Υποδεχόμαστε με ανοιχτές αγκάλες τη νέα αντιδημοκρατική κανονικότητα

Ο ΟΗΕ γιορτάζει στις 15 Σεπτεμβρίου την Παγκόσμια Ημέρα της Δημοκρατίας. Περίμενα για το τελευταίο editing του κειμένου, να φθάσει μεσάνυχτα, να δω αν κάποια εκπομπή θα μπει στον κόπο να αναδείξει το θέμα. Εις μάτην! Άλλωστε το χρέος προς το πολίτευμα το κάνουν οι ενσωματωμένοι στο σύστημα δημοσιογράφοι (η συντριπτική πλέον πλειοψηφία), την ημέρα που γιορτάζεται η αποκατάσταση της δημοκρατίας κάθε Ιούλιο.

Όπως ακριβώς έκανε και η νέα acting Πρόεδρος Δημοκρατίας, όταν ξέχασε(;) να τοποθετήσει το εθνόσημο στο σαλονάκι όπου συμβολικά υποδέχεται τους πολιτειακούς παράγοντες! Ατόπημα, ή εσκεμμένη ενέργεια; Είναι μια ευκαιρία να επανεξετάσουμε τη θέση της δημοκρατίας στον κόσμο (Γη) και ανάμεσα στον κόσμο (πολίτες). Όταν μιλάμε για δημοκρατία, αναφερόμαστε τόσο σε μια διαδικασία, όσο και σε ένα στόχο.

Ο ΟΗΕ προσπαθεί με την AGENDA2030 (στόχος #16) να προωθήσει το πολίτευμα αυτό όπου δεν υπάρχει και να το ενισχύσει, όπου (υποτίθεται) πως υπάρχει. Λέμε υποτίθεται, γιατί ακόμη και σε χώρες όπως η Ελλάδα, η δημοκρατία βρίσκεται μεν σε φάση θεσμικής ολοκλήρωσης, αλλά έχει πολλές ακόμη ατέλειες. Ατέλειες που, υπό τον μεγεθυντικό φακό της πανδημίας, διογκώνονται.

Το ερώτημα είναι αν οι νέοι περιορισμοί ήρθαν για να μείνουν. Οι αξίες της ελευθερίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η αρχή της διεξαγωγής ανοιχτών εκλογών με καθολικό δικαίωμα ψήφου είναι τρία από τα βασικά στοιχεία κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος. Και βέβαια η δημοκρατία στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τους ισχυρούς θεσμούς.

Θαυμαστές του αυταρχισμού

Γιατί τα συζητάμε όλα αυτά τα “θεωρητικά” τώρα που έχουμε επείγουσες ανάγκες; Γιατί η δημοκρατία μας παρέχει το περιβάλλον για τη διασφάλιση και την αποτελεσματική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αποτελούν τη βάση της ύπαρξής μας. Χωρίς τη δημοκρατία και την ελευθερία που μας παρέχει, οι πολίτες ασφυκτιούν και “πνίγονται”. Όλοι; Μάλλον όχι.

Σε Παγκόσμια Έρευνα Αξιών, το 15% των πολιτών σε δημοκρατικά καθεστώτα απάντησε πως δεν θα είχε πρόβλημα να ζει σε χώρα υπό στρατιωτικό καθεστώς! Στην Ελλάδα αυτό μεταφράζεται σε ένα αξιοπρόσεκτο, όχι αξιοσέβαστο, αριθμό 1,7 εκατομμυρίων πολιτών. Γι’ αυτό τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής θα έπρεπε να εκπλήσσουν την ηγεσία της, όχι τους δημοσιολογούντες, καθώς δεν εκφράζει πολιτικά ούτε έναν στους πέντε που φλερτάρουν με τον αυταρχισμό.

Κάτι που κάνει με μεγάλη επιτυχία η Λεπέν στη Γαλλία και με απόλυτη επιτυχία ο Τραμπ στις ΗΠΑ. Προσθέστε στους παραπάνω ένα 40% που «δεν θα είχε πρόβλημα αν η εξουσία εκφραζόταν με πιο δυναμικό-συγκεντρωτικό τρόπο»! Ας μην ξεχνάμε πως αυτό το επικίνδυνα αφελές και ανιστόρητο 40% και στην Ελλάδα θαύμαζε τον Ερντογάν για το «πόσο μάγκας ηγέτης ήταν»! Ελπίζω μέχρι πρότινος, αφού τώρα ακόμη και αυτά τα “πρόβατα” μπορούν να αντιληφθούν τί κόστος έχει η υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια ενός ορμπανίσκου!

Ο Big Brother κάνει πάρτι!

