Θα κάνουμε συνομιλίες στο ΝΑΤΟ με “μηχανική βλάβη”; – Η τουρκική παγίδα

Συνάντηση σε στρατιωτικό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας και ΝΑΤΟ ανακοινώθηκε για την Τρίτη στις Βρυξέλλες, προκειμένου, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, να συνεχιστεί η συζήτηση επί των προτάσεων Στόλτενμπεργκ. Η ανακοίνωση έγινε την ώρα που η Άγκυρα έχει αποσύρει το Oruc Reis από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, όχι όμως και τις αξιώσεις της για θαλάσσιες περιοχές που ισχυρίζεται ότι της ανήκουν.

Σημειώνεται ότι στις αρχές του μήνα σε μια αυθαίρετη, κατά την Αθήνα, ερμηνεία, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ είχε εμφανίσει την παραλαβή των προτάσεων του από τους αντιπροσώπους της Ελλάδας και της Τουρκίας, ως έναρξη διαλόγου. Η ενέργεια αυτή, η οποία διαψεύστηκε από την Αθήνα, ευθύς αμέσως, είχε γίνει μάλιστα την ώρα που ήταν σε κορύφωση η στρατιωτική ένταση στην ανατολική Μεσόγειο.

Ακολούθησε μια οργανωμένη από την Άγκυρα, τουρκική εκστρατεία συκοφάντησης της Ελλάδας, ότι η Αθήνα δυναμιτίζει τις διαδικασίες διαλόγου, αλλά και διευκρινιστικές δηλώσεις από τον Στόλτενμπεργκ. Παραλλήλως, η Ελλάδα προκάλεσε την περασμένη εβδομάδα τη σύγκληση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου του ΝΑΤΟ, το οποίο απαρτίζεται από τους Πρέσβεις των χωρών-μελών της Συμμαχίας.

Στο ΝΑΤΟ, αλλά πως; 

Εκεί, σε πολιτικό επίπεδο, η Αθήνα έθεσε τις “κόκκινες γραμμές” της προκειμένου να υπάρξει διάλογος και αυτές δεν ήταν άλλες από την άμεση άμεση αποχώρηση από την ελληνική υφαλοκρηπίδα του Oruc Reis και των τουρκικών πολεμικών που το συνόδευαν. Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος βρίσκεται ήδη από την Κυριακή στο λιμάνι της Αττάλειας. Είναι όμως από μόνη της αρκετή η απόσυρσή του για την έναρξη των διαδικασιών που ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Οι διπλωματικές πηγές που έκαναν τη διαρροή δεν ήταν και πολύ διαφωτιστικές. Ανέφεραν απλώς, ότι η συνάντηση σε στρατιωτικό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας και ΝΑΤΟ θα γίνει την Τρίτη, «για να συνεχιστεί η συζήτηση ως προς τις προτάσεις του γγ της Συμμαχίας με τις ελληνικές παρατηρήσεις». Τι σημαίνει όμως αυτό; Η ελληνική πλευρά δεν ξεκαθαρίζει για την ώρα, έστω και ανεπισήμως, αν εξακολουθεί να συνομιλεί μόνον με τον εκπρόσωπο του Στολτενμπεργκ χωρίς να απευθύνεται στον Τούρκο εκπρόσωπο ή αν, επειδή αποσύρθηκε το Ορούτς Ρέις, αρχίζει πλέον απευθείας διάλογο με την τουρκική αντιπροσωπεία.

Αν πρόκειται για το πρώτο, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, πέραν ίσως των …ερμηνειών που θα μπορούσε να δώσει ο Στόλτενμπεργκ. Αν όμως η Αθήνα θεωρεί αρκετή την απόσυρση του Oruc Reis για να περάσει απί τις “εκ του σύνεγγυς” στις “απευθείας” συνομιλίες, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Και αυτό γιατί, η μεταφορά του τουρκικού ερευνητικού σκάφους δεν συνοδεύτηκε από τις απαραίτητες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που θα έδειχναν ότι, όντως η Άγκυρα έχει επιλέξει τον δρόμο της αποκλιμάκωσης. Το αντίθετο μάλιστα.

Τουρκικά πήγαινε-έλα

Την Κυριακή, την ώρα που η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκεπτόταν το Καστελλόριζο για τις εκδηλώσεις της επετείου απελευθέρωσής του, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, ο οποίος τις προηγούμενες ημέρες ζητούσε από τους Έλληνες να μη μιλάνε για να μη γίνουν «μεζές για τα συμφέροντα άλλων» έκανε και πάλι μια προσχηματική “επίθεση φιλίας”. Ανέφερε ότι η Τουρκία είναι υπέρ του διαλόγου, αλλά περιμένει το ίδιο και από την άλλη πλευρά.

