Σε κινεζική τροχιά εισέρχεται η Τουρκία

Η ανάλυση του Foreing Policy για τις σχέσεις Τουρκίας-Κίνας ξεκινάει με μία δήλωση του Ερντογάν, το μακρινό 2009: «Αυτά που συμβαίνουν στη Κίνα είναι γενοκτονία», είχε δηλώσει ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός, αναφερόμενος στην καταπίεση της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων από το κινεζικό καθεστώς. Η Τουρκία υπήρξε επί πολλά χρόνια ένα ασφαλές καταφύγιο για τους Ουιγούρους, από όταν το το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα πήρε τον έλεγχο της επαρχίας Σινγιάνγκ το 1949.

Όμως, το δημοσίευμα σημειώνει πως, από το 2016, η τουρκική πολιτική στο ζήτημα των Ουιγούρων ξεκίνησε να μεταβάλλεται. Τότε το καθεστώς Ερντογάν συνέλαβε και απέλασε τον επιφανή Ουιγούρο ακτιβιστή Abdulkadir Yapcan, που ζούσε από το 2001 στη Τουρκία, ενώ τα κέντρα απέλασης άρχισαν να γεμίζουν με εκατοντάδες Ουιγούρους, η διαμονή των οποίων ήταν πλέον ανεπιθύμητη.

Δύο είναι οι λόγοι που εξηγούν τη στροφή του Ερντογάν. Ο πρώτος είναι το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί υποκινούμενο από τις ΗΠΑ. Από τότε ο Ερντογάν μετέβαλε τον προσανατολισμό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, προσεγγίζοντας τη Ρωσία και τη Κίνα.

Ο δεύτερος λόγος, σύμφωνα και με το Foreign Policy, έχει να κάνει με την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Αναφέρει πως, ειδικά μετά την πανδημία του κορονοϊού, η τουρκική οικονομία έχει φτάσει στα όρια της, με την υποτίμηση της τουρκικής λίρας, την εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων και τον απόλυτο έλεγχο της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας από το καθεστώς Ερντογάν.

Κινεζικά «μετρητά» για τον Ερντογάν

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η ερντογανική Τουρκία πλέον κατατάσσεται στις «αυταρχικές χώρες», θυμίζοντας περισσότερο την κομμουνιστική Κίνα. Επισημαίνει πως, καθώς γίνεται όλο και λιγότερο ελκυστική για τους δυτικούς επενδυτές, ο Ερντογάν προσδοκά να βρει «σωτηρία» στους κινεζικούς γεωπολιτικούς σχεδιασμούς. Η ανάλυση του Foreign Policy εστιάζει ιδιαίτερα στις σχέσεις Τουρκίας-Κίνας.

Αναφέρει πως οι  δύο χώρες έχουν υπογράψει 10 διμερείς συμφωνίες από το 2016, με την Κίνα να έχει επενδύσεις συνολικού ύψους τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων (το οποίο μάλιστα επιδιώκει να διπλασιάσει). Επιπλέον, κάνει εκτενή αναφορά στα δάνεια που σύναψε η τουρκική κυβέρνηση με την Κεντρική Τράπεζα της Κίνας, επισημαίνοντας πως πολλά από αυτά ήρθαν όταν ο Ερντογάν έχασε τον δήμο της Κωνσταντινούπολης από την αντιπολίτευση.

Το δημοσίευμα αναφέρει χαρακτηριστικά πως το κινέζικο μεγαλεπήβολο project για τον “Νέο Δρόμο του Μεταξιού” μπορεί να προσφέρει μία «πηγή φρέσκων μετρητών» για την υπό κατάρρευση τουρκική οικονομία. Φέρνει ως παράδειγμα τις επενδύσεις κινεζικών κοινοπραξιών στον τρίτο μεγαλύτερο σταθμό εμπορευματοκιβωτίων της Τουρκίας, τον Kumport, αλλά και τις επενδύσεις στα “φαραωνικά” δημόσια έργα του Ερντογάν, όπως τη γέφυρα Yavuz Sultan Selim στο Βόσπορο.

Χαμένοι οι Ουιγούροι

Το Foreing Policy σημειώνει πως «τα μετρητά δεν σταματούν εδώ». Η συνεργασία Τουρκίας και Κίνας περιλαμβάνει σχέδια για τη κατασκευή σταθμού παραγωγής ενέργειας στη Μεσόγειο, για τη κατασκευή του τρίτου πυρηνικού σταθμού της Τουρκίας, με τη σινοτουρκική συνεργασία να επεκτείνεται τόσο σε στρατιωτικό επίπεδο, όσο και στους τομείς των πληροφοριών και της κυβερνοασφάλειας. Παραθέτει το παράδειγμα της εταιρείας Huawei, που το μερίδιο της στη τουρκική αγορά έφτασε το 30% το 2019.

Επισημαίνει πως η Άγκυρα αγνοεί τις αιτιάσεις της Ουάσιγκτον για την «απειλή» στην κυβερνοασφάλεια που αποτελεί η Huawei, ενώ ταυτόχρονα επιλέγει να συνεργάζεται και με άλλες κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας, όπως τη ZTE, που διαχειρίζεται της τηλεπικοινωνίες του αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης και τις ψηφιακές υποδομές του τουρκικού υπουργείου Υγείας. Το Foreign Policy καταλήγει πως η σινοτουρκική συνεργασία ωφελεί και τις δύο πλευρές.

Η Κίνα εντάσσει την οικονομική αγορά της Τουρκίας, μία χώρα μέλος του NATO που κατέχει σημαντική γεωστρατηγική θέση, στον “Δρόμο του Μεταξιού”. Ο Ερντογάν εξασφαλίζει πολύτιμα «μετρητά» που του επιτρέπουν να ενισχύσει την τουρκική οικονομία και κυρίως, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, να αποφύγει μία προσφυγή στο ΔΝΤ, κίνηση που σίγουρα θα τον ενισχύσει πολιτικά και στο εσωτερικό. Μεγάλοι φυσικά χαμένοι είναι οι Ουιγούροι που ζουν στη Τουρκία καθώς, προκειμένου να εξασφαλίσει την εύνοια του Πεκίνου, ο Ερντογάν σίγουρα θα εντείνει τους διωγμούς εναντίον τους.