Μπορεί λοιπόν κανείς να ισχυριστεί πως αντιμετωπίζουμε τέτοιο θέμα στην Ελλάδα το 2020; Μήπως είναι μια υπερβολή των δικαιωματιστών, των υπερευαίσθητων της Αριστεράς και των “υπερφιλελεύθερων” της Δεξιάς; Μήπως η διολίσθηση από τη δημοκρατία αφορά μόνο τους πρόσφυγες-μετανάστες στη Μόρια και τους κατοίκους της Λέσβου; Μήπως είναι ένα light θέμα που στα αστικά κέντρα το θυμόμαστε από την ταλαιπωρία που προκαλούν οι πορείες των ολίγων στην Πανεπιστημίου;

Είναι δηλαδή κάτι μεμονωμένο, περιστασιακό και “περαστικό, όπως οι διερχόμενοι ταλαιπωρημένοι συνάνθρωποί μας εξ Ανατολίας; Επίσης, μόλις προχθές ανακάλυψε η “προβατοποιημένη” κοινή γνώμη πως δεν είναι όλοι μαμάδες με παιδάκια, αλλά κρύβονται ανάμεσά τους και μερικές κατοσταριές Γκρίζοι Λύκοι καθοδηγούμενοι από την ΜΙΤ. Μήπως λοιπόν είμαστε όλοι λίγο έως πολύ αποκοιμισμένοι και συμβιβασμένοι;

Η απρόσμενη έλευση του Covid-19 δημιούργησε τεράστια ζητήματα σε κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά δικαιώματα, που ήταν συνταγματικά κατοχυρωμένα και εμπεδωμένα στη συλλογική συνείδηση. Όσο περισσότερα μέτρα παίρνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για να καταπολεμήσουν την πανδημία, τόσο περισσότερο αυτονόητες μέχρι χθες ελευθερίες μπαίνουν στο περιθώριο, αφού η Πολιτεία ορθά θέτει ως προτεραιότητα τη δημόσια υγεία.

Απασχολεί ελάχιστους ο κίνδυνος η προσωρινή άρση των ελευθεριών να γίνει μονιμότερη. Αποδεχθήκαμε αγόγγυστα σε πλανητικό επίπεδο –λόγω του φόβου μη χάσουμε τη ζωή μας– πρωτόγνωρους σε έκταση περιορισμούς. Ο Big Brother, αν ζει κάπου και μας κοιτάζει, πρέπει να έχει στήσει πάρτι μαζί με τον Όργουελ για το πόσο τα άκριτα “πρόβατα” πειθάρχησαν στη “Φάρμα των Ζώων”. Βάλανε, μάλιστα, μόνα τους και φίμωτρο-μάσκα, όχι μόνο στο στόμα, αλλά και στα μυαλά!

Hard και soft περιορισμοί

Περιορίστηκαν τρεις βασικές ελευθερίες: η ελευθερία της μετακίνησης (ζήσαμε ήδη γενικό και τοπικά lockdown) η ελευθερία της συνάθροισης και η ελευθερία της έκφρασης. Μέτρα που μόνο επί χούντας και Κατοχής έζησε η Ελλάδα. Και εκτός από τους παραπάνω hard περιορισμούς, υπήρξε και υπάρχουν και πιο soft. Αναφέρουμε ενδεικτικά έξι από αυτούς, γιατί οι παρενέργειες σε κάθε τομέα ανθρώπινης δράσης είναι ευρύτερες και βαθύτερες.

Εμμέσως δεν ρίχνω ευθύνες στο “τρίδυμο Force Δημόσια Υγεία” (Κικίλια, Χαρδαλιά, Τσιόδρα). Αυτοί καλά κάνουν τη δουλειά τους, γιατί οι ζωές των ανθρώπων είναι πάνω απ’ όλα. Όμως παράλληλα με την καμπάνια “Μένουμε Σπίτι”, η “εκπαιδευτική τηλεόραση” έπρεπε να βάλει και μία υποσημείωση «όχι μόνο με τους δέκτες, αλλά και τα μυαλά ανοιχτά»! Να τρέχει μια καμπάνια δράσης και αποκατάστασης εγκεφαλικών και ψυχολογικών βλαβών!

Πρώτη από τις έξι ελευθερίες που περιορίστηκαν, η ελευθερία του Τύπου. Πόσο “ελεύθερα” είναι τα ΜΜΕ σε μια χώρα που η πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα της δεν πουλάει πάνω από 11.000 φύλλα ημερησίως (δηλαδή τη διαβάζει ένας στους 1.000 κατοίκους) και η δωρεάν, ως κοινωνικό μήνυμα, διαφήμιση “Μένουμε Σπίτι” πληρώνεται 20 εκατομμύρια ευρώ;

