαγωγές ενεργειακών πόρων συνιστούν επίσης κινητήριες δυνάμεις της οικονομικής ανάπτυξης. Αυτό ισχύει ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας, η ελίτ της οποίας ξεδιπλώνει με σταθερά βήματα το μεγαλόπνοο όραμα που έχει για την χώρα. Ταυτόχρονα, η αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη από την εκμετάλλευση των πόρων αυτών, θα συντηρήσει την αυξητική τάση του πληθυσμού, η οποία θα ενισχύσει τον παραγωγικό συντελεστή της εργασίας.

Η εφαρμογή του δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”

Για να λειτουργήσει ως περιφερειακός δρων με ευρύτερες γεωστρατηγικές επιδιώξεις, απεμπλεκόμενη από την εξυπηρέτηση των δυτικών συμφερόντων βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης (1923), η οποία εμμέσως την έθεσε υπό την προστασία της Δύσης, η Τουρκία πρέπει τώρα να την καταργήσει στην πράξη. Επιπλέον, η ενεργειακή εξάρτησή της δεν της αφήνει άλλη επιλογή από το να αποκτήσει πρόσβαση στα νέα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η “Γαλάζια Πατρίδα” αποτελεί το προοίμιο του δόγματος του “Στρατηγικού Βάθους”, με το οποίο η Τουρκία εκπληρώνει αυτές τις στοχεύσεις. Η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια, ανεξαρτησία και θαλάσσια κυριαρχία, ωθεί την Τουρκία στην αύξηση της στρατιωτικής ισχύος της και την πίεση έναντι της Ελλάδος. Η ιμπεριαλιστική Τουρκία, αφού εξασφαλίσει τον θαλάσσιο χώρο της “Γαλάζιας Πατρίδας”, θα επεκταθεί δυναμικότερα μέσω θαλάσσης σε περιοχές όπου ήδη έχει εισχωρήσει (Ερυθρά Θάλασσα, Κασπία, Αραβική Θάλασσα και Περσικός Κόλπος).

Η πολιτική στήριξη χωρών όπως η Λιβύη και η Σομαλία, οι στρατιωτικές και ναυτικές βάσεις σε Λιβύη, Σουδάν, Σομαλία, Κατάρ, Ιράκ, Συρία κ.λπ. (Χάρτης 2), η εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού τρίτων χωρών, η προμήθεια στρατιωτικού υλικού και οι αποστολές μισθοφόρων αποδεικνύουν την εφαρμογή των σχεδιασμών της Άγκυρας.

Το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό, ήδη από το 2004 με το εξοπλιστικό πρόγραμμα Milgem, ξεκίνησε την ανάπτυξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, σκοπεύοντας να κατασκευάσει σκάφη διαφόρων τύπων. Αυτό για να ενισχύσει την ικανότητά του να επιχειρεί από την Μαύρη Θάλασσα μέχρι τον Περσικό Κόλπο και το Πακιστάν, με το οποίο η Τουρκία έχει συνάψει στρατηγική συμμαχία.

Στόχος της είναι μέσα στα επόμενα χρόνια να είναι διαθέσιμα πάνω από 140 πολεμικά σκάφη (υποβρύχια, φρεγάτες, κορβέτες, πυραυλάκατοι, ναρκαλιευτικά, αεροπλανοφόρο, βοηθητικά και αεροσκάφη) και να μετατραπεί η Τουρκία σε εξαγωγό χώρα οπλικών συστημάτων. Η απαιτούμενη στρατιωτική ισχύς για την εμπέδωση της “Γαλάζιας Πατρίδας” και την θαλάσσια κυριαρχία της Τουρκίας σύντομα θα είναι έτοιμη.

Το δόγμα της “Γκρίζας Πατρίδας”

Από την άλλη, η Ελλάδα, με πρόβλεψη για πληθυσμό 5,5 εκατομμυρίων το 2100, εάν συνεχιστεί η σημερινή δημογραφική εξέλιξη, έχει υιοθετήσει το δόγμα “μηδενικών διεκδικήσεων”, το οποίο διακηρύττει σε όλους τους τόνους το πολιτικό σύστημα. Ο πληθυσμιακός της μαρασμός δεν θα αντιστραφεί ούτε με τις ονειρώξεις της “ελληνικής ελίτ” περί αντικατάστασης πληθυσμού από μουσουλμάνους πολίτες οι οποίοι, με χαμηλό βαθμό ενσωμάτωσης, είναι το τέλειο εργαλείο στα χέρια της Τουρκίας για την “ειρηνική απορρόφηση” της Ελλάδος.