Λίγη ώρα αργότερα, ωστόσο, εξέφρασε την ενόχληση(!) της Άγκυρας με την παρουσία της κας Σακελλαροπούλου στο Καστελλόριζο, αλλά και για τις ίδιες τις εκδηλώσεις, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Λες και δεν υπήρχε άλλο (νησί) για εορτασμούς»!  Έβαλε μάλιστα θέμα αποστρατικοποίησης των νησιών, ανάμεσά τους το Καστελλόριζο, και αφερόμενος στην αποχώρηση του Oruc Reis σημείωσε πως «θα υπάρχουν μπρος πίσω μέσα στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί» και ότι η Άγκυρα δεν θα εγκαταλείψει τα  δικαιώματά της εκεί.

Αμέσως μετά πήρε τη σκυτάλη ο Τσαβούσογλου, ο οποίος επανέλαβε την γνωστή τουρκική αξίωση για διάλογο χωρίς όρους, προσθέτοντας ότι «αν κάποιοι θέτουν προϋποθέσεις στην Τουρκία, έχουμε κι εμείς προϋποθέσεις και αυτές θα πρέπει να εκπληρωθούν». Την ίδια ώρα πάντως, διέρρε μέσω της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας “Yebni Safak” ότι η μη ανανέωση της Navtex για το Oruc Reis οφείλεται στην έναρξη συνομιλιών των δυο χωρών στο ΝΑΤΟ.

Ποιές κυρώσεις;

Η Τουρκία ήταν αναμενόμενο να κάνει κάποιους ελιγμούς, καθώς πλησιάζει η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής, στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου, και το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, την ερχόμενη Δευτέρα. Όχι βέβαια, επειδή φοβάται τις κυρώσεις της ΕΕ, όπως είπε σήμερα, επανερχόμενος στο θέμα ο Τσαβούσογλου.

Ο Tούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι δεν περιμένει πως η ΕΕ θα επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία, εξαιτίας της διένεξής της με την Ελλάδα στην ανατολική Μεσόγειο. Πρόσθεσε μάλιστα ότι ακόμα και αν γίνει αυτό, το πακέτο που συζητούν οι Βρυξέλλες είναι «ήπιο». Το έκαναν και στο παρελθόν συνεχίζει  (αναφερόμενος προφανώς στις αστείες κυρώσεις της ΕΕ για τις γεωτρήσεις στην Κύπρο), σημειώνοντας ότι «αντί να μειώσουν την αποφασιστικότητά μας, αυτή αυξήθηκε».

Τέλος, σε ό,τι αφορά το Oruc Reis τόνισε ότι θα επαναλάβει σύντομα τις επιχειρήσεις του, την ώρα που δημοσιεύματα, αλλά και ο Τούρκος υπουργός  Ενέργειας συντηρούν το αφήγημα ότι η απόσυρση έγινε για ανεφοδιασμό και συντήρηση. Παραλλήλως, η Άγκυρα εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι το ερευνητικό σκάφος την έκανε τη δουλειά του, συγκεντρώνοντας σεισμικά δεδομένα από την περιοχή.

Η Αθήνα, όπως δήλωσε από τη Θεσσαλονίκη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, θεωρεί θετικό βήμα την απόσυρση του Oruc Reis, αλλά αναμένει συνέχεια και διάρκεια από την τουρκική πλευρά για να υπάρξει διάλογος. Την ίδια εκτίμηση έκανε και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, σημειώνοντας ότι από μόνη της η απομάκρυνση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους δεν αλλάζει το ευρωπαϊκό μήνυμα προς την Άγκυρα.

Η συνάντηση πάντως της Τρίτης στο ΝΑΤΟ, αν αφορά πλέον απευθείας συνομιλίες ανάμεσα στους εκπροσώπους των δύο χωρών, ενέχει κινδύνους. Παρότι το αντικείμενο τους δεν είναι η ουσία του ζητήματος, αλλά τεχνικά θέματα για την αποφυγή ενός ενδεχόμενου “ναυτικού ατυχήματος”, μπορούν κάλλιστα να αξιοποιηθούν από την Άγκυρα, στο πλαίσιο της αδίστακτης παραπληροφόρησης και της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής, στην οποία συχνά επιδίδεται. Και τότε η “μηχανική βλάβη” δεν θα είναι στο Oruc Reis, αλλά στις όποιες συνομιλίες.