Όπου φύγει-φύγει οι Αμερικανοί από το Αφγανιστάν – Ερωτήματα για την επόμενη μέρα

Όπως ακριβώς είχε ανακοινώσει ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ξεκίνησε την 1η Μαίου η αποχώρηση των τελευταίων αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, αποχώρηση η οποία δεν επηρεάστηκε από την πολύνεκρη βομβιστική επίθεση που σημειώθηκε στα ανατολικά της χώρας, επίθεση για την οποία η αφγανική κυβέρνηση κατηγόρησε το ισλαμικό κίνημα των Ταλιμπάν.

Διακηρυγμένος στόχος του Μπάιντεν είναι να δοθεί ένα τέλος στην πιο μακροχρόνια εμπλοκή των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, συνεχίζοντας μάλιστα την πολιτική του προκατόχου του Τραμπ, που χαρακτήριζε τον πόλεμο στο Αφγανιστάν «άχρηστο» και είχε ξεκινήσει την απόσυρση των πρώτων αμερικανικών δυνάμεων από την χώρα. Αν και ο νυν πρόεδρος στο πρόσφατο διάγγελμα του είχε σημειώσει εμφατικά πως η αμερικανική αποστολή «ολοκληρώθηκε», εντούτοις η αποχώρηση των Αμερικανών αφήνει κυρίαρχους τους Ταλιμπάν, χωρίς φυσικά να πραγματοποιηθούν οι φιλοδοξίες των αρχιτεκτόνων του πολέμου, του υιού Μπους και των νεοσυντηρητικών “γερακιών” του, για «πολεμική εξαγωγή της δημοκρατίας» στο Αφγανιστάν!

Μάλιστα η ημερομηνία της 1ης Μαίου είναι συμβολική, καθώς πρόκειται για την προθεσμία που επιλέχθηκε στην ιστορική συμφωνία που είχε υπογράψει τον Φεβρουάριο του 2020 στη Ντόχα του Κατάρ η κυβέρνηση Τραμπ με τους Ταλιμπάν. Σε αυτή την συμφωνία οι Αμερικανοί δεσμεύτηκαν να αποχωρήσουν, από την στιγμή που οι ισλαμιστές μαχητές τερμάτιζαν τις επιθέσεις τους στα αμερικανικά στρατεύματα και τις σχέσεις τους με την Αλ Κάιντα, όπως και γενικότερα με την ισλαμική τρομοκρατία. Η οριστική αποχώρηση τους προβλέπεται να ολοκληρωθεί την 11η Σεπτέμβριου, την ημερομηνία της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους από την Αλ Κάιντα.

Τρέμει η αφγανική κυβέρνηση

Πάντως οι Ταλιμπάν απείλησαν με επιθέσεις τα αμερικανικά στρατεύματα, προειδοποιώντας πως «η συμφωνημένη προθεσμία της 1ης Μαίου παρήλθε», θεωρώντας πως έπρεπε να έχει ήδη αποχωρήσει το σύνολο των αμερικανικών δυνάμεων. Από προχθές ξεκίνησε και η σταδιακή αποχώρηση της νατοϊκής αποστολής Resolute Support, ενώ είχε προηγηθεί και η έναρξη της αποχώρησης του γερμανικού στρατιωτικού προσωπικού. Την στιγμή που οι ισλαμιστές μαχητές πέτυχαν να εξασφαλίσουν την αποχώρηση των Αμερικανών και της συντριπιτικής πλειονότητας των νατοϊκών στρατευμάτων, μοιάζει δύσκολο να την υπομονεύσουν επιτιθέμενοι στους Αμερικανούς, αν και τίποτα δεν μπορεί να προεξοφληθεί.

Οι Ταλιμπάν, ένα σουνιτικό ισλαμικό κίνημα της φυλής των Παστούν, απέδειξαν ότι είχαν ισχυρά ερείσματα, όπως έδειξε η αξιοθαύμαστη αντοχή τους στην αμερικανο-νατοϊκή εισβολή και πολυετή κατοχή του Αφγανιστάν. Έχουν ξεκινήσει από καιρό να πολεμούν τους θύλακες του Ισλαμικού Κράτους στην χώρα, ενώ η νέα γενιά των μαχητών τους δεν επιδιώκει τις σχέσεις με την Αλ Κάιντα, που είχε η “παλιά φρουρά”. Εξάλλου οι Ταλιμπάν ουδέποτε πήραν πραγματικά στα σοβαρά τους στόχους του Οσάμα Μπιν Λάντεν για ένα γενικευμένο τζιχάντ, που θα οδηγούσε στην ανατροπή των “προδοτικών” καθεστώτων στον ισλαμικό κόσμο.

