Ο Ερντογάν έχει σχέδιο – Οι προϋποθέσεις για μία αντιτουρκική συμμαχία

Όλες οι κινήσεις του καθεστώτος Ερντογάν έχουν ένα χρονικό ορίζοντα, που τοποθετείται το 2023. Τη χρονιά αυτή καθόρισε (από τις εκλογές του 2011) ο Τούρκος πρόεδρος ως σταθμό για τη χώρα του, καθώς τότε θα συμπληρωθούν 100 χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Θέλει, μέχρι τότε, η Τουρκία να μετασχηματισθεί πλήρως εσωτερικά και να επιβληθεί αυτό που έχει ονομαστεί ως νέο πολιτικό Ισλάμ.

Την ίδια ώρα, θέλει να καταστεί μεγαλύτερη εδαφικά και να ενισχύσει την επιρροή της στην ευρύτερη περιοχή (να ελέγξει κράτη και να καταστεί περιφερειακή δύναμη). Το στοίχημα αυτό έχει συνδεθεί, λόγω των εξελίξεων και των δεδομένων που διαμορφώνονται, με το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν. Την περασμένη Παρασκευή, όταν πομπωδώς ανακοίνωνε την ανακάλυψη φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, είχε πει ότι θα δοθεί σε χρήση το 2023:

«Στόχος μας είναι να προσφέρουμε προς χρήση στο έθνος μας το αέριο της Μαύρης Θάλασσας εντός του 2023. Μέσω των πλοίων μας Φατίχ και Γιαβούζ πραγματοποιήσαμε εννέα βαθιές θαλάσσιες γεωτρήσεις μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα…», είπε. Οι σχεδιασμοί που υλοποιεί η κατοχική Τουρκία δεν είναι καινούργιοι. Υπήρχαν και στην προ Ερντογάν εποχή.

Ωστόσο, ο σημερινός ηγέτης της χώρας έχει επιταχύνει τις κινήσεις για την εφαρμογή τους και τους συνδέει με την ολοκληρωτική νίκη του επί του κοσμικού κράτους. Η Κύπρος και η Ελλάδα υφίστανται την επιθετική τακτική της Τουρκίας (η οποία έχει επίσης εισβάλει στη Συρία, έχει άμεση εμπλοκή στη λιβυκή κρίση και την ίδια ώρα έχει ανοικτό μέτωπο με τους Κούρδους).

Πρόβα θερμού επεισοδίου

Είναι πρόδηλο και προ πολλού σαφές ότι ο τουρκικός αναθεωρητισμός επιδιώκει τη διαμόρφωση ενός γεωπολιτικού τόξου, διευρυμένης επιρροής (Ανατολική Μεσόγειος, Βαλκάνια, Αφρική, Ασία, Καύκασος). Στην τακτική που υιοθετεί, προτάσσει τη λογική της ισχύος και τη στρατιωτική, επιδιώκοντας την επιβολή τετελεσμένων. Η κατοχική Τουρκία βρίσκεται σε επιθετική διάταξη, με στόχο την υλοποίηση των επεκτατικών της σχεδιασμών.

Οι εξελίξεις στην περιοχή Καστελλορίζου-Κύπρου, με τη συγκέντρωση δυνάμεων, αποτελεί μια καθημερινή πρόβα για την πρόκληση θερμού επεισοδίου. Τούτο, σύμφωνα με τη συμπεριφορά της Τουρκίας, ενδεχομένως και να είναι στόχος-επιδίωξη. Αν και πολλοί υποστηρίζουν πως ο Ερντογάν, αξιολογώντας τα δεδομένα, θα φλερτάρει μεν με ένα θερμό επεισόδιο, ωστόσο, δεν θα είναι η τελική του επιδίωξη. Είναι, όμως, σαφές ότι με τόσες δυνάμεις στην περιοχή, μπορεί και να προκληθεί επεισόδιο μετά από ατύχημα.

Η μέχρι σήμερα τακτική της κατοχικής Τουρκίας αφορά την επιβολή τετελεσμένων, χωρίς να ρίξει σφαίρα. Και τούτο οφείλεται στην υποχωρητικότητα της ελληνικής πλευράς, ως αποτέλεσμα του φοβικού συνδρόμου, που χαρακτηρίζει τη διαχείριση που γίνεται. Τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται μια αλλαγή τακτικής από την Αθήνα, το ζητούμενο όμως είναι να γίνει πειστική αυτή η διαφοροποίηση (καθώς στην αντίπερα όχθη έχουν μελετήσει διαχρονικά συμπεριφορές και διαθέσεις).

Συνήθως εκείνο που γίνεται είναι να αναλύονται οι τουρκικές προθέσεις και σχεδιασμοί, αν και σε αυτό το πεδίο υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις. Αυτό που απουσιάζει είναι το τι πρέπει να γίνει από Αθήνα και Λευκωσία. Επ’ αυτού πολύ λίγα λέγονται. Η πολιτική της αποτροπής προϋποθέτει και συμμαχίες (μετά, βέβαια, που θα ενισχυθεί πρωτίστως η αποτρεπτική ικανότητα Ελλάδας και Κύπρου).

Τι σηματοδοτεί μία αντιτουρκική συμμαχία

Συζητείται τελευταία η διαμόρφωση ενός αντιτουρκικού άξονα, με συμμετοχή κρατών της περιοχής. Αυτό δεν είναι εύκολο. Συμφέροντα διαφόρων κρατών συμπίπτουν και προφανώς διαπιστώνεται πως η επεκτατικότητα της Τουρκίας επηρεάζει αρκετές χώρες, όπως και τη σταθερότητα στην περιοχή. Για να συγκροτηθεί μια συμμαχία θα πρέπει να πεισθούν όλοι πως κινδυνεύουν τα συμφέροντά τους από τη συνέχιση της τουρκικής συμπεριφοράς.

Τι σημαίνει, όμως, συμμαχία; Σημαίνει διαμόρφωση ενός σχεδιασμού συλλογικής αντιμετώπισης της Τουρκίας, πολιτικά και στρατιωτικά. Ένας τέτοιος σχεδιασμός μπορεί να αποτρέψει την προέλαση της Τουρκίας και θα απομακρύνει πολεμική σύρραξη. Γιατί η Τουρκία θα σταθμίσει το κόστος της συνέχισης της πολιτικής της, γνωρίζοντας τη συλλογική αντίδραση.

Μια συμμαχία δεν σημαίνει πως η Κυπριακή Δημοκρατία, για παράδειγμα, θα προσφέρει γενναιόδωρα βάσεις και διευκολύνσεις με την ελπίδα να της παράσχουν ασφάλεια. Σε μια συμμαχία, για να σε λάβουν υπόψη, πρέπει να έχεις και δικές σου δυνάμεις, μικρές έστω, αλλά που θα μπορούν να προστεθούν στο παζλ της συμμαχίας. Η συγκρότηση μιας συμμαχίας πρέπει να συνδυασθεί και με άλλες πολιτικές πρωτοβουλίες.

Η Τουρκία θέλει να υποτάξει την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία στους σχεδιασμούς της. Η αποδοχή αυτού (και των τετελεσμένων) είναι αυτοχειρία. Για αυτό και πρέπει να επιλεγεί ο δρόμος της αποτροπής, των συμμαχιών για την ανατροπή των επεκτατικών σχεδιασμών της κατοχικής δύναμης.