Με μια οικονομία δεσμευμένη για δεκαετίες, μια πολεμική βιομηχανία κατεστραμμένη λόγω της αβελτηρίας του πολιτικού συστήματος και τον ιδεολογικό μηδενισμό που κυριαρχεί στην άρχουσα τάξη, η χώρα μας προσυπογράφει την αυτοκτονία της, ψαλιδίζοντας αυτοβούλως την οικονομική, στρατιωτική και γεωπολιτική της ισχύ. Στρατηγικοί στόχοι της Ελλάδος θα έπρεπε να είναι ο πλήρης αποκλεισμός της Τουρκίας από την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων που δεν της ανήκουν, καθώς και ο περιορισμός της στα μικρασιατικά παράλια.

Αντ’ αυτού, μέσα σε ένα πνεύμα διαστρέβλωσης της πραγματικής πολιτικής φύσης του τουρκικού προβλήματος, η Ελλάδα κάνει ό,τι μπορεί για να της παραχωρήσει στρατηγικά πλεονεκτήματα προς επίρρωση των τουρκικών φιλοδοξιών, οι οποίες στρέφονται κατά της ίδιας της κυριαρχίας και της επιβίωσης της Ελλάδας. Εκμεταλλευόμενη το δόγμα “μηδενικών διεκδικήσεων”, η Τουρκία έχει επιβάλει στην Ελλάδα την σταδιακή αποδοχή του δόγματος της “Γκρίζας Πατρίδας”.

Έτσι, η Ελλάδα έχει αποδεχτεί οικειοθελώς την αποχή από την άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων (έρευνες για υδρογονάνθρακες, επέκταση χωρικών υδάτων και μη προώθηση των ελληνικών συμφερόντων στην περιοχή) και έχει αναγνωρίσει ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο πέρα απ’ αυτά που δικαιούται.

Η Αθήνα έχει δεσμευθεί για την επίλυση συνοριακών θεμάτων και την αποφυγή μονομερών ενεργειών (Ίμια, Μαδρίτη, Ελσίνκι, σεισμικές έρευνες Τουρκίας, οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδος-Αιγύπτου, αδράνεια έναντι των διπλωματικών κινήσεων της Άγκυρας). Έχει στην πράξη αποδεχθεί το “γκριζάρισμα” περιοχών ελληνικής κυριαρχίας και ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, υπονομεύοντας το μέλλον της και δικαιολογώντας την πολιτική αυτή για να μην αναγκαστεί να αναγνωρίσει τις συνέπειες των επιλογών της.

Οι παραινέσεις των Μηλίων

Από όπου αποσύρεται η Αθήνα, η Άγκυρα σπεύδει να πατήσει πόδι. Ο εφησυχασμός της Ελλάδος σχετικά με την προσφυγή στην Χάγη, δίχως την αντιμετώπιση του γενικότερου σχεδιασμού της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, την εγκλωβίζει σε μια νοοτροπία αυτοχειρίας. Η πίεση της Άγκυρας δεν θα σταματήσει με την επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας. Η πρόσφατη διπλωματική κινητικότητα είναι οψιφανής και κοστοβόρα για τα ελληνικά συμφέροντα.

Η επιμονή στην επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων με εκκλήσεις σε τρίτους να ανασχέσουν αυτοί τον τουρκικό επεκτατισμό, ενώ η ίδια η Ελλάδα παραμένει διστακτική, είναι κινήσεις κοντόφθαλμες και αναποτελεσματικές. Ο κατευνασμός και η υποχωρητικότητα θα έχουν καταστροφική κατάληξη. Όπως και οι Μήλιοι θέλησαν να σώσουν την πόλη τους εμπιστευόμενοι την τύχη, την εύνοια των θεών και αναμένοντες την παρέμβαση των Λακεδαιμονίων, έτσι και η Ελλάδα φαντασιώνεται ότι θα την σώσουν η ΕΕ, οι ΗΠΑ και οι συμφωνίες που υπογράφει.

Η απάντηση των Αθηναίων στις διαπραγματεύσεις με τους Μηλίους ήταν ότι οι Μήλιοι δεν βλέπουν καθαρά αυτά που συμβαίνουν και πως στηριγμένοι ολότελα στους Λακεδαιμόνιους, στις ελπίδες και στην τύχη θα τα χάσουν όλα. Τελικά, η τύχη και οι ελπίδες ήσαν άφαντες, οι Λακεδαιμόνιοι δεν προσέτρεξαν και η πόλη έπεσε. Είναι απορίας άξιο το πώς η εγχώρια ελίτ αναμένει διαφορετική κατάληξη από εκείνη των Μηλίων και πράττει ακριβώς τα ίδια!