Δεύτερη, η ελευθερία της έκφρασης: Πόσο “εκφραστικά” είναι τα τρολς του διαδικτύου και πόσο “ελευθεριακά εκφραστικά” είναι τα bans (απαγορεύσεις), που ξεκινούν από τρεις ημέρες και γίνονται απεριόριστα από το twitter και άλλα social media, όταν διαπιστώνεται –χωρίς να εξηγείται από ποιον και πώς– ότι το περιεχόμενο κάποιων αναρτήσεων είναι “υβριστικό”;

Τρίτη ελευθερία υπό περιορισμό, η ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφόρηση: Συστηματική καταπάτηση γίνεται σε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, όπου το διαδίκτυο “φιλτράρεται”. Όμως και στη Δύση έχει βρεθεί τρόπος έλεγχος να γίνεται, με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο. Αντί να σου κρύβουν γεγονότα σε γεμίζουν με αυτά, μέσω της υπερπληροφόρησης και του “θορύβου”.

Ακολουθώντας τον Ερντογάν!

Τέταρτη ελευθερία που περιορίστηκε, η ελευθερία να κοινωνικοποιηθείς μέσω συναντήσεων και συναθροίσεων: Πώς γίνεται η διάκριση μεταξύ μιας καλλιτεχνικής εκδήλωσης στο Ηρώδειο, όπου συνωστίζονται 5.000 fans του Μάριου Φραγκούλη μέσης και μεγάλης ηλικίας και του Τελικού του Κυπέλλου Ελλάδας στο άδειο Πανθεσσαλικό; Θα μου πείτε πως οι σαφώς νεότεροι και πολυπληθέστεροι fans του Φορτούνη και του Λιβάγια δεν είναι τόσο κόσμιοι και πειθαρχημένοι!

Ότι μάλλον είναι hooligans, οι οποίοι ούτως ή άλλως δεν θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση σε γήπεδα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι φίλαθλοι θα πρέπει να αποκλείονται από τα γήπεδα. Ξεκινάνε σε λίγες ημέρες τα πρωταθλήματα μπάσκετ και βόλεϊ και δεν επιτρέπεται να υπάρχουν ούτε οικογενειακές κερκίδες, ενώ λειτουργούν τα μπουζούκια (έστω και στις έξι το απόγευμα); Ποιος κατηγοριοποιεί τα θεάματα και με ποια κριτήρια;

Να προσθέσουμε τη σύλληψη και κράτηση πολιτικών αντιπάλων, ακτιβιστών, δημοσιογράφων, ακόμη και γιατρών που, δήθεν, διασπείρουν fakenews για τον κορονοϊό. Το έχει κάνει σπορ ο Ερντογάν, αφού και με τον Covid-19 ως αφορμή κρατούνται πάνω από 200 δημοσιογράφοι στις φυλακές του! Εμείς θα τον ακολουθήσουμε; Δεν υπάρχει η “σύσταση” ως ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στην αδιαφορία και στη σύλληψη;

Η νέα αντιδημοκρατική κανονικότητα

Να προσθέσουμε και την επιθετική cyper αστυνόμευση και την online επιτήρηση: Είναι κάτι που δεν κάνει μόνο η NSA, η CIA, η FSB, αλλά πλέον με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, με τα “βαλιτσάκια” που κυκλοφορούν παντού, το κάνει και κάθε ιδιώτης που διαθέτει το κεφάλαιο και τη δύναμη. Είναι στοιχείο δημοκρατικότητας να κυκλοφορούν ανάμεσά μας 5-6 μεγαλοπαράγοντες με ιδιωτικά σώματα υλικού πολέμου; Μέχρι πρότινος η Πολιτεία ανεχόταν τους ιδιωτικούς στρατούς από “φουσκωτούς”.

Τώρα θα ανέχεται και τους ιδιωτικούς “στόλους” με τα drones, που απογειώνονται από γνωστά στην Κατεχάκη κτίρια στην Κηφισίας; Επιπλέον, να επισημάνουμε και τα σενάρια για ενδεχόμενη αναβολή εκλογών. Το δοκίμασε χωρίς επιτυχία ο Τραμπ. Αποδοκιμάστηκε δυναμικά από τα ΜΜΕ και τους Δημοκρατικούς, αλλά αυτός επιμένει. Να δείτε που στο τέλος θα αμφισβητήσει, αν δεν του αρέσει, το αποτέλεσμα στις 3 Νοεμβρίου και ο πλανήτης θα βρεθεί σε κρίση.

Τελειώνουμε με τη χειρότερη από της εφτά πληγές της δημοκρατίας, που είναι η αναδυόμενη “νέα αντιδημοκρατική κανονικότητα”. Ένα underdemocratic new normal, που όλοι λίγο έως πολύ αποδεχόμαστε. «Έλα μωρέ τώρα…». Έπονται δύο ακόμα κείμενά μου για τη διολίσθηση της δημοκρατίας, μήπως ξεκινήσει σχετικός δημόσιος διάλογος.