Αν και η φιλοδυτική αφγανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τους Ταλιμπάν, κυριολεκτικά φαίνεται να την λούζει κρύος ιδρώτας. Οι ΗΠΑ δεν έδειξαν ιδιαίτερη σπουδή να εξασφαλίσουν μία αξιόπιστη δέσμευση των Ταλιμπάν ότι θα συμβάλλουν στον συνολικό τερματισμό του πολέμου. Τουναντίον, οι Ταλιμπάν ουδέποτε σταμάτησαν τις επιθέσεις εναντίον του αφγανικού στρατού και της αστυνομίας, ακόμα και όταν διαπραγματεύονταν με τους Αμερικανούς, ενώ οι ισλαμιστές μαχητές απαξίωναν να διαπραγματευτούν με την αφγανική κυβέρνηση, την οποία θεωρούν ανδρείκελο της Δύσης.

Κίνδυνος νέου εμφυλίου

Στην πραγματικότητα, μιας και αναφερόμαστε σε μία χώρα που βρίσκεται ουσιαστικά σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1979, το πιθανότερο είναι το Αφγανιστάν να βυθιστεί σε έναν ακόμα αιματηρό εμφύλιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι Αφγανοί αξιωματούχοι δηλώνουν σε διεθνή μέσα ενημέρωσης πως δεν «πίστευαν πραγματικά ότι θα έφευγαν οι Αμερικανοί», με την κυβέρνηση της χώρας να ελέγχει μόλις της αφγανική πρωτεύουσα Καμπούλ, όπως ακριβώς παλαιότερα το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας. Είναι μία κυβέρνηση παντελώς ανυπόληπτη στην πλειονότητα του πληθυσμού, λόγω και της εκτεταμένης διαφθοράς της.

Μάλιστα οι Ταλιμπάν έχουν δείξει τις προθέσεις τους, ακυρώνοντας, κυριολεκτικά τελευταία στιγμή την συμμετοχή τους στην ειρηνευτική σύνοδο της Κωνσταντινούπολης, αφήνοντας τους πάντες “σύξυλους”, ακόμα και την κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία είχε προσπαθήσει να διαδραματίσει έναν ρόλο “γεφυροποιού” μεταξύ των ισλαμιστών μαχητών και της αφγανικής κυβέρνησης, προσδοκώντας και στην ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας στα μάτια των Αμερικανών.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών περιορίστηκε να πει πως η ειρηνευτική διάσκεψη θα μεταφερθεί για μετά το Ραμαζάνι, χωρίς όμως να είναι βέβαιος αν σε αυτήν θα συμμετάσχουν και οι Ταλιμπάν, από τους μαχητές των οποίων εξαρτάται η όποια προοπτική ειρήνες στην χώρα. Ο δε αρχηγός του γενικού επιτελείου του αμερικανικού στρατού, στρατηγός Μαρκ Μάιλι, δήλωσε πως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον του Αφγανιστάν, αν και χαρακτήρισε ως «μη αναπόφευκτη εξέλιξη» το ενδεχόμενο της πτώσης της Καμπούλ, κάνοντας μάλιστα παραλληλισμό με την πτώση της Σαϊγκόν, λίγες ώρες μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Βιετνάμ, το 1973.

Έχοντας κατανοήσει πως έχουν στην ουσία παγιδευτεί στο Αφγανιστάν, το ονομαζόμενο και ως “νεκροταφείο των Αυτοκρατοριών”, οι Αμερικανοί είχαν ουσιαστικά προαποφασίσει την αποχώρηση τους. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα αντέξει η αφγανική κυβέρνηση χωρίς την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη ή αν θα έχει το τέλος του τελευταίου κομμουνιστή προέδρου της χώρας Μωχάμαντ Νατζιμπουλάχ, τον οποίο είχαν λιντσάρει με φρικτό τρόπο οι Ταλιμπάν, μερικά χρόνια από την αποχώρηση των Σοβιετικών.